QARAQALPAQSTAN RESPUBLIKASÍNÍŃ NÍZAMÍ 29.05.2004-j. №264/II

JÁMIYETLIK QORLAR HAQQÍNDA

Usı Nızamǵa tómendegilerge muwapıq ózgerisler kirgizilgen: 25.04.2009-j. 240/III-sanlı QR Nızamı 22.05.2010-j. 31/II-sanlı QR Nızamı 28.12.2013-j. 187/XIV-sanlı QR Nızamı 28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı 18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı 18.08.2020-j. 47/VI-sanlı QR Nızamı

I. Ulıwma rejeler

1-statya. Usı nızamnıń maqseti Usı nızamnıń maqseti jámiyetlik qorlardı shólkemlestiriw, olardıń jumısı, qayta shólkemlestiriliwi hám saplastırılıwı tarawındaǵı qatnasıqlardı tártiplestiriwden ibarat. 2-statya. Jámiyetlik qorlar haqqındaǵı nızam hújjetleri Jámiyetlik qorlar haqqındaǵı nızam hújjetleri usı nızam hám basqa da nızam hújjetlerinen ibarat. Eger Ózbekstan Respublikasınıń xalıqaralıq shártnamasında Qaraqalpaqstan Respublikasınıń jámiyetlik qorlar haqqındaǵı nızam hújjetlerinde názerde tutılǵannan basqasha rejeler belgilengen bolsa, xalıqaralıq shártnamalardı názerde tutılǵan rejeler qollanıladı. 3-statya. Jámiyetlik qor túsinigi Yuridikalıq hám (yamasa) fizikalıq shaxslar tárepinen ıqtıyarlı múlk tólemlerin qosıw tiykarında shólkemlestirilgen, qayırqomlıq, sociallıq, mádeniy, aǵartıwshılıq hám basqa da jámiyetlik paydalı maqsetlerdi gózleytuǵın, aǵzalıǵı bolmaǵan mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem jámiyetlik qor (bunnan bılay tekstte qor dep alınadı) dep esaplanadı. 4-statya. Qorlardıń túrleri Qaraqalpaqstan Respublikasında respublikalıq qorlar hám jergilikli qorlar shólkemlestiriledi hám jumıs alıp baradı. Jumısın óz ustavına muwapıq Qaraqalpaqstan Respublikaları aymaǵında ámelge asıratuǵın qorlar respublikalıq qorlar qatarına kiredi. Jumısın óz ustavına muwapıq rayon(lar), qala(lar) aymaǵında ámelge asıratuǵın qorlar jergilikli qorlar qatarına kiredi. 5-statya. Qordıń wákilxanaları hám filialları Qor Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵında hám basqa da mámleketlerde wákilxanalar ashıwı hám filiallar shólkemlestiriwi múmkin. Qordıń wákilxanası qordıń ózi turǵan jerden tısqarıda jaylasqan hám onıń máplerin bildiretuǵın jáne qorǵaytuǵın óz aldına bólimi bolıp tabıladı. Qordıń filialı qordıń ol turǵan jerden tısqarıda jaylasqan hám onıń barlıq wazıypaların yamasa wazıypalarınıń bir bólegin, sonıń ishinde wákilxana wazıypaların atqaratuǵın óz aldına bólimi bolıp tabıladı. Qordıń wákilxanaları hám filialları qordıń atınan jumıs júrgizedi hám ustavta belgilengen maqsetler jáne wazıypalardıń ámelge asırılıwı ushın qor aldında juwapker bolıp tabıladı. Wákilxanalar hám filiallardı qor múlk penen támiyinleydi. Wákilxanalar hám filialdıń múlki óz aldına balansta hám qordıń balansında esapqa alınadı. Qordıń wákilxanaları hám filalları qor basqarması tárepinen tastıyıqlanǵan ustav tiykarında jumıs alıp baradı. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 6-statya. Xalıqaralıq hámde sırt el qorlarınıń wákilxanaları hám filialları Xalıqaralıq hám sırt el qorları Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵında Ózbekistan Respublikasınıń nızam hújjetlerine muwapıq óz wákilxanaların ashıwı hám filialların shólkemlestiriwi múmkin. Bas shólkemi Ózbekistan Respublikasınan sırtta jaylasqan xalıqaralıq fondlardıń hámde Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵında jumıs islep atırǵan sırt el fondlarınıń wákilxanaları hám filialları yuridikalıq shaxs statusına iye bolıwı kerek. (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) Xalıqaralıq hámde sırt el qorlarınıń Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵında jumıs júrgizip atırǵan wákilxanaları hám filiallarına, nızamda basqasha rejeler belgilengen bolmasa, qorlardıń shólkemlestiriliwi, jumıs júrgiziwi, qayta shólkemlestiriliwi hám saplastırılıwı ushın Ózbekistan Respublikasınıń nızam hújjetlerinde belgilengen rejeler qollanıladı. (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 7-statya. Qorlardıń jumısınıń kepillikleri Qaraqalpaqstan Respublikasında qorlardıń jumıs erkinligi, múlkine qol qatılmaslıq hám issheńlik abıroyı qorǵalıwı kepillenedi. Qorlardıń múlki nacionalizaciya, rekviziciya islenbeydi hám alıp qoyılmaydı, nızamda názerde tutılǵan jaǵdaylar buǵan kirmeydi. 8-statya. Qorlardıń mámleketlik uyımlar menen óz-ara qatnasıqları Qorlardıń mámleketlik uyımlar menen óz-ara qatnasıqları sociallıq sheriklik, yuridikalıq hám fizikalıq shaxslardıń xuqıqları hám nızamlı máplerin qorǵaw tiykarında qurıladı. (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) Mámleketlik uyımlar qorlardıń huqıqları hám nızamlı mápleriniń saqlanıwın támiyinleydi, qorlardıń sociallıq áhmiyetke iye baǵdarlamaları hám joybarların qollap-quwatlawı múmkin. Mámleketlik uyımlar hám olardıń lawazımlı shaxslarınıń qorlardıń jumısına aralasıwına, sonday-aq, qorlardıń mámleketlik uyımlar hám olardıń lawazımlı shaxslarınıń jumısına aralasıwına jol qoyılmaydı.

