EKOLOGIYALÍQ EKSPERTIZA HAQQÍNDA

QARAQALPAQSTAN RESPUBLIKASÍNÍŃ NÍZAMÍ 05.10.2007-j. №163/III

 EKOLOGIYaLÍQ EKSPERTIZA HAQQÍNDA

 Usı Nızamǵa tómendegilerge muwapıq ózgerisler kirgizilgen 21.10.2011-j. 99/VII-sanlı QR Nızamı  1-statya. Ekologiyalıq ekspertiza túsinigi Ekologiyalıq ekspertiza degende jobalastırılıp atırǵan yamasa ámelge asırılıp atırǵan xojalıq hám basqa da túrdegi jumıstıń ekologiyalıq talaplarǵa muwapıqlılıǵın belgilew hám ekologiyalıq ekspertiza obektin payda etiw múmkinshiligin anıqlaw túsiniledi. 2-statya. Ekologiyalıq ekspertiza haqqındaǵı nızam hújjetleri Ekologiyalıq ekspertiza haqqındaǵı nızam hújjetleri usı Nızamnan hám basqa da nızam hújjetlerinen ibarat. Eger Ózbekstan Respublikasınıń xalıqaralıq shártnamasında Qaraqalpaqstan Respublikasınıń ekologiyalıq ekspertiza haqqındaǵı nızam hújjetlerinde názerde tutılǵannan basqasha qaǵıydalar belgilengen bolsa, xalıqaralıq shártnamanıń qaǵıydaları qollanıladı. 3-statya. Ekologiyalıq ekspertiza maqsetleri Ekologiyalıq ekspertiza tómendegi maqsetlerde ótkeriledi: názerde tutılıp atırǵan xojalıq hám basqa da túrdegi jumıstı ámelge asırıw haqqındaǵı sheshim qabıl etiliwinen aldıńǵı basqıshlarda bunday jumıstıń ekologiyalıq talaplarǵa muwapıqlılıǵın anıqlaw; jobalastırılıp atırǵan yamasa ámelge asırılıp atırǵan xojalıq hám basqa da túrdegi jumıs qorshap turǵan tábiyǵıy ortalıqtıń jaǵdayına hám puqaralardıń densawlıǵına unamsız tásir etiwi múmkin bolsa yamasa usınday tásir kórsetip atırǵan bolsa, bunday jumıstıń ekologiyalıq qáwiplilik dárejesin anıqlaw; qorshap turǵan tábiyǵıy ortalıqtı qorǵaw hám tábiyǵıy resurslardan aqılǵa uǵras paydalanıw boyınsha názerde tutılıp atırǵan ilajlardıń jeterliligin hám tiykarlılıǵın anıqlaw.  4-statya. Ekologiyalıq ekspertiza túrleri Ekologiyalıq ekspertiza mámleketlik hám jámiyetlik ekologiyalıq ekspertiza, sonday-aq, ekologiyalıq audit túrinde ámelge asırıladı. 5-statya. Ekologiyalıq ekspertizanıń tiykarǵı principleri Ekologiyalıq ekspertizanıń tiykarǵı principleri tómendegilerden ibarat: nızamlılıq; obektivlilik; tiykarlılıq; ekologiyalıq qáwipsizlik talapların esapqa alıwdıń májbúriyligi; hár qanday jobalastırılıp atırǵan xojalıq hám basqa jumıstıń itimallı bolǵan ekologiyalıq qáwiplilik prezumpciyası; xojalıq hám basqa da túrdegi jumıstıń qorshap turǵan tábiyǵıy ortalıqqa hám puqaralardıń densawlıǵına tásirin bahalawdıń kompleksliligi. 6-statya. Ekologiyalıq ekspertizanıń járiyalılıǵı Ekologiyalıq ekspertiza buyırtpashıları onı ótkeriw haqqında ǵalaba xabar qurallarında daǵaza beriwi múmkin. Bunday jaǵdayda ekologiyalıq ekspertiza tamamlanǵan kúnnen baslap bir ay ishinde onıń nátiyjeleri haqqındaǵı maǵlıwmatlar járiyalanadı. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza ótkeriliwi haqqındaǵı daǵaza hám onıń nátiyjeleri tuwralı maǵlıwmatlar ǵalaba xabar qurallarında beriliwi shárt bolǵan obektlerdiń dizimi nızam hújjetleri menen belgilenedi. 7-statya. Ekologiyalıq ekspertiza ekspertiniń biyǵárezligi Ekologiyalıq ekspertiza buyırtpashısı yamasa basqa da mápdar shaxslardıń ekologiyalıq ekspertiza ekspertiniń jumısına aralasıwına jol qoyılmaydı. 8-statya. Ekologiyalıq ekspertiza buyırtpashısınıń huqıqları ekologiyalıq ekspertiza buyırtpashısı tómendegi huqıqlarǵa iye: ekologiyalıq ekspertiza ótkeriw máseleleri boyınsha másláhátler hám zárúrli metodikalıq járdem alıw; ekologiyalıq ekspertiza ekspertlerine ekologiyalıq ekspertiza obektleri boyınsha usınıslar, pikirler, túsindiriwler hám ekologiyalıq audit nátiyjelerin usınıw; qosımsha ekologiyalıq ekspertiza ótkeriw haqqında ótinish etiw; ekologiyalıq ekspertiza ótkeriliwiniń barısı haqqında málimleme alıw. Ekologiyalıq ekspertiza buyırtpashısı nızam hújjetlerine muwapıq basqa da huqıqlarǵa iye bolıwı múmkin. 