O‘zbekiston Respublikasida uy-joy va ipoteka bozorini barqaror rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni
Uy-joy sohasining barqaror rivojlanishini ta’minlash, uy-joy qurilishi va uni sotib olishning muvozanatlashgan tizimini shakllantirish, mavjud talab va ehtiyojlarni inobatga olgan holda uy-joy qurilishi hajmini belgilash va sohada davlat boshqaruvi samaradorligini oshirish, shuningdek, barqaror iqtisodiy o‘sish, aholi sonining ortib borishi va urbanizatsiya jarayonlaridan kelib chiqib, har bir fuqaro uchun qulay yashash sharoitlarini yaratish maqsadida qaror qilaman:
I. Maqsadlar
1. Ushbu Farmonning asosiy maqsadi etib Uy-joy sohasini barqaror va muvozanatli rivojlantirishni ta’minlash, 2040 yilga qadar har yili qurilayotgan uy-joylar sonini ikki baravarga oshirib, 421 mingtaga olib chiqish, ipoteka krediti portfelini 10 baravardan ortiq ko‘paytirgan holda 56,7 mlrd AQSH dollariga yetkazish belgilansin.
2. Quyidagilar uy-joy sohasini barqaror va muvozanatli rivojlantirishning asosiy ustuvor yo‘nalishlari etib belgilansin:
(a) yirik aglomeratsiyalarda uy-joy fondining o‘sishi va shahar muhitini rivojlantirishni ta’minlagan holda urbanizatsiya jarayonlarini qo‘llab-quvvatlash;
(b) aholining uy-joy sharoitlarini yaxshilash va “Yangi O‘zbekiston” massivlarini barpo etish ishlarini izchil davom ettirgan holda uy-joy fondida zamonaviy uy-joylar ulushini 2040 yilga qadar 50 foizga yetkazish;
(v) uy-joy bozoriga bank moliyasi va institutsional investorlar mablag‘larini, shu jumladan, ipoteka kreditidan foydalangan holda jalb etish;
(g) ulushli qurilishga sarmoya kiritayotgan jismoniy shaxslarning huquqlarini himoya qilish;
(d) uy-joy qurilishi sohasini “Uy-joyning yagona hayotiy sikli” tamoyili asosida kompleks isloh qilish va uni amalga oshirishdagi to‘siqlarni bartaraf etish.
II. Dasturiy hujjatlar va ularni amalga oshirish mexanizmlari
3. Quyidagilar:
(a) O‘zbekiston Respublikasida 2040-yilgacha bo‘lgan davrda uy-joy va ipoteka bozorini barqaror rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari (keyingi o‘rinlarda – asosiy yo‘nalishlar) 1-ilovaga muvofiq;
(b) O‘zbekiston Respublikasida 2040-yilgacha bo‘lgan davrda uy-joy va ipoteka bozorini barqaror rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha maqsadli ko‘rsatkichlar 2-ilovaga muvofiq;
(v) O‘zbekiston Respublikasida 2040-yilgacha bo‘lgan davrda uy-joy va ipoteka bozorini barqaror rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlarini amalga oshirish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar 3-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
4. Belgilansinki, Asosiy yo‘nalishlar urbanizatsiya, uy-joy va ipoteka bozorini 2040-yilgacha rivojlantirish sohasidagi davlat siyosatini amalga oshirishning asosi bo‘lib, ushbu sohada ishlab chiqiladigan barcha yangi normativ-huquqiy hujjatlar unga muvofiq bo‘lishi lozim.
5. Qurib bitkazilmagan uy-joylar hamda sanoat hududlarini birinchi navbatda qurilishga jalb etishni, shuningdek, ekologik toza mahsulotlar hamda energiya tejovchi texnologiyalardan foydalangan holda uy-joy massivlarining muhandislik, transport va ijtimoiy infratuzilmasini oldindan barpo etishni nazarda tutadigan kompleks qurilish tamoyili asosida uy-joylar qurilishini tashkil etish tartibi joriy etilsin.
6. Belgilansinki, kompleks qurilish tamoyili doirasida quyidagilar ta’minlanadi:
(a) kompleks qurilish dasturlarini faqat ochiq va batafsil ishlab chiqilgan rejalar asosida tayyorlash;
(b) kompleks qurilish uchun ajratilgan yer uchastkalarini xususiylashtirish dasturlariga kiritish yoki boshqa loyihalarga jalb etish hamda ularning maqsadli yo‘nalishini o‘zgartirishga yo‘l qo‘ymaslik;
(v) kompleks qurilish loyihalariga kiritiladigan yer uchastkalari, ko‘chmas mulk obyektlari va ularning huquq egalari to‘g‘risida to‘liq ma’lumotlarni taqdim etish;
(g) loyihalarni amalga oshirishda hududlarning kelgusidagi ijtimoiy ehtiyojlarini inobatga oluvchi kompleks yondashuvdan foydalanish;
(d) ko‘chmas mulk obyekti egasining u joylashgan yer uchastkasiga ijara yoki mulk huquqida egalik qilish bo‘yicha mutlaq huquqini kafolatlash.