II. Qordı shólkemlestiriw hám mámleketlik dizimnen ótkeriw tártibi

9-statya. Qordı shólkemlestiriw Qor shólkemlestiriwshilerdiń (shólkemlestiriwshiniń) qararına muwapıq yamasa wásiyatnama boyınsha shólkemlestiriliwi múmkin. 10-statya. Qordıń shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) Bir yamasa birneshe yuridikalıq hám (yamasa) fizikalıq shaxs qordıń shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) bolıwı múmkin. (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgeris kirgizilgen) Qordıń shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) qordıń ustavın tastıyıqlaydı, qordıń qáwenderlik keńesiniń dáslepki quramınıń aǵzaların tayınlaydı hám usı nızam jáne basqa da nızamǵa hújjetlerine muwapıq wákilliklerdi ámelge asıradı. 11-statya. Qordıń wásiyatnama boyınsha shólkemlestiriliwi Qor wásiyatnama boyınsha shólkemlestirilgende wásiyatnamada qordıń maqsetleri hám wazıypaları, oǵan ótkerilip atırǵan múlk kólemi kórsetilgen hám wásiyatnamanı orınlawshı belgilengen bolıwı kerek. Wásiyatnamanı orınlawshı qordıń káwenderlik keńesiniń dáslepki quramınıń aǵzaların eger olar wásiyatnamada atpa at kórsetilgen bolmasa tayınlaydı, sonday-aq qordıń shólkemlestiriliwi menen baylanıslı basqa da háreketlerdi ámelge asıradı. Eger wásiyatnamanı orınlawshı ózine júklengen háreketlerdi ámelge asırıwdan bas tartsa yamasa olardı ámelge asırıwǵa qábiletli bolmasa, nızam hújjetlerine muwapıq wásiyatnamanı orınlawshı jańa shaxs tayınlanadı. 12-statya. Qordıń ustavı Qordıń ustavı qor shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) tárepinen tastıyıqlanadı. Qor wásiyatnama boyınsha shólkemlestirilgen jaǵdayda, qordıń ustavı wásiyatnamanı orınlawshı tárepinen wásiyatnamaǵa muwapıq ráwishte dúziledi. Qordıń ustavında tómendegiler kórsetiliwi kerek: «jámiyetlik qor» degen sózlerdi óz ishine alǵan qordıń ataması; qordıń jaylasqan jeri (pochta mákán jayı); qordıń maqsetleri hám wazıypaları; qordıń uyımlarınıń dúziliwi, wákillikleri hám qáliplestiriw tártibi; qordıń uyımlarınıń lawazımlı shaxsların tayınlaw (saylaw) hám lawazımnan bosatıw tártibi; qordıń múlkin qáliplestiriw derekleri, qordıń, onıń wákilxanaları jáne filiallarınıń múlkin basqarıw boyınsha huqıq hám minnetlemeleri; qordıń wákilxanaların ashıw hám filialların shólkemlestiriw tártibi; qordı qayta shólkemlestiriw hám saplastırıw tártibi; qor saplastırılǵan jaǵdayda onıń múlkinen paydalanıw tártibi; qordıń ustavına ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw tártibi. Qordıń ustavında onıń tiyisli tártipte dizimnen ótkerilgen simvolikalıq belgisiniń táriypi, sonday-aq nızam hújjetlerine qarsı bolmaǵan basqa da rejeler bolıwı múmkin. 13-statya. Qordı mámleketlik dizimnen ótkeriw hámde onıń wákilxanaları hám filialların esapqa alıw Qordı mámleketlik dizimnen ótkeriw hámde onıń yuridikalıq shaxs bolmaǵan wákilxanaları hám filialların esapqa alıw ádillik uyımları (bunnan keyingi tekstte dizimnen ótkeriwshi uyım dep júrgiziledi) tárepinen ámelge asırıladı. Xalıqaralıq, respublikalıq qorlardı, sonday-aq bas shólkemi Ózbekistan Respublikasınan sırtta jaylasqan xalıqaralıq qorlardıń hámde sırt el qorlarınıń wákilxanaları hám filialları Ózbekistan Respublikası Ádillik ministrliginde dizimnen ótkeriledi. Jergilikli qorlar, sonday-aq Ózbekistan Respublikasında dizimnen ótkerilgen qorlardıń wákilxanaları hám filialları tiyislisinshe Qaraqalpaqstan Respublikası Ádillik ministrliginde dizimnen ótkeriledi. Qordıń yuridikalıq shaxs bolmaǵan wákilxanaları hám filialları Qaraqalpaqstan Respublikası Ádillik ministrliginde esapqa alınıwı tiyis. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 14-statya. Mámleketlik dizimnen ótkeriw hám esapqa alıw ushın talap etiletuǵın hújjetler Qordı mámleketlik dizimnen ótkeriw ushın tómendegi hújjetler dizimnen ótkeriwshi uyımǵa usınıladı: dizimnen ótkeriw haqqındaǵı, shólkemlestiriwshiler (shólkemlestiriwshi) yaki olar (ol) wákillik bergen shaxslar (shaxs) tárepinen qol qoyılǵan, olardıń (onıń) familiyası, atı, ákesiniń atı, tuwılǵan jılı hám jasaw ornı (pochta mánzili) kórsetilgen arza; eger qor wásiyatnama boyınsha shólkemlestirilip atırǵan bolsa, wásiyatnamanıń notarial tastıyıqlanǵan nusqası; shólkemlestiriw jıynalısınıń (sezdi, konferenciyasınıń) yaki shólkemlestiriwshiniń (eger fond bir yuridikalıq shaxs tárepinen shólkemlestirilip atırǵan bolsa) qor shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) haqqındaǵı maǵlıwmatlar, qordıń maqseti hám wazıypaları kórsetilgen qararı; qor ustavı yamasa yuridikalıq shaxs bolǵan wákilxana yaki filial haqqındaǵı reje mámleketlik tilde eki nusqada; jaylasqan ornı qordıń pochta mánzili sıpatında paydalanılıwı belgilenip atırǵan kóshpes múlkke bolǵan múlk huqıqın yaki onnan paydalanıw huqıqın tastıyıqlawshı hújjet; qordı dúziw baslamashıları yamasa onıń shólkemlestiriwshileri haqqındaǵı maǵlıwmatlar; bas qordıń mámleketlik dizimnen ótkerilgenligi haqqındaǵı gúwalıǵınıń nusqası – wákilxanalar hám filiallar ushın; mámleketlik bajı tólengenligi haqqındaǵı bank tólew hújjeti; qordıń dáslepki qarjıları jıynalǵanlıǵın tastıyıqlawshı hújjet. Usı statyanıń birinshi bóliminde atap kórsetilgen hújjetler