MÁMLEKETLIK EMES KOMMERCIYALÍQ EMES SHÓLKEMLERDIŃ JUMÍSÍNÍŃ KEPILLIKLERI HAQQÍNDA

QARAQALPAQSTAN RESPUBLIKASÍNÍŃ NÍZAMÍ 05.01.2009-j. №227/III

 MÁMLEKETLIK EMES KOMMERCIYaLÍQ EMES ShÓLKEMLERDIŃ JUMÍSÍNÍŃ KEPILLIKLERI HAQQÍNDA

 I BAP. ULÍWMA REJELER

 1-statya. Usı Nızamnıń maqseti Usı Nızamnıń maqseti mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısına kepillik beriw, olardıń huqıqları hám nızamlı mápleriniń qorǵalıwın támiyinlew, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdi qollap-quwatlaw salasındaǵı qatnasıqlardı tártiplestiriwden ibarat. 2-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısınıń kepillikleri haqqındaǵı nızamshılıq Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısınıń kepillikleri haqqındaǵı nızamshılıq usı Nızamnan hám basqa da nızam hújjetlerinen ibarat. Eger Ózbekstan Respublikasınıń halıqaralıq shártnamasında Qaraqalpaqstan Respublikasınıń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısınıń kepillikleri haqqındaǵı nızam hújjetlerinde názerde tutılǵanınan basqasha qaǵıydalar belgilengen bolsa, xalıqaralıq shártnamanıń rejeleri qollanıladı. 3-statya. Usı Nızamnıń ayırım mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge qollanılıwınıń ózine tán ózgeshelikleri Usı Nızam shólkemlestiriw-huqıqıy formasına qaramastan, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge, sonıń ishinde kásiplik awqamları, siyasiy partiyalar, diniy shólkemler hám basqa da mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge, eger olardıń shólkemlestiriliwin hám jumısın tártiplestiriwshi basqa nızamlarda basqasha qaǵıydalar názerde tutılmaǵan bolsa, qollanıladı. 4-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısın qollap-kuwatlaw kepillikleri Mámleket mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń huqıqları hám nızamlı mápleriniń qorǵalıwına kepillik beredi, olardı qollap-quwatlaw túrlerin hám shártlerin belgileydi. Yuridikalıq hám fizikalıq shaxslar nızamshılıqqa muwapıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısın materiallıq yamasa basqa da tárepten qollap-quwatlawı múmkin.

II BAP. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısınıń tiykarǵı kepillikleri

5-statya Jumıs erkinligi kepillikleri Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler nızamshılıq penen qadaǵan etilmegen hár qanday jumıs túrin óz ustavlarında belgilengen maqsetleri sheklerinde ámelge asırıwı múmkin. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler óz jumısında mámleketlik hákimiyat hám basqarıw uyımlarınan biyǵárez bolıp tabıladı, nızamlarda názerde tutılǵanınan basqa jaǵdaylarda olarǵa esabat bermeydi hám olardıń qadaǵalawında bolmaydı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısına tosqınlıq etiw yamasa aralasıw qadaǵan etiledi. 6-statya. Málimlemeden paydalanıw kepillikleri Mámleket mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń nızamshılıqqa muwapıq málimleme izlew, alıw, izertlew, tarqatıw, onnan paydalanıw hám onı saqlawǵa bolǵan huqıqın támiyinleydi. Málimlemeden paydalanıw tiyisli materiallardı járiyalaw jolı menen hám ustavta belgilengen jumıstı ámelge asırıw maqsetinde zárúr málimlemeni alıw ushın mámleketlik uyımlar hám olardıń lawazımlı shaxslarına soraw menen múrájat etiw huqıqınıń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler tárepinen ámelge asırılıwı arqalı támiyinlenedi. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń sorawına ilajı barınsha qısqa múddette, eger nızamshılıqta basqasha reje belgilenbegen bolsa, soraw alınǵan sáneden baslap otız kúnnen keshektirmey juwap qaytarılıwı kerek. Eger uyım yamasa lawazımlı shaxs soralıp atırǵan málimlemege iye bolmasa, ózine múrájat etken mámleketlik emes shólkemge soraw alınǵan sáneden baslap jeti kúnnen keshiktirmey bul haqqında málim etiwi, sonday-aq, imkaniyatına qaray, oǵan bunday málimlemege iye bolǵan uyımnıń yamasa lawazımlı shaxstıń atın málim etiwi shárt. Mámleketlik uyımlar, olardıń lawazımlı shaxsları mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge bul shólkemlerdiń huqıqları hám nızamlı máplerine baylanıslı nızamshılıq, qararlar hám basqa da materiallar menen tanısıp shıǵıw imkaniyatın jaratıp beriwi shárt. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń huqıqları hám nızamlı máplerine baylanıslı málimleme biypul beriledi, nızamshılıqta názerde tutılǵan jaǵdaylar buǵan kirmeydi. 7-statya. Menshik huqıqı kepillikleri Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń menshigine qol qatılmaydı hám ol nızım menen qorǵaladı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń múlki nacionalizaciya, rekviziciya hám konfiskaciya etilmeydi, nızamda názerde tutılǵan jaǵdaylar buǵan kirmeydi.