9-statya. Ekologiyalıq ekspertiza buyırtpashısınıń minnetleri Ekologiyalıq ekspertiza buyırtpashısı: ekologiyalıq ekspertiza ushın materiallardı nızam hújjetleri talaplarına muwapıq usınıwı; mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza ótkerilgenligi ushın nızam hújjetlerinde belgilengen tártipte haqı tólewi; mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza juwmaǵında kórsetilgen talaplardı orınlawı shárt. Ekologiyalıq ekspertiza buyırtpashısı juwapkershiliginde nızam hújjetlerine muwapıq basqa da minnetler bolıwı múmkin. 10-statya. Ekologiyalıq ekspertizanı qarjılandırıw Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı hám ekologiyalıq auditti qarjılandırıw buyırtpashınıń qarjıları esabınan nızam hújjetlerinde belgilengen tártipte ámelge asırıladı. Jámiyetlik ekologiyalıq ekspertizanı qarjılandırıw mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń yamasa puqaralardıń óz qarjıları esabınan ámelge asırıladı. 11-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza obektleri Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza obektleri tómendegilerden ibarat: mámleketlik baǵdarlamalardıń, koncepciyalardıń, óndirislik kúshlerdi, ekonomikalıq hám sociallıq sala tarmaqların jaylastırıw hám rawajlandırıw sxemalarınıń joybarları; barlıq túrdegi qurılıslar ushın jer uchastkaların ajıratıw materialları; joybaraldı hám joybar hújjetleri; tábiyǵıy resurslardan paydalanıwǵa baylanıslı basqa da túrdegi jumıstı tártiplestiriwshi normativlik-texnikalıq hám kórsetpeli-metodikalıq hújjetlerdiń joybarları; texnika, texnologiya, materiallar, zatlar, ónimlerdiń jańa túrlerin dóretiwge baylanıslı hújjetler; qorshap turǵan tábiyǵıy ortalıqtıń jaǵdayına hám puqaralardıń densawlıǵına unamsız tásir etiwshi islep turǵan kárxanalar hám basqa da obektler; keyin ala olarǵa qorǵalatuǵın tábiyǵıy aymaqlar, ayrıqsha ekologiyalıq jaǵday hám ekologiyalıq apatshılıq zonaları statusın beriw maqsetinde ótkerilgen aymaqlardı kompleksli tekseriw materialları; (QR JK 21.10.2011-j. 99/VII-sanlı QR Nızamına tiykar ózgerisler kiritilgen). qala qurılısı hújjetleriniń barlıq túrleri; arnawlı huqıqıy rejimli obektler. 12-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza salasındaǵı arnawlı wákillikli mámleketlik uyım Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza salasındaǵı arnawlı wákillikli mámleketlik uyım Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komiteti bolıp esaplanadı. Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komiteti: mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı óz wákillikleri sheklerinde shólkemlestiredi hám ótkeredi; mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı ótkeriwge ekspertler hám qánigelerdi tartadı; mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanıń unamlı juwmaǵın ala almaǵan obektlerge qatnaslı qarjılandırıw, kreditlew hám basqa da finans operaciyaların toqtatıp turıw (toqtatıw) haqqındaǵı usınıslardı bank hám basqa da kredit shólkemlerine jiberedi; mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza juwmaqlarınıń orınlanıwı ústinen qadaǵalawdı ámelge asıradı; nızam hújjetlerine muwapıq basqa da wákilliklerdi ámelge asıradı. 13-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı ótkeriwdiń májbúriyligi Usı Nızamnıń 11-statyasında kórsetip ótilgen obektlerdi mámleketlik ekologiyalıq ekspertizadan ótkeriw májbúriy bolıp tabıladı. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizası Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komitetiniń qánigelesken ekspertlik bólimi tárepinen ótkeriledi. 