qordı shólkemlestiriw haqqında shólkemlestiriwshiler (shólkemlestiriwshi) tárepinen qarar qabıl etilgen kúnnen baslap eki ay ishinde mámleketlik dizimnen ótkeriw ushın usınıladı. Eger qor wásiyatnama boyınsha shólkemlestirilip atırǵan bolsa, bul hújjetler miyrasqa bolǵan huqıq haqqındaǵı gúwalıq berilgennen keyin eki ay ishinde usınıladı. Qosıp jiberiw hám qosıp alıw formasında qayta shólkemlestiriw jolı menen dúzilip atırǵan qorlar qosımsha túrde tómendegi hújjetlerdi usınadı: qayta shólkemlestirilip atırǵan qorǵa málim bolǵan barlıq kreditorlar jazba túrde xabardar etilgenliginiń hám qayta shólkemlestiriw haqqında ǵalaba xabar qurallarında járiyalanǵanlıǵınıń tastıyqnaması; qayta shólkemlestirilip atırǵan qordıń barlıq kreditorları hám qarızdarlarına qatnaslı bolǵan barlıq minnetlemeleri, sonıń ishinde tárepler tartısıp atırǵan minnetlemeleri boyınsha huqıqıy miyrasxorlıq haqqındaǵı qaǵıydalar kórsetilgen tapsırıw aktı (qosıp jiberilgen jaǵdayda); mámleketlik dizimnen ótkerilgenligi haqqındaǵı gúwalıqtıń túp nusqası, sonday-aq ishki isler uyımlarınıń qordıń móri hám shtampı joq etip taslanǵanlıǵı haqqındaǵı maǵlıwmatnaması (qosıp jiberilgen jaǵdayda). Qorlardıń yuridikalıq shaxs bolmaǵan wákilxanaları hám filialların esapqa alıw ushın tómendegi hújjetler dizimnen ótkeriwshi uyımǵa usınıladı: Ózbekistan Respublikası Ministrler Kabineti tárepinen tastıyıqlanatuǵın formadaǵı arza; bas shólkemniń wákilxanalar hámde filiallardı dúziw, shólkemlestiriw hám olardıń jumısın toqtatıw tártibin, olardıń huqıqları hám minnetlemelerin belgilewshi ustavınıń nusqası yaki bas shólkemniń ustavına muwapıq islep shıǵılǵan, wákilxana yaki filial haqqındaǵı, mámleketlik tildegi reje eki nusqada. Wákilxana yaki filial haqqındaǵı reje usınılǵanda bas shólkem ustavınıń nusqası qosımsha etiledi; qordıń oraylıq basshı uyımınıń wákilxananı ashıw yaki filialdı shólkemlestiriw haqqındaǵı qararı (protokolı); qordıń oraylıq basshı uyımınıń wákilxana yaki filial baslıǵın tayınlaw haqqındaǵı qararınıń nusqası; wákilxana yaki filial baslıǵına qordıń oraylıq basshı uyımı tárepinen berilgen isenimnamanıń nusqası; qor mámleketlik dizimnen ótkerilgenligi haqqındaǵı gúwalıqtıń nusqası. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 15-statya. Mámleketlik dizimnen ótkeriw hám esapqa alıw haqqındaǵı qarar Qordı mámleketlik dizimnen ótkeriw yaki onıń yuridikalıq shaxs bolmaǵan wákilxanası hám filialın esapqa alıw ushın hújjetlerdi qabıl etken dizimnen ótkeriwshi uyım mámleketlik dizimnen ótkeriw yaki esapqa alıw haqqında yamasa mámleketlik dizimnen ótkermew yaki esapqa almaw haqqında bir ay ishinde qarar shıǵarıwı shárt. Qordıń esapqa alınǵan, yuridikalıq shaxs bolmaǵan wákilxanası hám filialına dizimnen ótkeriwshi uyım tárepinen esapqa alınǵanlıǵı haqqındaǵı gúwalıq hámde dizimnen ótkeriwshi uyımnıń móri menen tastıyıqlanǵan, esapqa alınǵanlıǵı haqqında belgi qoyılǵan wákilxana yaki filial haqqındaǵı reje beriledi. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 16-statya. Mámleketlik dizimnen ótkeriw hám esapqa alıwdan bas tartıw tiykarları Qordı mámleketlik dizimnen ótkeriw hámde fondtıń yuridikalıq shaxs bolmaǵan wákilxanası hám filialın esapqa alıwdan nızamda názerde tutılǵan jaǵdaylarda bas tartılıwı múmkin. Mámleketlik dizimnen ótkeriwden hám esapqa alıwdan bas tartıw tiykarlanǵan bolıwı kerek. Qordı, onıń wákilxanaları hám filialların shólkemlestiriw maqsetke muwapıq emes degen báne benen mámleketlik dizimnen ótkeriwden hám esapqa alıwdan bas tartıwǵa jol qoyılmaydı. Dizimnen ótkeriwshi uyımnıń fondtı mámleketlik dizimnen ótkeriiw hámde onıń yuridikalıq shaxs bolmaǵan wákilxanaları hám filialların esapqa alıwdan bas tartıw haqqındaǵı qararı ústinen, sonday-aq bul uyımnıń mámleketlik dizimnen ótkeriw hám esapqa alıw múddetlerin buzǵanlıǵı ústinen sudqa shaǵım etiliwi múmkin. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 17-statya. Qordıń ustavına, qordıń wákilxanaları jáne filiallarınıń rejelerine ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw Qordıń ustavına ustavtıń ózinde názerde tutılǵan tártipte ózgerisler hám qosımshalar kirgiziliwi múmkin. Qordıń ustavına kirgizilip atırǵan ózgerisler hám qosımshalar qordıń qáwenderlik keńesi tárepinen tastıyıqlanadı hámde dizimnen ótkeriwshi uyımǵa bul ózgerisler hám qosımshalar kirgizilgen waqıttan baslap bir ay múddette málim etiledi. Qordıń ustavına kirgizilip atırǵan ózgerisler hám qosımshalar qordı nızam hújjetlerinde belgilengen tártipte qayta dizimnen ótkeriwge sebep boladı. Qordıń ustavına kirgizilip atırǵan hám ustavta belgilengen maqsetler jáne wazıypalardı yamasa qordıń uyımların dúziw tártibin hám bul uyımlardıń wákilliklerin, sonday-aq qordıń jumıs tarawın ózgertetuǵın ózgerisler hám qosımshalar qordı nızam hújjetlerinde belgilengen tártipte qayta dizimnen ótkeriwge sebep boladı. Qordıń wákilxanaları hám filiallarınıń rejelerine kirgizilip atırǵan ózgerisler hám qosımshalar qordıń basqarması tárepinen tastıyıqlanadı hám dizimnen ótkeriwshi uyımǵa usı ózgerisler hám qosımshalar kirgizilgen waqıttan baslap bir aylıq múddet ishinde bildiriledi. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen)

