Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеӊесиниӊ екинши сессиясы ҳаққында мәлимлеме
2024-жылдың 26-декабрь күни Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеӊесиниӊ екинши сессиясы өткерилди.
Сессияға Өзбекстан Республикасы Олий Мажлиси Сенаты ҳәм Ҳүкимет ағзалары, Республика сектор ҳәм тараў басшылары, ғалаба хабар қураллары ўәкиллери, сондай-ақ, Жоқарғы Кеңестиң депутатлары қатнасты.
Дәслеп Өзбекстан Республикасы ҳәм Қарақалпақстан Ресубликасының мәмлекетлик гимнлери жаңлады.
Сессияны Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеңесиниң Баслығы Аманбай Орынбаев кирис сөз бенен ашты ҳәм басқарып барды.
Сессияда Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеңесиниң Баслығы Аманбай Орынбаев соңғы жылларда ҳүрметли Президентимиздиң Қарақалпақстанға болған айрықша итибары менен кең көлемли дөретиўшилик жумыслар әмелге асырылып атырғанлығын атап өтти.
Жақында Президентимиздиң басшылығында Қарақалпақстан Республикасын социаллық-экономикалық раўажландырыўдың баслы ўазыйпаларына арналған мәжилис болып өтти. Онда ҳүрметли Президентимиз кирис сөзинде ең дәслеп, Қарақалпақстанда быйылғы жыл – берекетли жыл болды – деп айрықша айтқан еди.
Ҳақыйқатында да быйылғы жыл “Қарақалпақстан жылы” болды десек алжаспаған боламыз. Соңғы жыллар қатарында быйылғы жылда да көплеген жоқары шеклерге ерисилди, халқымыздың турмыс абаданлығын арттырыў жолында көплеген жеңилликлер берилди, бул өз гезегинде пуқараларымыздың бүгинги турмысынан разылығында өзиниң айқын сәўлелениўин таўып атыр. Әлбетте, бундай көрсеткишлерге ерисиўде тек ғана Қарақалпақстан ушын қабыл етилген, жүдә әҳмийетли болған 15 тен аслам тарихый пәрманлар ҳәм қарарлардың орны айрықша саналады.
Соны қанаатланыўшылық пенен атап өтиў керек, усы мәжилисте көтерилген барлық мәселелер ҳәм ҳәр бир баслама ҳүрметли Президентимиз тәрепинен толық қоллап-қуўатланды ҳәм тийисли тараў басшыларына анық тапсырмаларды белгилеп берди.
Сессияда Жоқарғы Кеңес Баслығы усындай кең имканиятлардың жаратылып берилиўи арқалы келеси 2025-жылда әмелге асырылыўы тийис баслы мақсетлерге ерисиў бойынша анық режелер белгилеп алынғанлығын атап өтти.
Күн тәртибиндеги дәслеп Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеңеси Президиумы қурамын тастыйықлаў ҳаққындағы мәселе қарап шығылды.
Бул мәселе депутатлар тәрепинен толық қарап шығылды ҳәм қарар қабыл етилди.
Күн тәртибиндеги кейинги мәселе Министрлер Кеңеси Баслығының орынбасарларын ҳәм Министрлер Кеңесиниң ағзаларын тайынлаў ҳаққындағы мәселе болып, өткен биринши сессия мәжилисинде Министрлер Кеңесиниң қурамындағы лаўазымлар тастыйықланғанлығы, сондай-ақ, Министрлер Кеңеси қурамына киргизилетуғын лаўазымларда ислеп атырған басшылар өз ўазыйпаларын ўақтынша атқарыўшы болып ислеп турыўы белгиленгени атап өтилди.
Сессияда Президентимиздиң арнаўлы қарары менен Министрлер Кеңеси Баслығының қаржы экономика ҳәм кәмбағаллықты қысқартырыў мәселелери бойынша биринши орынбасары бир ўақыттың өзинде Экономика ҳәм қаржы министри лаўазымында жумыс алып барыўы, сондай-ақ, Министрлер Кеңеси Баслығының аўыл ҳәм суў хожалығы мәселелери бойынша орынбасары - Аўыл хожалығы министри лаўазымында жумыс алып барыўы белгиленгенлиги айрықша тилге алынды.
