QARAQALPAQSTAN RESPUBLIKASÍNÍŃ NÍZAMÍ
15.12.1997-j. № 291/I
ATMOSFERA HAWASÍN QORǴAW HAQQÍNDA
Usı Nızamǵa tómendegilerge muwapıq ózgerisler kirgizilgen
29.05.2004-j. 273/88–sanlı QR Nızamı
12.11.2008-j. 201/888–sanlı QR Nızamı
29.06.2019-j. 258/ XXVI -sanlı QR Nızamı
30.06.2021-j. 152/ XX -sanlı QR Nızamı
1-statya. Atmosfera hawası tábiyattı qorǵaw obekti sıpatında
Atmosfera hawası tábiyiy resurslardıń quram bólegi sıpatında ulıwma milliy baylıq bolıp tabıladı hám mámleket tárepinen qorǵaladı.
2-statya. Atmosfera hawasın qorǵaw haqqındaǵı nızamshılıq
Atmosfera hawasın qorǵaw haqqındaǵı nızamshılıq usı nızam hám basqa nızam hújjetlerinen ibarat.
Eger Ózbekstan Respublikasınıń xalıqaralıq shártnamasında Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikasınıń atmosfera hawasın qorǵaw haqqındaǵı nızam hújjetlerinde názerde tutılǵanınan basqasha qaǵıydalar belgilengen bolsa, xalıqaralıq shártnama qaǵıydaları qollanıladı. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI-sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
3-statya. Atmosfera hawasın qorǵaw haqqında nızamshılıqtıń tiykarǵı wazıypaları
Atmosfera hawasın qorǵaw haqqında nızamshılıqtıń tiykarǵı wazıypaları tómendegilerden ibarat:
atmosfera hawasınıń tábiyiy quramın saqlaw;
atmosfera hawasına zıyanlı ximiyalıq, fizikalıq, biologiyalıq hám basqa da tásirlerdiń aldın alıw hám olardı páseytiw;
mámleketlik uyımlardıń, kárxanalardıń, mákemelerdiń, shólkemlerdiń, jámiyetlik birlespelerdiń hám puxaralardıń atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı óndirislik háreketlerin huqıqıy tárepten tártiplestiriw.
4-statya. Puqaralardıń atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı huqıq hám minnetleri
Puqaralar tómendegi huqıqlarǵa iye:
óz ómiri hám densawlıǵı ushın qolaylı atmosfera hawasınan paydalanıw;
atmosfera hawasınıń jaǵdayı hámde onı qorǵaw boyınsha kórilip atırǵan ilajlar haqqında tiyisli mámleketlik uyımlardan óz waqtında hám isenimli málimleme alıw;
atmosfera hawasın pataslandırıwshı zatlar hám biologiyalıq organizmler shıǵarılıwı hámde oǵan fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásir etiwi sebepli óz den sawlıǵına hám múlkine zıyan keltirilgen jaǵdaylarda shıǵınnıń ornı qaplanıwı;
atmosfera hawasın qorǵaw máseleleri boyınsha jámiyetlik pikirdi úyreniwde hám jámiyetlik ekologiyalıq ekspertizanı ámelge asırıwda qatnasıw.
Puqaralar:
atmosfera hawasın qorǵaw haqqındaǵı nızam hújjetleri talaplarına ámel etiwi;
atmosfera hawasınıń pataslanıwına, kemeyiwine hám oǵan fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásir etiwine alıp keliwshi háreketlerdi islemewi shárt. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
5-statya. Atmosfera hawasın qorǵaw salasında mámleketlik basqarıw
Atmosfera hawasın qorǵaw salasında mámleketlik basqarıwdı Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi, Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw boyınsha komiteti, orınlardaǵı mámleketlik hákimiyat uyımları ámelge asıradı.