III BAP. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń huqıqları hám nızamlı máplerin qorǵaw

 8-statya. Issheńlik abıroyın qorǵaw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem óziniń issheńlik abıroyına zıyan keltiriwshi maǵlıwmatlar boyınsha biykarlaw beriliwin sud tártibinde talap etiwge huqıqlı. Eger mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń isshenlik abıroyına zıyan keltiriwshi maǵlıwmatlar ǵalaba xabar qurallarında tarqatılǵan bolsa, usı ǵalaba xabar qurallarında biykarlaw beriliwi tiyis. Eger bunday maǵlıwmatlar shólkemnen jibergen hújjette ushırassa, bunday hújjet almastırılıwı yamasa shaqırıp alınıwı kerek. Óziniń issheńlik abıroyına zıyan keltiriwshi maǵlıwmatlar tarqatılǵan mámleketlik emes shólkem bunday maǵlıwmatlarǵa biykarlaw beriliwi menen bir qatarda olardı tarqatıw nátiyjesinde keltirilgen zıyannıń ornı qaplanıwın talap etiwge huqıqlı.  9-statya. Intellektuallıq jumıs nátiyjelerin qorǵaw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń intellektuallıq jumısınıń obektiv kórsetilgen nátiyjelerine hám onıń jeke belgilerin sáwlelendiriwshi qurallarǵa bolǵan tolıq huqıqı nızam menen hám mámleket tárepinen qorǵaladı.  10-statya. Mámleketlik uyımlardıń nızamǵa qayshı keletuǵın sheshimlerinen, olardıń lawazımlı shaxslarınıń nızamsız háreketlerinen (háreketsizliginen) qorǵaw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler mámleketlik uyımlardıń nızamǵa qayshı keletuǵın sheshimleri, olardın lawazımlı shaxslarınıń nızamsız háreketleri (háreketsizligi) ústinen boysınıw tártibinde joqarı uyımǵa yamasa sudqa shaǵım etiw huqıqına iye. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler óz huqıqları hám nızamlı máplerin buzatuǵın mámleketlik uyımlardıń nızamǵa qayshı keletuǵın sheshimleri, olardıń lawazımlı shaxslarınıń nızamsız háreketleri (háreketsizligi) ústinen sudqa shaǵım etkende mámleketlik bajı tólewden azat etiledi. Mámleketlik uyımnıń nızamǵa qayshı keletuǵın sheshimleri, olardıń lawazımlı shaxslarınıń nızamsız háreketleri (háreketsizligi) nátiyjesinde mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge keltirilgen zıyannıń ornı sudtıń sheshimi tiykarında óteliwi tiyis.