Сессияда Министрлер Кенеси Баслығының усынысы менен Министрлер Кеңеси Баслығының орынбасарлары ҳәм Министрлер Кеңесиниң ағзалары лаўазымларына талабанлар усынылды.
- Қарақалпақстан Республикасы Министрлер Кеңеси Баслығының қаржы - экономика ҳәм кәмбағаллықты қысқартырыў мәселелери бойынша биринши орынбасары - экономика ҳәм қаржы министри лаўазымына Ерлепесов Нуруллан Умирзакович;
- Министрлер Кеңеси Баслығының қурылыс, тосқынлықларсыз орталық жаратыў, коммуникациялар, коммунал хожалық, экология ҳәм көклемзарластырыў мәселелери бойынша орынбасары лаўазымына Даулетияров Шухрат Қыдырбаевич;
- Министрлер Кеңеси Баслығының аўыл ҳәм суў хожалығы мәселелери бойынша орынбасары - Аўыл хожалығы министри лаўазымына Тешаев Шуҳрат Жўрақулович;
- Министрлер Кеңеси Баслығының орынбасары – Инвестициялар, санаат ҳәм саўда министри лаўазымына Жоллыбеков Владимир Бахтиярович;
- Министрлер Кеңеси Баслығының туризм, спорт, мәденият, мәдений мийрас ҳәм ғалабалық коммуникациялар мәселелери бойынша орынбасары лаўазымына Зарикеев Расул Полатович;
- Министрлер Кеңеси Баслығының жаслар сиясаты, социаллық раўажландырыў ҳәм руўхый-ағартыўшылық ислери бойынша орынбасары лаўазымына Отемуратов Байрамбай Пердебаевич;
- Министрлер Кеңеси Баслығының жәмийетлик ҳәм диний шөлкемлер менен байланыслар бойынша орынбасары лаўазымына Нуразизов Раджапбай Купалбекович;
- Министрлер Кеңеси Баслығының орынбасары - Шаңарақ ҳәм ҳаял-қызлар комитети баслығы лаўазымына Ахмедова Марьям Халилаевна тайынланды.
Сондай-ақ, Қарақалпақстан Республикасы Министрлер Кеңесиниң ағзалары лаўазымларға тайынланды.
Күн тәртибиндеги кейинги мәселе Қарақалпақстан Республикасының 2025-жылғы мәмлекетлик бюджети параметрлери туўралы мәселе болып, бул мәселе бойынша Министрлер Кеңеси Баслығының биринши орынбасары - экономика ҳǝм қаржы министри Н.Ерлепесов баянат жасады.
Ҳүрметли Президентимиз тәрепинен өткен дәӯирде алып барылған экономикалық реформалар нәтийжелери ҳәм келеси дәӯир ушын мөлшерленген реформалар шәраятында, жалпы ишки өнимлер көлемин 2030-жылда 200 млрд. долларға алып шығыӯ ӯазыйпасын белгилеп берилмекте.
Усы мақсетлерге ерисиӯ ушын экономикалық өсим пәтлерин 2024-2025-жылларда 6,1 пайыз, 2026-жылда 6,2 пайыз ҳәм 2027-жылда 6,3 пайыз дәрежесине ерисиӯ арқалы “Өзбекстан-2030” стратегиясында белгиленген дәрежеге жеткериў белгиленген.
Бул бойынша Қарақалпақстан Республикасының 2025-жыл макро экономикалық көрсеткишлер режелери ҳәм 2026-2027-жыллар ушын мөлшерленген режелери белгилеп алынды.
Бунда, 2025-жылда экономикалық тармақлардың турақлы өсимин тәмийинлеӯмиз ушын санаат өнимлерин ислеп шығарыӯ, қурылыс жумыслары, аӯыл хожалығы ҳәм базар хызметлеринде өсимди тәмийинлеў прогноз қылынбақта.