51-statya. Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesiniń atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı wákillikleri
Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi:
atmosfera hawasın qorǵaw salasında birden bir mámleketlik siyasattıń ámelge asırılıwın támiyinleydi;
atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı mámleketlik baǵdarlamalardıń islep shıǵılıwın hámde ámelge asırılıwın támiyinleydi;
atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlar shıǵarılıwı hámde oǵan fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásir etiwin tártipke salıwshı texnikalıq reglamentlerdi tastıyıqlaydı;
atmosfera hawasın qorǵaw salasında qadaǵalawdı ámelge asırıw tártibin belgileydi. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
52-statya. Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komitetiniń atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı wákillikleri
Qaraqalpaqstan Respublikasi Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komiteti:
atmosfera hawasın qorǵaw salasında birden-bir mámleketlik siyasattı islep shıǵıw hámde ámelge asırıwda mákemeleraralıq birge islesiwdi támiyinleydi;
atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı mámleketlik baǵdarlamalardı hám basqa baǵdarlamalardı islep shıǵıw hámde ámelge asırıwda qatnasadı;
atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı normativ-huqıqıy hújjetlerdi islep shıǵıwda qatnasadı;
atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı normativ-huqıqıy hújjetlerdi óz wákilligi sheńberinde islep shıǵadı hám tastıyıqlaydı;
atmosfera hawasın qorǵaw salasında mámleketlik ekologiyalıq qadaǵalawdı ámelge asıradı. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
53-statya. Jergilikli mámleketlik hákimiyat uyımlarınıń atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı wákillikleri
Jergilikli mámleketlik hákimiyat uyımları:
atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı mámleketlik baǵdarlamalardı hám basqa baǵdarlamalardı islep shıǵıw hámde ámelge asırıwda qatnasadı;
atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı aymaqlıq baǵdarlamalardı islep shıǵadı hám tastıyıqlaydı hámde olardıń ámelge asırılıwın támiyinleydi;
tiyisli aymaqta atmosfera hawasın qorǵaw salasında mámleketlik ekologiyalıq qadaǵalawdı ámelge asıradı. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
54-statya. Puqaralardıń ózin-ózi basqarıw uyımlarınıń, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı wákillikleri
Puqaralardıń ózin-ózi basqarıw uyımları, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleri:
atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı mámleketlik baǵdarlamalardı, aymaqlıq hám basqa baǵdarlamalardı ámelge asırıwda qatnasadı;
atmosfera hawasın qorǵaw haqqındaǵı nızam hújjetleriniń orınlanıwı ústinen jámiyetlik ekologiyalıq qadaǵalawdı ámelge asıradı;
xalıq arasında puqaralardıń atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı huqıqıy sawatlılıǵın hám ekologiyalıq mádeniyatın jetilistiriwge qaratılǵan túsindiriw jumısların ámelge asırıwda qatnasadı. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
6-statya. Atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı standartlar
Atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı standartlar atmosfera hawasın qorǵaw tártibin, onıń jaǵdayın qadaǵalaw usılların anıqlap beredi, atmosfera hawasın qorǵaw boyınsha basqada talaplardı belgileydi.
Insan ushın atmosfera hawasın qorǵaw salasındaǵı standartlar (sanitariyalıq normalar) Qaraqalpaqstan Respublikası Densawlıqtı saqlaw ministrliginiń usınısı menen Ózbekstan Respublikası Densawlıqtı saqlaw ministrligi tárepinen tastıyıqlanadı.
Qorshap turǵan tábiyiy ortalıq obektleri ushın atmosfera hawasın qorǵaw, ıqlımdı hám ozon qatlamın saqlaw salasındaǵı standartlar Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komitetiniń usınısı menen Ózbekistan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw boyınsha mámleketlik komiteti tárepinen tastıyıqlanadı.
7-statya. Atmosfera hawası sapasınıń normativleri
Qaraqalpaqstan Respublikasınıń aymaǵı ushın atmosfera hawasınıń jaǵdayın bahalawda atmosfera hawası sapasınıń birden-bir normativleri belgilenedi:
atmosfera hawasında pataslandırıwshı zatlardıń hám biologiyalıq organizmlerdiń insan hám qorshap turǵan tábiyiy ortalıq obektleri ushın jol qoyılatuǵın toplanıw dárejesiniń shekleri;
fizikalıq faktorlardıń atmosfera hawasına akustikalıq, elektromagnitlik, ionlastırıwshı hám basqa da zıyanlı tásir kórsetiwiniń insan hám qorshap turǵan tábiyiy ortalıq obektleri ushın jol qoyılatuǵın dárejesiniń shekleri.