III. Qordıń huqıqları hám minnetlemeleri

18-statya. Qordıń huqıqları Qor: menshik huqıqı hám basqa da materiallıq huqıqlar tiykarında múlkke iye bolıwǵa; puqaralıq huqıqıy kelisimler dúziwge; qayırqomlıq qarjılar, tólemler, grantlar hám basqa da qarjılar alıwǵa; sudta, basqa da uyımlar hám shólkemlerde óz máplerin bildiriw hám qorǵawǵa; ǵalaba xabar quralların shólkemlestiriw hám baspa jumısın ámelge asırıwǵa; óz jumısı haqqında maǵlıwmatlar tarqatıwǵa; wákilxanalar ashıw hám filiallar shólkemlestiriwge; mámleketlik hákimiyat hám basqarıw uyımlarına belgilengen tártipte usınıslar kirgiziwge; xalıqaralıq baylanıslar ornatıw, birge islesiw haqqında kelisimler dúziwge jáne xalıqaralıq baǵdarlamalar hám joybarlarda qatnasıwǵa haqılı. Qor nızam hújjetlerine muwapıq basqa da huqıqlarǵa iye bolıwı múmkin. 19-statya. Qordıń minnetlemeleri Qor: óz jumısın nızam hújjetlerine hám qordıń ustavına muwapıq ámelge asırıwı; qordıń jumısınıń járiyalılıǵın támiyinlewi hám qordıń múlkinen paydalanıwı haqqında hár jılı esabatlar járiyalawı; dizimnen ótkeriwshi uyımnıń wákillerine qor ótkeretuǵın ilajlarǵa erkin kiriw imkaniyatın beriwi; óz jumısı haqqında mámleketlik salıq xızmeti hám mámleketlik statistika uyımlarına esabatlar tapsırıwı shárt. qordıń nızam hújjetlerine muwapıq basqa da minnetlemeleri bolıwı múmkin.