14-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı ótkeriwde qoyılatuǵın talaplar Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı ótkeriwde: usınılǵan materiallardıń tábiyattı qorǵaw haqqındaǵı nızam hújjetlerine muwapıqlıǵı tekseriledi; jobalastırılıp atırǵan yamasa ámelge asırılıp atırǵan xojalıq hám basqa túrdegi jumıstıń ekologiyalıq hám sociallıq aqıbetleri tuwralı maǵlıwmatlardıń durıslıǵı hám tolıqlıǵı tallanadı; biologiyalıq, ximiyalıq zatlar hám texnologiyalardıń qorshap turǵan  ortalıqqa tásirin bahalawdıń tiykarlılıǵı tekseriledi; jobalastırılıp atırǵan yamasa ámelge asırılıp atırǵan xojalıq hám basqa da jumıstı ámelge asırıw aqıbetleriniń ekologiyalıq qáwipliligi dárejesin bahalawdıń durıslıǵı tekseriledi; ekologiyalıq qáwipsizlik talapların támiyinlewge baylanıslı ilajlardıń jeterliligi hám tyikarlılıǵı anıqlanadı; ekologiyalıq normativler joybarlarınıń tiykarlılıǵı tekseriledi. 15-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı ótkeriw ushın usınılatuǵın materiallar Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı ótkeriw ushın buyırtpashı tárepinen tómendegiler usınıladı: joybarlanıp atırǵan obektler boyınsha–qorshap turǵan ortalıqqa tásir etiwi haqqındaǵı bayanat joybarın, ekologiyalıq aqıbetler haqqındaǵı bayanattı, nızam hújjetlerinde názerde tutılǵan jaǵdaylarda bolsa qorshap turǵan ortalıqqa tásir etiwi haqqındaǵı bayanattı óz ishine alǵan qorshap turǵan ortalıqqa tásirdi bahalaw materialları; islep turǵan obektler boyınsha–ekologiyalıq normativlerdiń joybarları, obekttiń qorshap turǵan tábiyǵıy ortalıqqa hám puqaralardıń densawlıǵına tásir etiw jaǵdayları anıqlanǵanda qorshap turǵan ortalıqqa tásir etiwi haqqında tayarlanǵan bayanat. Buyırtpashı qosımsha tárizde ekologiyalıq audit materialların usınıwǵa haqılı; usı Nızamnıń 11-statyasınıń 2, 3, 5 hám 8-abzaclarında kórsetilgen obektler boyınsha tayarlanǵan barlıq hújjetler. Qorshap turǵan ortalıqqa tásir jasalıwı haqqındaǵı bayanat joybarı mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza obektin qarjılandırıw baslanǵanǵa shekem usınıladı. Qorshap turǵan ortalıqqa tásir jasalıwı haqqındaǵı bayanat mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza obektiniń texnikalıq-ekonomikalıq tiykarları tastıyıqlanǵanǵa shekem usınıladı. Ekologiyalıq aqıbetler haqqındaǵı bayanat, obekt nızam hújjetlerinde beliglengen tártipte paydalanıwǵa qabıl etip alınǵanǵa shekem usınıladı. 16-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza ekspertiniń huqıqları Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza eksperti tómendegi huqıqlarǵa iye: mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı ótkeriw ushın zárúr bolǵan maǵlıwmatlar hám materiallardı alıw; mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza ushın usınılǵan nızam hújjetleri talaplarına juwap bermeytuǵın materiallardı qaytarıw; mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza obekti boyınsha ayrıqsha pikir bildiriw, bul pikir mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza juwmaǵına qosımsha etiledi; mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza eksperti nızam hújjetlerine muwapıq basqa da huqıqlarǵa iye bolıwı múmkin. 17-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza ekspertiniń minnetleri Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza eksperti: mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı ámelge asırıw tártibi hám shártlerine boysınıwı; mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza óz waqtında, kompleksli, obektiv túrde, sapalı ótkeriliwin hám belgilengen tártipte juwmaq beriliwin támiyinlewi; mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanıń belgili bir obektine jeke mápdarlıǵı bolǵan jaǵdayda ózinen bas tartıwı; mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza ushın usınılǵan materiallardıń tolıq saqlanıwın hám mámleketlik, áskeriy, xızmet hám kommerciyalıq sır bolǵan maǵlıwmatlardıń járiyalanbawın támiyinlewi shárt. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza ekspertiniń juwapkershiliginde nızam hújjetlerine muwapıq basqa da minnetler bolıwı múmkin. 