Ayırım regionlar ushın atmosfera hawası sapasınıń normativlerine baylanıslı arttırılǵan talaplar nızam menen belgileniwi múmkin.
Atmosfera hawası sapasınıń normativleri nızam talapları menen belgilengen tártipte islep shıǵıladı hám tastıyıqlanadı.
8-statya. Turaqlı pataslandırıwshı dereklerdiń atmosfera hawasına zıyanlı tásir kórsetiw normativleri
Atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlardı, biologiyalıq organizmlerdi shıǵarıwdıń hám oǵan fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásir kórsetiwine jol qoyılatuǵın shektegi normativleri, atmosfera hawasına shıǵındılar shıǵarıwshı yamasa zıyanlı fizikalıq tásir kórsetiwshi hár bir turaqlı derek hám hár bir pataslandırıwshı zatlar, biologiyalıq organizmler hám fizikalıq tásir kórsetiw faktorları ushın bólek-bólek belgilenedi.
Hawanı pataslandırıwshı turaqlı dereklerden atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlardı, biologiyalıq organizmlerdi shıǵarıwdıń hám oǵan fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásir kórsetiwiniń jol qoyılatuǵın shektegi normativleri kárxanalar, mákemeler, shólkemler tárepinen islep shıǵıladı jáne tiyislisinshe Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komitetiniń» hám «Ózbekistan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw mámleketlik komiteti hám Densawlıqtı saqlaw ministrligi tárepinen tastıyıqlanadı.
Atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlar hám biologiyalıq organizmler shıǵarıwdıń jol qoyılatuǵın shektegi normativlerin, turaqlı pataslandırıwshı dereklerdiń fizikalıq faktorlarınıń atmosfera hawasına zıyanlı tásir kórsetiwiniń jol qoyılatuǵın shektegi normativlerin islep shıǵıw hám tastıyıqlaw tártibi tiyisli uyım tárepinen belgilenedi. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
9-statya. Atmosfera hawasınan paydalanıw normativleri
(QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar alıp taslanǵan)
10-statya. Kóshpeli dereklerden atmosfera hawasına zıyanlı tásir kórsetiw normativleri
Ózbekstan Respublikası hám Qaraqalpaqstan Respublikasınıń aymaqlarında islep shıǵarılǵan hám paydalanatuǵın kóshpeli derekler ushın isletilgen gazlerdegi pataslandırıwshı zatlar hám olardıń fizikalıq faktorlarınıń atmosfera hawasına zıyanlı tásirleriniń normativleri belgilenedi. Bul normativlerdi islep shıǵıw hám tastıyıqlaw tártibi Qaraqalpaqstan Respublikası Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komitetiniń hám Densawlıqtı saqlaw ministrliginiń usınıslarına muwapıq tiyislisinshe Ózbekistan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw boyınsha mámleketlik komiteti hám Ózbekstan Respubliksı Densawlıqtı saqlaw ministrligi tárepinen belgilenedi.
11-statya. Turaqlı pataslandırıwshı dereklerdiń atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlardı shıǵarıwın tártiplestiriw
Turaqlı pataslandırıwshı dereklerdiń atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlardı shıǵarıwına mámleketlik ekologiyalıq ekspertizasınıń nátiyjelerine muwapıq belgilenetuǵın pataslandırıwshı zatlar shıǵarıwdıń jol qoyılatuǵın shegindegi normativlerge muwapıq jol qoyıladı. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
12-statya. Atmosfera hawasına fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásir kórsetiwin tártiplestiriw
Atmosfera hawasına fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásiri jol qoyılatuǵın tiyisli dárejedegi sheklerinen aspawı tiyis.