IV. Qordıń jumısınıń ekonomikalıq tiykarı

20-statya. Qordıń múlki Shólkemlestiriwshiler (shólkemlestiriwshi) yamasa wásiyat etiwshi tárepinen qorǵa ótkerilgen aqsha qarjıları hám basqa da múlk qordıń menshigi bolıp esaplanadı. Imaratlar, qurılmalar, turaq jaylar hám basqa da imaratlar, ásbap- úskeneler, inventar, aqsha qarjıları, sonıń ishinde sırt el valyutasındaǵı qarjılar, bahalı qaǵazlar hám basqa da múlk qordıń menshigi bolıwı múmkin. Qordıń shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) yamasa qor wásiyatnama boyınsha shólkemlestirilgende wásiyatnamanı orınlawshı qordıń minnetlemeleri boyınsha juwap bermeydi, al qor bolsa shólkemlestiriwshilerdiń (shólkemlestiriwshiniń) yamasa wásiyatnamanı orınlawshınıń minnetlemeleri boyınsha juwap bermeydi. Qordıń múlki shólkemlestiriwshiler arasında bólistiriliwi múmkin emes hám onnan tek qor ustavında belgilengen maqsetler jáne wazıypalardı ámelge asırıw ushın paydalanıladı. Qordıń múlkinen girew yamasa minnetlemelerdiń orınlanıwın támiyinlewdiń basqa da usılı sıpatında paydalanıwǵa, sonday-aq kreditler beriw ushın paydalanıwǵa bolmaydı. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 20¹-statya. Jámiyetlik qorlardı shólkemlestiriw ushın zárúr bolǵan dáslepki qarjılardıń eń kem muǵdarı Tómendegilerdi shólkemlestiriw ushın zárúr bolǵan dáslepki qarjılardıń eń kem muǵdarı: xalıqaralıq hám respublikalıq jámiyetlik qorlar ushın – bazalıq esaplaw muǵdarınıń bes júz esesi muǵdarında; (18.08.2020-j. 47/VI-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) jergilikli jámiyetlik qorlar ushın – bazalıq esaplaw muǵdarınıń júz esesi muǵdarında bolıwı kerek. (18.08.2020-j. 47/VI-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) Jámiyetlik qorlardıń bólimleri (wákilxanaları hám filialları) ushın dáslepki qarjılardıń eń kem muǵdarı bar bolıwı talap etilmeydi. Jámiyetlik qorlardı shólkemlestiriw ushın zárúr bolǵan dáslepki qarjılardıń eń kem muǵdarı mámleketlik dizimnen ótkeriw waqtında tek ǵana pul formasında káliplestiriliwi tiyis. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 21-statya. Qordıń múlkin qáliplestiriw derekleri Qordıń múlkin qáliplestiriw derekleri tómendegiler bolıwı múmkin: shólkemlestiriwshiler (shólkemlestiriwshi) tárepinen bir jola tólenetuǵın (ótkeriletuǵın) yamasa turaqlı kelip turatuǵın aqsha hám basqa da túsimler; (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) qor wásiyatnama boyınsha shólkemlestirilgen jaǵdayda wásiyat etiwshiniń qorǵa ótkergen múlki; yuridikalıq hám fizikalıq shaxslardıń ıqtıyarlı qáwenderlik qarjıları; (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) yuridikalıq hám fizikalıq shaxslar, mámleketlik, sırt el hám xalıqaralıq shólkemler, sırt el mámleketleri ajıratatuǵın grantlar; (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) qordıń isbilermenlik jumısınan alınatuǵın dáramatlar (payda); nızam hújjetlerinde qadaǵan etilmegen basqa da derekler. 22-statya. Qordıń isbilermenlik jumısın ámelge asırıwı qor nızam hújjetlerine muwapıq isbilermenlik jumısı menen óz ustavında belgilengen maqsetlerge tuwrı keletuǵın sheklerde shuǵıllanıwı múmkin. Isbilermenlik jumısınıń ayırım túrleri qor tárepinen tek licenziya tiykarında ámelge asırılıwı múmkin. Qor kommerciyalıq shólkemlerdiń ustav qorında (ustav kapitalında) qatnasıwǵa haqılı emes, ashıq sawdalarda akcionerlik jámiyetlerdiń akciyaların satıp alıw bunnan tısqarı. Qordıń bir akcionerlik jámiyettiń ustav qorındaǵı (ustav kapitalındaǵı) úlesi bul akcionerlik jámiyet ustav fondı (ustav kapitalı) summasınıń jigirma procentinen artıq bolıwı múmkin emes. Bunda akcionerlik jámiyetlerdiń alınǵan akciyaları ulıwma summası fond aktivleri balans qunınıń akcionerlik jámiyetleri ustav fondında (ustav kapitalında) qatnasıw haqqındaǵı qarar qabıl etilip atırǵan sánedegi jigirma procentinen artıq bolmawı kerek. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 23-statya. Qordıń ózine qatnaslı shaxslar menen qatnasıqları Qorǵa qatnaslı shaxslar tómendegiler bolıp tabıladı: qordıń shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) yamasa qor wásiyatnama boyınsha shólkemlestirilgende wásiyatnamanı orınlawshı; qordıń shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) yamasa qor wásiyatnama boyınsha shólkemlestirilgende wásiyatnamanı orınlawshı menen jaqın tuwısqanlıq yamasa aǵayinshilik baylanıslıǵı bolǵan shaxslar, sonday-aq, usı shólkemlestiriwshilerdiń (shólkemlestiriwshiniń) yamasa wásiyatnamanı orınlawshınıń kriditorları; qordıń shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) bolǵan yuridikalıq shaxslardıń qatnasıwshıları, kriditorları, sonday-aq, olar menen miynetke baylanıslı qatnasıqlarda bolǵan shaxslar; (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) ustavlıq qorında (ustavlıq kapitalında) qordıń ózi qatnasıp atırǵan yuridikalıq shaxslar hám olardıń xızmetkerleri, sonday-aq usı xızmetkerler menen jaqın tuwısqanlıq yamasa aǵayinshilik baylanısları bolǵan shaxslar; (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) qordıń qáwenderlik keńesiniń aǵzaları, qordıń basqarma baslıǵı hám aǵzaları, qordıń tekseriw komissiyasınıń aǵzaları, qordıń basqa da xızmetkerleri, sonday-aq olar menen jaqın tuwısqanlıq yamasa aǵayinshilik baylanısları bolǵan shaxslar. Qordıń ózine baylanıslı shaxslar menen kelisimler dúziwine, sonday-aq, olardıń paydasın gózlep basqada háreketler islewine qáwenderlik keńestiń kelisimi menen jol qoyıladı. Qor tómendegi jaǵdaylarda ózine baylanıslı shaxslar menen kelisimler dúziwge yamasa olardıń paydasın gózlep basqa da háreketler islewge haqılı emes: qorǵa qatnaslı shaxslar menen bunday kelisimler dúziw yamasa háreketler islewge qorǵa baylanıslı bolmaǵan shaxslar menen bolǵandaǵıǵa qaraǵanda bir qansha qolay shártlerde ámelge asırılıp atırǵan bolsa; qorǵa qatnaslı shaxs qordıń qáwenderlik keńesiniń aǵzası bolsa. 24-statya. Qordıń múlkinen paydalanıw Qordıń múlkinen qordıń ustavında belgilengen maqsetler hám wazıypalardı ámelge asırıw jáne hákimshilik qárejetlerdi qaplaw ushın paydalanıladı. Qordıń hákimshilik qárejetleri qor tárepinen esap beriw dáwirinde qordı basqarıw ushın islengen barlıq qárejetlerdi hám birinshi náwbette onıń aktivlerin saqlaw hám saqlap turıw ushın zárúr qárejetlerdi, qordıń óz ustavında belgilengen maqsetler hám wazıypalardı ámelge asırıw ushın reklamaǵa sarıplanǵan qarjıların, sonday-aq, nızam hújjetlerine muwapıq qordıń jumısı menen baylanıslı qárejetlerdi hám tólemlerdi óz ishine aladı. Hár jılǵı hákimshilik qárejetlerdiń jalpı muǵdarı, sonday-aq, qordıń qáwenderlik keńesi hám tekseriw komissiyasınıń aǵzalarına haqı tólew hám olardıń óz wazıypaların orınlawı menen baylanıslı qárejetlerin kompensaciya islew qordıń barlıq qárejetleri muǵdarınıń jigirma procentinen aspawı kerek. Usı sheklew qáwenderlik baǵdarlamaların ámelge asırıwda qatnasatuǵın shaxslardıń miynetine haqı tólewde qollanılmaydı. (25.04.2009-j. 240/III-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) Qordıń múlki qorǵa qatnaslı shaxslar arasında bólistiriliwine jol qoyılmaydı. Qordıń múlkin kóbeytiw ushın qorǵa qarjı kirgizgen shaxslar qarjı berip atırǵanda bul qarjılardıń belgilengen maqsette paydalanılıwı haqqında, sonıń ishinde qordı qayta shólkemlestirgende yamasa saplastırǵanda qarjılardı qaytarıw shártleri haqqında qor menen shártnamalar dúziwi múmkin. 25-statya. Qorda esapqa alıw hám esabat Qor óz jumısı nátiyjeleri esabın júrgizedi hám belgilengen tártipte mámleketlik salıq xızmeti uyımları hám mámleketlik statistika uyımlarına esabat usınadı. Qor hár jılı aldıńǵı jıldaǵı óz jumısı haqqında tómendegilerdi óz ishine alǵan esabat járiyalaydı; Qordıń esap beriw dáwirdegi jumısına sholıw, bul jumıs qordıń ustavında belgilengen maqset hám wazıypalarǵa muwapıqlıǵı dárejesin kórsetken halda; qordıń bir jıllıq esabatın, auditorlıq shólkemniń juwmaǵın kórsetken halda; qordıń alǵan ıqtıyarlı qayırqomlıq járdemleri haqqındaǵı maǵlıwmatlardı; qordıń isbilermenlik jumısınan alınǵan dáramatları (paydası) haqqındaǵı maǵlıwmatlardı, bul dáramatlardıń (paydanıń) kelip shıǵıw dereklerin óz aldına kórsetken halda; qárejetlerdiń ulıwma muǵdarın, qordıń jumısınıń ayırım túrleri boyınsha hám hákimshilik qárejetler boyınsha óz aldına kórsetken halda; qordıń ustavındaǵı hám qordıń uyımlarındaǵı ózgerisler haqqındaǵı maǵlıwmatlardı; qordıń ustavında yamasa qordıń qáwenderlik keńesi tárepinen belgilengen basqada maǵlıwmatlardı.