Күн тәртибиндеги бул мәселе де толық қарап шығылды ҳәм депутатлар тәрепинен тийисли қарар қабыл етилди.
Сессияда Өзбекстан Республикасы Есап палатасы инспекторы Б.Мирзоев баянат жасады.
"2025-жыл ушын Өзбекстан Республикасының Мәмлекетлик бюджети ҳаққында"ғы нызам менен Қарақалпақстан Республикасы бюджетиниң 2025-жыл ушын дәрамат ҳәм қәрежетлери және республика бюджетинен ажыратылатуғын трансфертлердиң муғдары белгилеп берилди. Бул нызам менен Қарақалпақстан Республикасы бюджетин қәлиплестириў ҳәм орынланыўын тәмийинлеў бойынша Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеңесине бир қатар қосымша ўәкилликлер берилди.
Сондай-ақ, Мәмлекетимиз басшысының арнаўлы пәрманы қабыл етилип, онда бюджет қаржыларынан мақсетли ҳәм нәтийжели пайдаланыўда жәмийетлик қадағалаўды ҳәм халық ўәкиллериниң бюджет процесслериндеги қатнасын және де кеңейтиў нәзерде тутылды.
Пәрман менен аймақлық бюджетлердиң орынланыўы ҳаққындағы жыллық есабаттың сыртқы аудити нәтийжелери ҳәм келеси жыл ушын бюджет жойбарын баҳалаў бойынша Есап палатасының жуўмақлары Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеңеси ҳәм халық депутатлары Кеңеслериниң мәжилислеринде Есап палатасының жуўапкерлери қатнасыўында додаланатуғыны белгиленди.
Күн тәртибиндеги бул мәселе де толық қарап шығылды ҳәм депутатлар тәрепинен қарар қабыл етилди.
Күн тәртибиндеги кейинги мәселе «Әменгерлик ҳәм қәўендерлик ҳаққында»ғы Қарақалпақстан Республикасының Нызамы жойбары туўралы болып, бул мәселе бойынша Жоқарғы Кеңестиң Социаллық-мәдений раўажланыў, жаслар сиясаты, туризм ҳәм жәмийетлик бирлеспелер мәселелери комитети баслығы М.Атамуратов баянат жасады.
Бүгинги күнде елимизде ҳүрметли Президентимиздиӊ басшылығында жетим ҳәм ата-анасының қарамағынан айырылған балаларды ҳәр тәреплеме қоллап-қуўатлаўға, олардың нызамлы мәплери менен ҳуқықларын қорғаўға айрықша итибар қаратылып, бул бағдарда кеӊ көлемли ийгиликли ислер әмелге асырылмақта.
Бул бағдарда Қарақалпақстанда да бир қатар ийгиликли жумыслар даўам еттирилип атырған болып, бул илажларды еле де жетилистириў, әменгерлик ҳәм қәўендерлик белгилениўине мүтәж болған шахсларды өз ўақтында анықлаў, есапқа алыў ҳәм жайластырыў тараўындағы қатнасықларды тәртипке салыў мақсетинде «Әменгерлик ҳәм қәўендерлик ҳаққында»ғы Қарақалпақстан Республикасының Нызамы жойбары ислеп шығылды.
Ислеп шығылған Нызам жойбарының тийкарғы мақсети әменгерлик ҳәм қәўендерлик институтының бирден-бир нызамшылық ҳәм ҳуқықый тийкарларын, сондай-ақ, нызамшылыққа әмел етилиўиниң, әменгерлик ҳәм қәўендерликке мүтәж пуқаралардың ҳуқықлары ҳәмде еркинликлерин тәмийинлеўдиң реал ҳуқықый кепилликлерин жаратыўдан ибарат.
Күн тәртибиндеги бул мәселе де толық қарап шығылды ҳәм депутатлар тәрепинен қарар қабыл етилди.
Күн тәртибиндеги гезектеги мәселе “Дийқан хожалығы ҳаққында”ғы Қарақалпақстан Республикасы Нызамының жойбары туўралы болып, бул мәселе бойынша Жоқарғы Кеңестиң аграр, суў хожалығы, тәбиятты қорғаў ҳәм экология мәселелери комитети баслығы А.Жуманазаров баянат жасады.