(QR JK 27.06.2014-j. 209/XV-sanlı QR Nızamına muwapıq ekinshi bólim alıp taslanǵan)
13-statya. Atmosfera hawasına zıyanlı tásir kórsetiwdi sheklew, toqtatıp turıw yamasa sheklew
Atmosfera hawasına turaqlı yaki kóshpeli pataslandırıwshı dereklerden pataslandırıwshı zatlar shıǵarılıwınıń jol qoyılatuǵın shegindegi normativlerin buzıw menen baylanıslı háreketler Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komiteti, Qaraqalpaqstan Respublikası Densawlıqtı saqlaw ministrligi, Qaraqalpaqstan Respublikası Ishki isler ministrliginiń wákilliklerine muwapıq olardıń qararı menen shekleniwi, toqtatıp qoyılıwı, zıyanlı tásir kórsetiw sebeplerin saplastırıw múmkin bolmaǵan jaǵdayda, toqtatılıwı múmkin. Isbilermenlik subektleriniń jumısın sheklew, toqtatıp qoyıw (ayrıqsha jaǵdaylar, epidemiyalar hámde xalıqtıń ómiri hám densawlıǵı ushın basqa da real qáwip júzege keliwiniń aldın-alıw menen baylanıslı halda on is kúninen kóp bolmaǵan múddetke sheklew, toqtatıp qoyıw jaǵdayları buǵan kirmeydi) yamasa saplastırıw sud tártibinde ámelge asırıladı. (QR 30.06.2021-j. 152/XX-sanlı QR Nızamına tiykarında ózgeris kirgizilgen)
14-statya. Janılǵı hám janılǵı-maylaw materiallarına tiyisli talaplar
Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵında paydalanılatuǵın janılǵı hám janılǵı-maylaw materiallarınıń barlıq túrleri Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komiteti menen kelisilgen standartlar, texnikalıq reglamentler talaplarına sáykes bolıwı tiyis. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
15-statya. Qaraqalpaqstan Respublikasınıń aymaǵına transport hám basqada qatnaw quralları menen dúzilmelerin alıp kiriw hám olardıń kirip keliw shártleri
Transport hám basqada qatnaw qurallarınıń, sonday-aq dúzilmeleriniń islewi nátiyjesinde bólip shıǵarılǵan gazlerdegi pataslandırıwshı zatlardıń muǵdarı hám olardıń fizikalıq faktorlarınıń zıyanlı tásiri Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵında háreket etiwshi normativlerden aspaǵan jaǵdayda ǵana olardı Respublika aymaǵına alıp kiriwge hám kirip keliwine jol qoyıladı.
16-statya. Transport hám basqada qatnaw quralları menen dúzilmelerin islep shıǵarıw hám olardan paydalanıw
Islew nátiyjesinde bólip shıǵarılǵan shıǵındılarında isletilgen gazlerdiń pataslandırıwshı zatlarınıń muǵdarı yamasa olardıń fizikalıq faktorlarınıń zıyanlı tásiri normativlerden joqarı bolǵan transport hám basqada qatnaw quralların, sonday-aq dúzilmelerin islep shıǵarıw hám olardan paydalanıw qadaǵan etiledi.
Transport hám basqada qatnaw quralları menen dúzilmeleriniń iyeleri, isletiw nátiyjesinde bólip shıǵarılǵan gazlerdegi pataslandırıwshı zatlardıń muǵdarınıń hám olardıń fizikalıq faktorlarınıń zıyanlı tásiriniń normativlerin saqlawdı támiyinlewi tiyis.
17-statya. Transport hám basqada qatnaw quralları menen dúzilmelerin ońlaytuǵın hám olarǵa texnikalıq xızmet kórsetetuǵın kárxanalar menen shólkemlerge qoyılatuǵın talaplar
Atmosfera hawasına zıyanlı tásir kórsetiwshi transport hám basqada qatnaw quralları menen dúzilmelerin ońlaytuǵın hám olarǵa texnikalıq xızmet kórsetetuǵın kárxanalar, shólkemler transport hám basqada qatnaw quralları hám dúzilmeleri bólip shıǵarǵan gazlerdegi pataslandırıwshı zatlar muǵdarınıń hám olardıń fizikalıq faktorlarınıń zıyanlı tásiriniń normativlerge muwapıqlıǵın tekseriwdi hám tártiplestiriwdi támiyinleydi.