V. Qordı basqarıw

26-statya. Qordıń qáwenderlik keńesi Qordıń qáwenderlik keńesi qordıń uyımı bolıp, ol qordıń jumısın qadaǵalawdı ámelge asıradı. Qordıń qáwenderlik keńesiniń quramı keminde úsh adamnan ibarat bolıwı kerek. Qáwenderlik keńesiniń dáslepki quramınıń aǵzaları shólkemlestiriwshiler (shólkemlestiriwshi) tárepinen yamasa qor wásiyatnama boyınsha shólkemlestirilgen bolsa, wásiyatnamada názerde tutılǵan tártipte tayınlanadı. Qordıń qáwenderlik keńesin dúziw, qáwenderlik keńesi jıynalısların shaqırıw hám qáwenderlik keńesiniń qararların qabıl etiw tártibi qordıń ustavında belgilenedi. Qordıń qáwenderlik keńesiniń aǵzaları bir waqıttıń ózinde qordıń basqarması hám tekseriw komissiyasına aǵza bolıwına jol qoyılmaydı. Qordıń ustavında qordıń káwenderlik keńesiniń aǵzalarına haqı tólew hám olardıń óz wazıypaların atqarıwı menen baylanıslı qárejetlerin kompensaciya etiw názerde tutılıwı múmkin. 27-statya. Qordıń qáwenderlik keńesiniń wákillikleri Qordıń qáwenderlik keńesiniń wákilliklerine tómendegiler kiredi: qordıń jumısın hám usı jumıs nızam hújjetlerine jáne qordıń ustavına, qordıń káwenderlik keńesiniń qararlarına muwapıq bolıwın qadaǵalawdı ámelge asırıw; qordıń ustavına kirgiziletuǵın ózgerisler hám qosımshalardı tastıyıqlaw; qordıń basqarması hám tekseriw komissiyasın dúziw; qordıń aqsha qarjıları hám basqa da múlkinen paydalanıwın qadaǵalawdı ámelge asırıw; qor byudjetin tastıyıqlaw; qordıń bir jıllıq balansın, bir jıllıq finans esabatın, sonıń ishinde qor basqarmasınıń óz jumısı haqqındaǵı esabatın tastıyıqlaw; qordıń jumısın gezeksiz tekseriw ushın auditorlıq shólkemdi tartıw haqqında qarar qabıl etiw; qordıń basqarmasınıń qor ustavında belgilengen maqsetler hám wazıypalarǵa qarsı bolǵan qararlarınıń orınlanıwın toqtatıp qoyıw yamasa olardı biykarlaw; qordı qayta shólkemlestiriw haqqında qarar qabıl etiw. Qordıń ustavında qordıń qáwenderlik keńesiniń wákilliklerine basqa da máseleler kirgiziliwi múmin. Qordıń káwenderlik keńesiniń wákilliklerine kirgizilgen máseleler sheshiliwi ushın qordıń basqarması yamasa tekseriw komissiyasına ótkeriliwine jol qoyılmaydı. Qordıń káwenderlik keńesi qordıń basqa uyımlarınan qordıń jumısına baylanıslı hújjetlerdi talap etiwge hám alıwǵa haqılı. Qordıń káwenderlik keńesiniń qararları qordıń basqarması hám basqa da uyımları, qordıń xızmetkerleri ushın májbúriy esaplanadı. 28-statya. Qordıń basqarması Qordıń basqarması qordıń atqarıw uyımı bolıp tabıladı. qordıń basqarmasınıń quramı qordıń qáwenderlik keńesi tárepinen qáliplestiriledi. Qor basqarmasınıń basshısı hám aǵzaları qordıń qáwenderlik keńesi hám tekseriw komissiyasınıń aǵzaları bolıwına jol qoyılmaydı. Qordıń basqarması keminde jılına bir márte óz jumısı haqqında qáwenderlik keńesine esap beredi. 29-statya. Qordıń basqarmasınıń wákillikleri Qor basqarmasınıń wákilliklerine tómendegiler kiredi: qordıń kúndelikli jumısına ulıwma basshılıq etiw; qor tárepinen shólkemlestirilgen isbilermenlik strukturaları jumısın qadaǵalawdı ámelge asırıw; qordıń qáwenderlik keńesi menen kelisilgen tiykarda qordıń xızmetkerleriniń shtat kestesi hám is haqı muǵdarın belgilew; qordıń qáwenderlik keńesi menen kelisilgen tiykarda wákilxanalar ashıw hám filiallar shólkemlestiriw jáne olardıń jumısın qadaǵalawdı ámelge asırıw; qordıń wákilxanaları hám filialları haqqındaǵı rejelerdi tastıyıqlaw olardıń basshılırın tayınlaw. qordıń ustavında qordıń basqarmasınıń wákilliklerine basqada máseleler kirgiziliwi múmkin. 30-statya. Qor basqarmasınıń basshısı Qor basqarmasınıń basshısı qor basqarmasınıń jumısına basshılıq etedi, mámleketlik uyımlar, xalıqaralıq shólkemler hám sırt el shólkemleri, sonday-aq, basqa da yuridikalıq hám fizikalıq shaxslar menen qatnasıqlarda onıń atınan háreket etedi. (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen)