«Дийқан хожалығы ҳаққында»ғы Қарақалпақстан Республикасының Нызам жойбары ислеп шығылды. Нызам жойбары Өзбекстан Республикасының тийисли Нызамы, Өзбекстан Республикасы Президентиниң тийисли қарарларына тийкар ислеп шығылды.
Оның мақсети дийқан хожалығын шөлкемлестириў, оның жумысының ҳуқықый тийкарларын белгилеў, сондай-ақ, дийқан хожалықларын мәмлекет тәрепинен қоллап-қуўатлаў тараўындағы қатнасықларды тәртипке салыўдан ибарат.
Нызам менен дийқан хожалығын жүргизиў ушын 0,06 гектардан – 1 гектарға шекем болған жер участкаларын бериў (алдын суўғарылатуғын жерлерде 0,35 га шекем берип келинген), фермер ҳәм аўыл хожалығы кәрханалары тәрепинен тийкарғы егиннен босаған жер майданларында дийқан хожалығы менен шуғылланыў ушын бир жылға шекем болған мүддетке ижара тийкарында 0,06 гектардан – 10 гектарға шекем жерлерди бериў, дийқан хожалығының аўыл хожалығы өнимлерин реализациялаўдан алынған дәраматларына салық салынбаўы сыяқлы әҳмийетли мәселелер нәзерде тутылмақта.
Күн тәртибиндеги бул мәселе де толық қарап шығылды ҳәм депутатлар тәрепинен қарар қабыл етилди.
Күн тәртибиндеги кейинги мәселе Өзбекстан Республикасы Президентиниң “Өзбекстан-2030” стратегиясы ҳаққында”ғы Пәрманы талапларының орынланыўын тәмийинлеў мақсетинде ҳаял-қызларды қоллап-қуўатлаў, олардың мәплерин қорғаў, гендер теңлигин тәмийинлеўде әмелге асырылған жумыслар ҳаққында Министрлер Кеңесиниң мәлимлемеси туўралы болып, бул мәселе бойынша Министрлер Кеңеси Баслығының орынбасары - шаңарақ ҳәм ҳаял-қызлар комитети баслығы М.Ахмедова баянат жасады.
Бул мәселе де толық қарап шығылды ҳәм депутатлар тәрепинен қарар қабыл етилди.
Күн тәртибиндеги кейинги мәселе Өзбекстан Республикасы Президентиниң 2023-жыл 25-декабрьдеги «2024-2026-жылларда Өзбекстан Республикасының социаллық ҳәм ислеп шығарыў инфраструктурасын раўажландырыў илажлары хаққында»ғы 404-санлы қарары талапларының Қарақалпақстан Республикасында орынланыў барысы бойынша Министрлер Кеңесиниң есабаты туўралы туўралы болып, бул мәселе бойынша Министрлер Кеңеси Баслығының орынбасары Ш.Даулетяров баянат жасады.
Соңғы жыллары республикамызда кең көлемли қурылыс, абаданластырыў ҳәм дөретиўшилик жумыслары алып барылмақта. Атап айтқанда, Президентимиздиң 404-санлы қарары тийкарында республикамызда қурылыс-оңлаў жумыслары жеделлик пенен әмелге асырылмақта.
Быйылғы Инвестициялық бағдарламасы шеңберинде 132 социаллық тараў ҳәм инфраструктура обектлеринде 810,7 миллиард сумлық жумыс орынланған болып, 119 обектте қурылыс жумыслары жуўмақланған.
Соның ишинде, 6 денсаўлықты сақлаў обектинде 45,0 млрд. сумлық жумыс көлемлери орынланып, барлық объектлер пайдаланыўға тапсырылды. 4 спорт обектинде 53,9 млрд.сумлық жумыс көлемлери орынланды. Нөкис қаласындағы "Сарбиназ" МПЖда Қарақалпақстан тәбийғий илимлер илимий-изертлеў институты имаратын толық оңлаў жумыслары алып барылып, илим тараўында излениўлер алып барып атырған илимпазларымызға шараят жаратылыўына ерисилди.