18-statya. Ximiyalıq zatlardı islep shıǵarıw hám olardan paydalanıw
Ximiyalıq zatlardı islep shıǵarıwshı hám olardan paydalanıwshı kárxana menen shólkemler bunday zatlardıń atmosfera hawasında jol qoyılatuǵın toplanıw dárejesi shekleriniń normativlerin, olardı qadaǵalaw usılların hám ekologiyalıq-toksikologiyalıq pasportların Qaraqalpaqstan Respublikası Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komitetiniń hám Qaraqalpaqstan Respublikası Densawlıqtı saqlaw ministrliginiń usınıslarına muwapıq Ózbekistan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw boyınsha mámleketlik komiteti hám Ózbekstan Respublikası Densawlıqtı saqlaw ministrligi belgilegen tártipte islep shıǵadı.
Paydalanıw qadaǵan etilgen hám paydalanıwǵa jaramsız bolıp qalǵan ximiyalıq zatlardı zıyansızlandırıw mámleketlik ekologiyalıq ekspertizasınıń unamlı juwmaǵı bar bolǵanda, Qaraqalpaqstan Respublikası Densawlıqtı saqlaw ministrligi menen kelisilgen halda ámelge asırıladı. (QR JK 27.06.2014-j. 209/XV-sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
Ósimliklerdi qorǵaw quralları, olardıń ósiwin tezlestiriwshi zatlar, mineral tóginler hám basqada preparatlar sıpatında ximiyalıq zatlardı paydalanıwǵa awıl xojalıǵı eginlerin qorǵaw quralların qollanıw reglamentine muwapıq jol qoyıladı. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
19-statya. Ozon qatlamına zıyanlı tásirdiń aldın alıw boyınsha talapları
Obektlerdi joybarlastırıw, qurıw, rekonstrukciyalaw, kapital ońlawda, xojalıq hám basqa jumıslardı ámelge asırıwda kárxanalar, mákemeler hám shólkemler azondı buzıwshı zatlardan, quramında azondı buzıwshı zatlar bar bolǵan úskeneler hám texnikalıq qurılmalardan paydalanıw hámde qollanıwdı tártipke salıwǵa tiyisli ilajlarǵa ámel etiwi tiyis.
Quramında azondı buzıwshı zatlar bolǵan buyımlardan paydalanıwshı hám olardı ońlaytuǵın kárxanalar, mákemeler hám shólkemler bunday zatlardıń esapqa alınıwın hám olardı azon ushın qáwipsiz zatlar menen almastırılıwın támiyinlewi tiyis.
Azondı buzıwshı zatlar hám quramında olar bar bolǵan ónimlerdiń importı hámde eksportı ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵawshı uyımlar tárepinen beriletuǵın ruxsatnamalar tiykarında ámelge asırıladı. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
20-statya. Minerallıq shiyki zattı qazıp alıw, tasıw hám qayta islew payıtında atmosfera hawasın qorǵaw boyınsha talaplar
Minerallıq shiyki zattı qazıp alıw, tasıw hám qayta islew payıtında atmosfera hawasın pataslandırıwdıń aldın alıw yamasa pataslandırıw dárejesin kemeytiw qádelerin saqlaw Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komiteti menen kelisilgen usıllar boyınsha ámelge asırılıwı tiyis.
21-statya. Óndiris hám tutınıw shıǵındıların jaylastırıw yamasa kómip taslawǵa baylanıslı talaplar
Atmosfera hawasın pataslandırıwshı dárek bolıwı yamasa hawaǵa basqada zıyanlı tásir kórsetiwi múmkin bolǵan shıǵısı texnogenlik quramalardı elatlı punktlerdiń aymaǵında yamasa olarǵa jaqın jerlerde jaylastırıw qadaǵan etiledi.