IV BAP. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısın mámleket tárepinen qollap-quwatlaw

 11-statya. Mámleket tárepinen qollap-quwatlaw túrleri Mámleket mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısın subsidiyalar, grantlar hám sociallıq buyırtpalar túrinde qollap-quwatlawı múmkin. Mámleket nızamshılıqqa muwapıq mámleketlik emes shólkemlerdiń jumısın basqa da tárepten qollap-quwatlawı múmkin. Mámlekette demokratiyalıq ózgerislerdi jánede rawajlandırıwǵa hám bunda mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń belsene qatnasıwına kómeklesiw maqsetinde Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi janında Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdi hám puqaralıq jámiyettiń basqada institutların qollap quwatlaw jámiyetlik fondı, sonday-aq Fond qarjıların basqarıw boyınsha Parlament komissiyası dúziledi.    12-statya. Mámleketlik subsidiya Mámleketlik subsidiya Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik byudjeti, mámleketlik maqsetli qorlarınıń qarjıları esabınan mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdi qollap-quwatlaw ushın beriletuǵın hám arnawlı joybarlar menen baylanıslı bolmaǵan qarjılay yamasa basqa da materiallıq járdem bolıp tabıladı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge mámleketlik subsidiyalardı ajıratıw tártibi hám shártleri Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi janındaǵı Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdi hám puqaralıq jámiyettiń basqada institutların qollap-quwatlaw jámiyetlik fondı qarjıların basqarıw boyınsha Parlament komissiyası tárepinen belgilenedi.  13-statya. Mámleketlik grant Mámleketlik grant mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge  jámiyetlik paydalı maqsetlerge erisiwge qaratılǵan joybarlardı ámelge asırıw ushın tańlaw tiykarında Ózbekstan Respublikası Mámleketlik byudjeti qarjıları esabınan beriletuǵın aqshalay qarjılar hám materiallıq resurslar bolıp tabıladı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge mámleketlik grantlardı ajıratıw tártibi xám shártleri Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi janındaǵı Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdi hám puqaralıq jámiyettiń basqada institutların qollap-quwatlaw jámiyetlik fondı qarjıların basqarıw boyınsha Parlament komissiyası tárepinen belgilenedi. 14-statya. Mámleketlik sociallıq buyırtpa Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge mámleketlik sociallıq buyırtpa sociallıq hám jámiyetlik áhmiyetke iye joybarlardı ámelge asırıw ushın mámleketlik uyım hám mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem arasında shártnama dúziw arqalı jumıslardı orınlaw yamasa ilajlar ótkeriwge qaratılǵan mámleketlik tapsırmadan ibarat bolıp tabıladı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge mámleketlik sociallıq buyırtpanı beriw tártibi hám shártleri Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi janındaǵı Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdi hám puqaralıq jámiyettiń basqada institutların qollap-quwatlaw jámiyetlik fondı qarjıların basqarıw boyınsha Parlament komissiyası tárepinen belgilenedi. Mámleketlik basqarıw uyımları sociallıq hám jámiyetlik áhmiyetke iye joybarlardı ámelge asırıw ushın mámleketlik emes kommerciyalıq emes  shólkemlerge byudjetten tısqarı qarjılar esabınan tikkeley mámleketlik sociallıq buyırtpasın beriwi múmkin. Sociallıq hám jámiyetlik áhmiyetke iye joybarlardı ámelge asırıw ushın mámleketlik basqarıw uyımları tárepinen mámleketlik emes kommerciyalıq emes  shólkemlerge  mámleketlik sociallıq buyırtpasın beriwi, jámiyetshilik keńesiniń quramın dúziw tártibi, sonday-aq, tańlaw shártleri hám onı ótkeriw tártibi tiyisli wákillikli uyım  tárepinen belgilenedi.

V BAP. Juwmaqlawshı rejeler

 15-statya. Tartıslardı sheshiw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısına kepillik beriw, olardıń huqıqları hám nızamlı mápleri qorǵalıwın támiyinlew, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdi qollap-quwatlaw salasındaǵı tartıslar nızamshılıqta belgilengen tártipte sheshiledi.  16-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısınıń kepillikleri haqqındaǵı nızamshılıqtı buzǵanlıǵı ushın juwapkerlik Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısınıń kepillikleri haqqındaǵı nızamshılıqtı buzǵanlıqta ayıplı bolǵan shaxslar belgilengen tártipte juwapker boladı.