VI. Qordıń jumısın qadaǵalaw

31-statya. Qordıń tekseriw komissiyası Qordıń materiallıq jumısın hám onıń aqsha qarjıları durıs sarıplanıwın jáne múlkinen durıs paydalanılıwın qadaǵalaw ushın keminde úsh adamnan ibarat quramda qordıń tekseriw komissiyası dúziledi. Qordıń tekseriw komissiyasınıń aǵzaları qordıń qáwenderlik keńesi tárepinen lawazımǵa tayınlanadı hám lawazımnan bosatıladı. Qordıń tekseriw komissiyasınıń quramı, wákillikleri hám jumıs múddeti qordıń ustavında belgilenedi. Qordıń tekseriw komissiyası aǵzaları bir waqıttıń ózinde qordıń qáwenderlik keńesiniń hám basqarmanıń aǵzası bolıwı múmkin emes. Qordıń tekseriw komissiyası qordıń káwenderlik keńesiniń gezeksiz jıynalısı shaqırılıwın talap etiwge haqılı. Qor ustavında qordıń tekseriw komissiyası aǵzalarına haqı tólew hám olardıń óz wazıypaların atqarıwı menen baylanıslı shıǵınların kompensaciya etiw názerde tutılıwı múmkin. Tólenetuǵın bunday haqı hám kompensaciya muǵdarı qordıń ustavına muwapıq qordıń qáwenderlik keńesi tárepinen belgilenedi. 32-statya. Qordıń tekseriw komissiyasınıń tekseriwler ótkeriwi Qordıń finans jumısın hám qor basqarıwı tárepinen aqsha qarjıları durıs sarıplanıp atırǵanlıǵın hám basqa da múlkten durıs paydalanılıp atırǵanlıǵın tekseriwdi qordıń qáwenderlik keńesiniń qararına muwapıq qordıń tekseriw komissiyası qordıń bir jıllıq yamasa basqa múddettegi jumısınıń juwmaqları boyınsha ámelge asıradı. Qordıń lawazımlı shaxsları qordıń tekseriw komissiyasınıń talabına muwapıq komissiyaǵa qordıń finanslıq jumısı haqqındaǵı hújjetlerdi usınıwı shárt. Qordıń finans jumısın tekseriw nátiyjeleri tiykarında qordıń tekseriw komissiyası tómendegilerdi óz ishine alǵan juwmaq tayarlaydı: esabatlardaǵı hám basqa da finanslıq hújjetlerdegi maǵlıwmatlardıń isenimli ekenligine berilgen baha; buxgalteriyalıq esap júrgiziliwi hám finanslıq esabat tapsırıw tártibin buzǵanlıǵı jaǵdayları haqqındaǵı maǵlıwmat; anıqlanǵan qaǵıydabuzarlıqlardı saplastırıw boyınsha usınıslar, sonday-aq, qordıń finans jumısı nátiyjeliligin arttırıwǵa baylanıslı usınıslar. 33-statya. Qordıń jumısın auditorlıq tekseriwden ótkeriw Qor nızam hújjetlerine muwapıq hár jılı óz jumısın auditorlıq tekseriwden ótkeredi. Auditorlıq shólkemdi qordıń qayırqomlıq keńesi tańlaydı. Qorǵa qatnaslı shaxslar qor jumısın auditorlıq tekseriwden ótkeriwge auditor sıpatında tartılıwı múmkin emes. 34-statya. Qordıń jumısın toqtatıp qoyıw Qordıń nızam hújjetlerin hám qordıń ustavında belgilengen talaplardı buzǵan jaǵdayda onıń jumısı dizimnen ótkeriwshi uyımnıń arzasına muwapıq sud tárepinen toqtatıp qoyılıwı múmkin. Qordıń jumısın toqtatıp qoyıw tártibi hám múddetleri nızam hújjetlerinde belgilenedi. 35-statya. Qordıń jumısın mámleketlik qadaǵalaw Qordıń jumısın mámleketlik qadaǵalaw dizimnen ótkeriwshi uyım hám basqa da wákillikli uyımlar tárepinen nızam hújjetlerine muwapıq ámelge asırıladı.

VII. Juwmaqlawshı rejeler

36-statya. Qordı qayta shólkemlestiriw Qordıń qáwenderlik keńesiniń qararına muwapıq qor qayta shólkemlestiriliwi múmkin. Qordıń qayta shólkemlestiriliwine tek basqa qor menen qosıp jiberilgen, basqa qordı birlestirip alǵan yamasa basqa qorǵa birlestirilgen jaǵdaylarda jol qoyıladı. 37-statya. Qordı saplastırıw Qordı saplastırıw mápdar táreplerdiń arzasına tiykarlanıp sudtıń qararına muwapıq ámelge asırıladı. Qor tómendegi jaǵdaylarda saplastırılıwı múmkin: qordıń shólkemlestiriliwinen gózlengen maqsetke erisilgenligine baylanıslı; jumıs múddeti tamamlanǵanlıǵına baylanıslı; eger qordıń múlki qor óziniń aldına qoyǵan maqsetlerge erisiw hám wazıypalardı ámelge asırıw ushın jeterli bolmasa, al zárúr múlkti alıw itimalı bolmasa; eger qor óz aldına qoyǵan maqsetlerge erisiwi múmkin bolmasa, bul maqsetlerdi bolsa tiyisli túrde ózgertiwge bolmasa; qor óz ustavında belgilengen maqsetler hám wazıypalardan shetke shıqqan bolsa; nızamda názerde tutılǵan basqada jaǵdaylarda. Qordı saplastırıw nızam hújjetlerinde názerde tutılǵan tártipte ámelge asırıladı. Qordıń kreditorlarınıń talapları qanaatlandırılǵannan keyin qalǵan múlki qordıń shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi), sonday-aq, qordıń qáwenderlik keńesi, basqarması, tekseriw komissiyasınıń aǵzaları yamasa qordıń xızmetkerleri arasında bólistiriliwine jol qoyılmaydı hám onnan qordıń ustavında názerde tutılǵan tártipte, qordı shólkemlestiriwden gózlengen maqsetlerde hám (yamasa) qayırqomlıq maqsetlerde paydalanıladı. 38-statya. Tartıslardı sheshiw Qorlardı shólkemlestiriw, olardıń jumıs júrgiziwi, qayta shólkemlestiriliwi hám saplastırılıwı tarawındaǵı tartıslar nızam hújjetlerinde belgilengen tártipte sheshiledi. 39-statya. Jámiyetlik qorlar haqqındaǵı nızam hújjetlerin buzǵanlıǵı ushın juwapkershilik Jámiyetlik qorlar haqqındaǵı nızam hújjetlerin buzǵanlıǵı ushın ayıplı shaxslar belgilengen tártipte juwapker boladı.