Atmosfera hawasın pataslandırıwshı dáreklerden esaplanatuǵın óndiris hám tutınıw shıǵındıları qayta isleniwi, tazalanıwı, dezodoraciya etiliwi yamasa arnawlı poligonlarda jaylastırılıwı tiyis. Arnawlı poligonlardıń jaylasıw ornın mámleketlik ekologiyalıq ekspertizasınıń unamlı juwmaǵı bar bolǵanda, Qaraqalpaqstan Respublikası Densawlıqtı saqlaw ministrligi menen kelisilgen halda orınlardaǵı mámleketlik hákimiyat uyımları belgileydi. (QR JK 27.06.2014-j. 209/XV-sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
22-statya. Atmosfera hawasınıń jaǵdayına tásir kórsetiwshi kárxanalardı, qurılıslardı, transport magistralların hám basqada obektlerdi jaylastırıw, joybarlaw, qurıw, rekonstrukciyalaw hám paydalanıwǵa tapsırıw
Kárxanalardı, qurılıslardı, transport magistralların hám basqa da obektlerdi jaylastırıw, joybarlaw, qurıw, rekonstrukciyalaw hám paydalanıwǵa tapsırıw, islep turǵan texnologiyalıq processler menen úskenelerdi jetilistiriw hám jańaların engiziw atmosfera hawasın qorǵaw haqqındaǵı nızam talapları tiykarında ámelge asırılıwı tiyis.
Atmosfera hawasınıń jaǵdayına tásir kórsetiwshi kárxanalardı, qurılıslardı, transport magistralların hám basqa da obektlerdi qurıw orınların belgilew, olardı qurıw hám rekonstrukciyalaw joybarları orınlardaǵı mámleketlik hákimiyat uyımları, Qaraqalpaqstan Respublikası Tábiyattı qorǵaw boyınsha mámleketlik komiteti hám Qaraqalpaqstan Respubliksı Densawlıqtı saqlaw ministrligi menen kelisiledi.
23-statya. Jańalıqlardı, oylap tabıwlardı, sanaatlıq úlgilerdi, texnika hám texnologiyalardı engizgende atmosfera hawasın qorǵaw boyınsha talaplardı saqlaw
Atmosfera hawasınıń jaǵdayına, ıqlımǵa hám ozon qatlamına zıyanlı tásir kórsetiwi múmkin bolǵan jańalıqlardı, oylap tabıwlardı, sanaat úlgilerin engiziwdi, texnikadan, texnologiyalardan, ásbap-úskenelerden, shiyki zattan, materiallardan, janılǵıdan paydalanıwdı hám tayar ónim shıǵarıwdı sertifikatsız yamasa olarda belgilengen kórsetkishlerden shıǵıp ketken túrde ámelge asırıwǵa jol qoyılmaydı.
24-statya. Kárxanalardıń, mákemelerdiń hám shólkemlerdiń atmosfera hawasın qorǵaw boyınsha minnetleri
Óndirislik háreketi nátiyjesinde atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlardı, biologiyalıq organizmlerdi, parnik gazlerin hám azondı buzıwshı zatlardı shıǵarıw hámde oǵan fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásir kórsetiwi menen baylanıslı bolǵan kárxanalar, mákemeler hám shólkemler:
– atmosfera hawasına shıǵarılatuǵın shıǵındılardı tazalaw hám oǵan zıyanlı fizikalıq tásirin kemeytiw ushın imaratlar, qurılmalar hám úskenelerden, sonday-aq olardıń ústinen qadaǵalaw júrgiziw qurallarınan paydalanıw hámde olardı isletiw qaǵıydalarına ámel etiwi;
– azondı buzıwshı zatlardıń esabın júritiwi, olardıń atmosfera hawasına shıǵarılıwına jol qoymawı, recirkulyaciyanı (olardı qayta isletiw maqsetinde birlemshi tazalawdı) ámelge asırıwı;
– xojalıq obektleri átirapında sanitariyalıq-qorǵaw zonaların dúziwi;
– atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlar shıǵarıwdıń jol qoyılatuǵın shegindegi normativlerin belgilewi;
– atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlar shıǵarıwdı hámde oǵan zıyanlı fizikalıq tásirdi kemeytiw hám (yaki) saplastırıw ilajların kóriwi;
– atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlar shıǵarılıwı hámde oǵan fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásiriniń jol qoyılatuǵın shegindegi normativlerine ámel etiliwi ústinen qadaǵalawdı ámelge asırıwı, olardıń esabın júritiwi hám statistikalıq esabatın usınıwı;
– atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlar shıǵarılıwınıń sapa hám kólem quramın anıqlaw ushın úlgiler alınıwın támiyinlewi hámde ólshewlerdi ámelge asırıwı;
– jaǵıw ushın mólsherlengen orınlarda hám (yaki) qurılmalarda janılǵınıń, janılǵı sıpatında paydalanılatuǵın zatlardıń yaki zatlar aralaspasınıń jaǵılıwına, sonday-aq janılǵı esaplanbaytuǵın materiallar hám shıǵındılardıń jaǵılıwına jol qoymawı, arnawlı úskenelerden paydalanıp hámde atmosfera hawasın qorǵaw haqqındaǵı hám shıǵındılar haqqındaǵı nızam hújjetleri talaplarına ámel etken halda ámelge asırılǵan jaǵdaylar bunnan tısqarı;
– energiyanı únemlewshi hám (yaki) resurslardı únemlewshi texnologiyalardı engiziw hámde ekologiyalıq taza energiya dereklerinen paydalanıw ilajların kóriwi;
– meteorologiyalıq sharayatlar unamsız keliwi kútiliwi menen atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlar hám biologiyalıq organizmler shıǵarılıwın kemeytiw boyınsha Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komiteti menen kelisilgen ilajlardı orınlawı;
– kárxanalar hám transport kommunikaciyalarınıń tásiri astındaǵı zonada qorshap turǵan ortalıqqa hám xalıqtıń den sawlıǵına zıyanlı tásir kórsetiliwin bahalawdan ótkeriwi;
– kúshli tásir etiwshi záhárli zatlardı hámde puwlanıwshı birikpelerdi saqlaw, tasıw shártlerine, olardan paydalanıw hám olardan bosaǵan ıdıslardı zıyansızlandırıw shártlerine ámel etiwi;
– atmosfera hawasına birden hám avariya sebepli pataslandırıwıshı zatlar shıǵarılıwınıń, jasırın qáwipli jaǵdaylar payda bolıwınıń aldın alıw, sonday-aq atmosfera hawasınıń shegaralar aralıq pataslanıwın kemeytiw boyınsha ilajlar kóriwi;
– shıǵındılardıń utilizaciya etiliwin támiyinlewi hámde olar toplanıp qalǵanda hám qayta islenip atırǵanda atmosfera hawasınıń pataslanıwınıń aldın alıw boyınsha ilajlardı kóriwi shárt.
Atmosfera hawasın qorǵaw boyınsha ilajlardıń orınlanıwı topıraqtıń, suwdıń hám qorshaǵan ortalıqtıń basqa da obektleriniń pataslanıwına alıp kelmewi tiyis. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
25-statya. Atmosfera hawasına zıyanlı tásir kórsetkeni ushın kompensaciya tólemler
Atmosfera hawasına zıyanlı tásir kórsetkeni ushın kompensaciya tólemler kárxanalardan, mákemelerden hám shólkemlerden nızam talapları menen belgilenetuǵın tártipte hám muǵdarlarda óndirip alınadı.
Atmosfera hawasına pataslandırıwshı zatlardı hám biologiyalıq organizmlerdi shıǵarǵanı, oǵan fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásir kórsetkeni ushın kompensaciya tólemlerin tólew kárxanalar, mákemeler hám shólkemlerdi hawanı qorǵaw ilajların orınlawdan jáne keltirilgen zıyandı qaplaw minnetinen azat etpeydi. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
26-statya. Atmosfera hawasın qorǵaw salasında mámleketlik esap júrgiziw
Mámleket tárepinen tómendegiler esapqa alınıwı zárúr:
– atmosfera hawasınıń jaǵdayına zıyanlı tásir kórsetip atırǵan yamasa zıyanlı tásir kórsetiwi múmkin bolǵan obektler;
(QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar alıp taslanǵan)
– atmosfera hawasına shıǵarılıp atırǵan pataslandırıwshı zatlar, biologiyalıq organizmler, parnik gazleri hám ozondı buzıwshı zatlardıń túrleri hám muǵdarları;
– atmosfer hawasına fizikalıq faktorlardıń zıyanlı tásiriniń túrleri hám kólemleri.