17 ишимлик тәмийнаты обектлеринде 124,3 млрд. сумлық жумыс көлеми орынланды ҳәм 13 обект тапсырылды. Мәҳәллелерде бағдарлама шеңберинде 172,1 километр ишимлик суўы тармақлары тартылды ҳәм реконструкцияланды. Нәтийжеде 47,7 мыңнан аслам халықтың ишимлик суўы тәмийнаты жақсыланыўына ерисилди ҳәм ишимлик суўы менен тәмийинлениў дәрежеси 72,4 проценттен 74,8 процентке жеткерилди.
23 ирригация ҳәм мелиорация обектлеринде 124,7 млрд. сумлық, 16 автомобиль жоллары обектлеринде 120,6 млрд. сумлық жумыслар орынланды ҳәм 10 обект пайдаланыўға тапсырылды.
Соның менен бир қатарда, 35 мектеп ҳәм 8 мектепке шекемги билимлендириў шөлкемлерин қурыў, реконструкциялаў жумыслары алып барылмақта.
Бүгинги күнде жәми 41 обектте қурылыс жумыслары жуўмақланған ҳәм қалған 2 обектте жумыслар жуўмақланбақта. Қурылыс жумыслары нәтийжесинде 10 738 оқыўшы орны жаңадан жаратылды ҳәм 3-6 жастағы 1950 балалар мектепке шекемги билимлендириў шөлкемине қамтып алынды.
Нәтийжеде мектеплерде қамтып алыў коеффициенти 1,1 ден 1,08 ге түсирилди, бақшаларда қамтып алыў 81,2 проценттен 84 процентке арттырылыўына ерисилди.
Күн тәртибиндеги бул мәселе де толық қарап шығылды ҳәм депутатлар тәрепинен тийисли қарар қабыл етилди.
Күн тәртибинде Қарақалпақстан Республикасы аймағындағы авариялық жағдайдағы оңлаў талап етилетуғын көпирлердиң мәнзилли дизимин тастыйықлаў туўралы мәселе қарап шығылды.
Сессияда ҳүрметли Президентимиздиң арнаўлы қарары тийкарында Ислам раўажланыў банки ҳәм ОПЕК халықаралық раўажланыў фонды қатнасында “Аўыллық жерлерди турақлы раўажландырыў” жойбары есабынан Қарақалпақстанда социаллық тараў, инфраструктура объектлери ҳәм мәҳәллелердиң турмыслық хызмет көрсетиў орайларында қурылыс, реконструкциялаў ҳәм ири оңлаў жумыслары әмелге асырылып атырғаны атап өтилди.
Усы жойбардың даўамы сыпатында Қарақалпақстанда келеси жылы Республика автомобил жолларында жайласқан авариялық жағдайындағы көпирлерди реконструкциялаў ҳәм оңлаў жумыслары ушын “Саудия раўажланыў фонды” жойбары тәрепинен жәми қаржылар ажыратылыўы нәзерде тутылмақта.
Бул қаржылар есабынан Тахтакөпир, Қараөзек, Әмиўдәрья, Қанлыкөл, Бозатаў ҳәм Нөкис районларында жайласқан жәми 19 көпирде реконструкция ҳәм оңлаў жумыслары алып барылады.
Күн тәртибиндеги бул мәселе де толық қарап шығылды ҳәм депутатлар тәрепинен қарар қабыл етилип, қурылыс жумыслары алып барылатуғын көпирлердиң дизими тастыйықланды.
Сессия мәжилисиниң күн тәртибиндеги кейинги мәселе Жоқарғы Кеңес Президиумының тийисли қарарларын тастыйықлаў мәселеси ҳаққында болып, бул мәселе де толық қарап шығылды.
Күн тәртибиндеги мәселе бойынша депутатлар тәрепинен қарар қабыл етилди.
Усының менен Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеңесиниң екинши сессиясы өз жумысын жуўмақлады.