18-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza ekspertiniń juwapkerligi Óz wazıypasın buyırtpashınıń huqıqlarına yamasa nızam menen qorǵalatuǵın máplerine materiallıq yamasa ruwhıy zıyan keltirgen tárizde orınlaǵanı yamasa tiyisli dárejede orınlamaǵanı ushın, sonday-aq ekologiyalıq ekspertiza haqqındaǵı nızam hújjetlerin basqasha tárizde buzǵanlıǵı ushın mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanıń eksperti nızam hújjetlerine muwapıq juwapker boladı. 19-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı ótkeriw múddetleri Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanı ótkeriw múddeti otız kúnnen aspawı tiyis. Onı ótkeriw múddeti mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza obektiniń áhmiyetliligine qaray Qaraqalpaqstan Respublikası Ekologiya hám qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw komitetiniń baslıǵı tárepinen eń kóbi eki ayǵa uzaytılıwı múmkin. 20-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanıń juwmaǵı Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza nátiyjeleri boyınsha juwmaq dúzilip, ol mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza obektin júzege shıǵarıw múmkinligi yamasa múmkin emesligi haqqındaǵı juwmaqlardı óz ishine aladı. 21-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza juwmaǵın orınlawdıń májbúriyligi Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanıń juwmaǵı mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza obektin qarjılandırıw hám payda etiwde yuridikalıq hám fizikalıq shaxslar tárepinen orınlanıwı májbúriy bolıp tabıladı. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanıń unamlı juwmaǵı bolmay turıp, joybarlardıń bank hám basqa da kredit shólkemleri tárepinen qarjılandırılıwı, sonday-aq olardıń ámelge asırılıwı qadaǵan etiledi. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanıń mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza obektin ámelge asırıw múmkin emesligi haqqındaǵı juwmaǵı bolǵan jaǵdayda buyırtpashı juwmaqtaǵı usınıslarǵa muwapıq joybar qayta isleniwin támiyinlewi hám materiallardı mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza ushın qayta usınıwı yamasa jobalastırılıp atırǵan yaki ámelge asırılıp atırǵan xojalıq hám basqa da jumıstan bas tartıwı shárt. 22-statya. Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza juwmaǵınıń háreket etiw múddeti Mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza obektiniń ekologiyalıq talaplarǵa muwapıqlıǵı haqqında mámleketlik ekologiyalıq ekspertizanıń bergen juwmaǵı berilgen kúnnen baslap úsh jıl dawamında yuridikalıq kúshke iye boladı. 23-statya. Jámiyetlik ekologiyalıq ekspertiza Jámiyetlik ekologiyalıq ekspertiza ekologiyalıq tiykarlanıwı talap etiletuǵın hár qanday jumıs salasında mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń hám puqaralardıń intası menen ámelge asırılıwı múmkin. Jámiyetlik ekologiyalıq ekspertizanı ámelge asırıwǵa tosqınlıq jasaw qadaǵan etiledi. Jámiyetlik ekologiyalıq ekspertiza mámleketlik ekologiyalıq ekspertiza ótkeriliwine qaramastan ámelge asırılıwı múmkin. Jámiyetlik ekologiyalıq ekspertizanıń juwmaǵı usınıs túrge iye boladı. 24-statya. Ekologiyalıq audit Ekologiyalıq audit–ekologiyalıq auditorlar (firmalar) tárepinen nızam hújjetlerinde belgilengen tártipte hám shártlerde ótkeriletuǵın, qorshap turǵan ortalıqtıń jaǵdayına unamsız tásir etip atırǵan, islep turǵan kárxanalar hám basqa da obektlerdi ǵárezsiz ekologiyalıq ekspertizadan ótkeriw bolıp tabıladı. Ekologiyalıq audit xojalıq hám basqa da túrdegi jumıs obekti menshik iyeleriniń sheshimine muwapıq ótkeriledi. 25-statya. Tartıslardı sheshiw Ekologiyalıq ekspertizanı shólkemlestiriw hám ótkeriwde payda bolatuǵın tartıslar nızam hújjetlerinde belgilengen tártipte sheshiledi.  26-statya. Ekologiyalıq ekspertiza haqqındaǵı nızam hújjetlerin buzǵanlıǵı ushın juwapkerlik Ekologiyalıq ekspertiza haqqındaǵı nızam hújjetlerin buzǵanlıqta ayıplı bolǵan shaxslar nızamda belgilengen tártipte juwapker boladı.