Atmosfera hawasın qorǵaw salasında mámleketlik esap júrgiziw Ózbekstan Respublikası Ministler Kabineti tárepinen belgilengen tártipte birden bir sistema boyınsha ámelge asırıladı.
27-statya. Atmosfera hawasınıń monitoringi
Atmosfera hawasınıń jaǵdayın baqlaw, ol haqqında málimleme jıynaw, ulıwmalastırıw, tallaw hám boljaw júrgiziw qorshap turǵan tábiyiy ortalıqtıń mámleketlik montoringiniń birden bir sisteması boyınsha nızam menen belgilengen tártipte ámelge asırıladı.
28-statya. Atmosfera hawasın qorǵawdı qadaǵalaw
Atmosfera hawasın qorǵaw ústinen mámleketlik ekologiyalıq qadaǵalaw arnawlı wákillik berilgen mámleketlik uyımlar, jergilikli mámleketlik hákimiyat uyımları tárepinen óz wákilligi sheńberinde ámelge asırıladı.
Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komiteti, Qaraqalpaqstan Respublikası Densawlıqtı saqlaw ministrligi, Qaraqalpaqstan Respublikası Ishki isler ministrligi atmosfera hawasın qorǵawdı qadaǵalaw boyınsha arnawlı wákillik berilgen mámleketlik uyımlar bolıp tabıladı.
Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komiteti tómendegilerdi ámelge asıradı:
atmosfera hawasın pataslandırıwshı dereklerdiń jaǵdayın, atmosfera hawasın qorǵaw haqqındaǵı nızam talaplarınıń yuridikalıq hám fizikalıq shaxslar tárepinen orınlanıwı ústinen mámleketlik ekologiyalıq qadaǵalawdı;
mámleketlik hám vedomstvalıq ekologiyalıq qadaǵalaw tarawında mámleketlik hám xojalıq basqarıw uyımlarınıń jumısı muwapıqlastırılıwın.
Qaraqalpaqstan Respublikası Densawlıqtı saqlaw ministrligi sanitariya-qorǵaw hám turaq-jay zonalarında atmosfera hawasına zıyanlı tásir kórsetiliwi ústinen mámleketlik ekologiyalıq qadaǵalawdı ámelge asıradı.
Qaraqalpaqstan Respublikası Ishki isler ministrligi paydalanılıwı atmosfera hawasına zıyanlı tásir tiygizetuǵın avtomototransport quralları ústinen mámleketlik ekologiyalıq qadaǵalawdı ámelge asıradı.
Atmosfera hawasın qorǵaw ústinen vedomstvalıq, óndirislik hám jámiyetlik ekologiyalıq qadaǵalaw nızam hújjetlerine muwapıq ámelge asırıladı. (QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kirgizilgen)
29-statya. Atmosfera hawasın qorǵaw haqqındaǵı nızamdı buzǵanı ushın juwapkerlik
Atmosfera hawasın qorǵaw haqqındaǵı nızamdı buzıwda ayıplı bolǵan fizikalıq hám yuridikalıq tárepler nızam menen belgilengen tártipte juwapkershilikke tartıladı.
Kárxanalar, mákemeler, shólkemler hám puqaralar atmosfera hawasın qorǵaw haqqında nızamdı buzıw aqıbetinde keltirilgen zıyandı nızam menen belgilengen tártipte ótewge minnetli. Zıyandı ótew ayıpkerlerdi nızamǵa muwapıq juwapkerlikke tartıwdan azat etpeydi.
30-statya. Xalıq aralıq shártnamalar
(QR JK 29.06.2019-j. 258/XXVI sanlı QR Nızamına tiykar alıp taslanǵan)