III. Amaliy va institutsional chora-tadbirlar
7. O‘zbekiston Respublikasida urbanizatsiya, uy-joy va ipoteka bozorini barqaror rivojlantirishni ta’minlash bo‘yicha muvofiqlashtiruvchi kengash 4-ilovaga muvofiq tarkibda tuzilsin.
8. Quyidagilar O‘zbekiston Respublikasida urbanizatsiya, uy-joy va ipoteka bozorini barqaror rivojlantirishning asosiy vazifalari etib belgilansin:
(a) aholi uchun uy-joyga ega bo‘lish imkoniyatini oshirish;
(b) uy-joy qurilishida renovatsiya asosida quriladigan uylar ulushini bosqichma-bosqich oshirib borish hamda ijtimoiy himoyaga muhtoj fuqarolarni turar joy bilan ta’minlash;
(v) ortiqcha uy-joy qurilishi yoki uning yetishmasligining oldini olish.
9. O‘zbekiston Respublikasi Urbanizatsiya va uy-joy bozorini barqaror rivojlantirish milliy qo‘mitasi (keyingi o‘rinlarda — Milliy qo‘mita) tashkil etilsin.
10. Belgilansinki, Milliy qo‘mita:
(a) urbanizatsiya jarayonlari, uy-joy qurilishi, renovatsiya va ipoteka sohasida davlat siyosatini amalga oshirish, shuningdek, ushbu yo‘nalishdagi dasturlarni muvofiqlashtirish va rivojlantirish bo‘yicha vakolatli davlat organi hisoblanadi;
(b) o‘z faoliyatini Vazirlar Mahkamasi bilan uzviy hamkorlikda tashkil etadi va amalga oshiradi. Bunda Vazirlar Mahkamasi urbanizatsiya jarayonlarini davlat tomonidan tartibga solish, uy-joy qurilishi, renovatsiya va ipoteka dasturlarini hamda samarali davlat uy-joy siyosatini amalga oshirishda Milliy qo‘mitaga har tomonlama ko‘maklashadi.
11. Quyidagilar Milliy qo‘mita faoliyatining ustuvor yo‘nalishlari etib belgilansin:
(a) urbanizatsiya jarayonlarini muvofiqlashtirish va rivojlantirish;
(b) samarali va barqaror uy-joy siyosatini ishlab chiqish hamda amalga oshirish;
(v) renovatsiya dasturlarini samarali amalga oshirishni ta’minlash;
(g) “Yangi O‘zbekiston” massivlarini qurish ishlarini muvofiqlashtirish, shu jumladan, hududlarni tanlashda qonunchilik bilan belgilangan mezonlar va urbanizatsiya tamoyillariga rioya etilishini ta’minlash.
IV. Farmon ijrosini tashkil etish, ta’minlash va nazorat
12. Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi Kadastr agentligi (keyingi o‘rinlarda – Agentlik) Milliy qo‘mita tizimiga o‘tkazilsin.
13. Adliya vazirligi Milliy qo‘mita, Iqtisodiyot va moliya vazirligi, Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi vazirligi bilan birgalikda:
(a) bir hafta muddatda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi Urbanizatsiya va uy-joy bozorini barqaror rivojlantirish milliy qo‘mitasi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori loyihasini;
(b) bir oy muddatda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi Urbanizatsiya va uy-joy bozorini barqaror rivojlantirish milliy qo‘mitasi huzuridagi Kadastr agentligi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori loyihasini;
(v) ikki oy muddatda qonunchilik hujjatlariga ushbu Farmondan kelib chiqadigan o‘zgartirish va qo‘shimchalar bo‘yicha takliflarni belgilangan tartibda kiritsin.
14. Iqtisodiyot va moliya vazirligi:
(a) bir oy muddatda Milliy qo‘mitaning faoliyatini tashkil etish uchun talab qilinadigan mablag‘larni 2025-yilda ajratsin. Bunda Milliy qo‘mitani mebel, kompyuter va boshqa zarur jihozlar bilan ta’minlash uchun mablag‘ ajratilishini nazarda tutsin;
(b) 2026-yildan boshlab har yili Davlat budjeti parametrlarini shakllantirishda Milliy qo‘mita faoliyatini moliyalashtirish uchun zarur mablag‘larni nazarda tutsin.
15. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 25-yanvardagi “Respublika ijro etuvchi hokimiyat organlari faoliyatini samarali yo‘lga qo‘yishga doir birinchi navbatdagi tashkiliy chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PF–14-son Farmoniga 5-ilovaga muvofiq o‘zgartirishlar kiritilsin.
16. Ushbu Farmonning samarali ijrosini tashkil etish uchun mas’ul va shaxsiy javobgar etib Urbanizatsiya va uy-joy bozorini barqaror rivojlantirish milliy qo‘mitasi raisi belgilansin.
17. Farmon ijrosini nazorat qilish va ijro uchun mas’ul tashkilotlar faoliyatini muvofiqlashtirish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri A.N. Aripov zimmasiga yuklansin.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Sh. Mirziyoyev