MÁMLEKETLIK EMES KOMMERCIYaLÍQ EMES ShÓLKEMLER HAQQÍNDA

QARAQALPAQSTAN RESPUBLIKASÍNÍŃ NÍZAMÍ 29.05.2004-j. №270/XI

 MÁMLEKETLIK EMES KOMMERCIYaLÍQ EMES ShÓLKEMLER HAQQÍNDA

Usı Nızamǵa tómendegilerge muwapıq ózgerisler kirgizilgen: 09.10.2004-j. 293/II-sanlı QR Nızamı 22.05.2010-j. 31/II-sanlı QR Nızamı 28.12.2013-j. 187/XIV-sanlı QR Nızamı 02.03.2015-j. 28/III-sanlı QR Nızamı 28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı 18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı

I. Ulıwma rejeler

 1-statya. Usı Nızamnıń maqseti Usı Nızamnıń maqseti mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń, sonday-aq, xalıqaralıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń, xalıqaralıq hámde sırt ellerdiń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleriniń wákilxanaları hám filiallarınıń Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵındaǵı jumısı menen baylanıslı qatnasıqların tártiplestiriwden ibarat. 2-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem túsinigi Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem - fizikalıq hám (yamasa) yuridikalıq shaxslar tárepinen ıqtıyarlı tiykarda shólkemlestirilgen, dáramat (payda) alıwdı óz jumısınıń tiykarǵı maqseti etip almaǵan hámde alınǵan dáramatlardıń (paydanı) óz qatnasıwshıları (aǵzaları) arasında bólistirmeytuǵın ózin-ózi basqarıw shólkemi bolıp tabıladı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem fizikalıq hám yuridikalıq shaxslardıń huqıqları hám nızamlı máplerin, basqa da demokratiyalıq qádiriyatlardı qorǵaw, sociallıq, mádeniy hám bilimlendiriw maqsetlerine erisiw, ruwxıy hám basqa da materiallıq emes talaplardı qanaatlandırıw, qayırqomlıq jumısın ámelge asırıw ushın hám basqa da jámiyetlik paydalı maqsetlerde dúziledi. (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 3-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler haqqındaǵı nızam hújjetleri Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler haqqındaǵı nızam hújjetleri usı Nızam hám basqa da Nızam hújjetlerinen ibarat. Siyasiy partiyalar, kásiplik awqamlar, diniy shólkemler hám basqa da ayırım mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdi dúziwdiń, olardıń jumısınıń, qayta shólkemlestiriliwi hám toqtatılıwınıń ózgesheligi arnawlı nızamlar menen tártiplestiriledi. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumıs tarawınıń ol yamasa bul qatnasıqları arnawlı Nızamlar menen tártiplestirilmegen jaǵdaylarda usı Nızamnıń normaları qollanıladı. Eger Ózbekstan Respublikasınıń xalıqaralıq shártnamasında mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler haqqındaǵı Qaraqalpaqstan Respublikası Nızam hújjetlerinde názerde tutılǵanınan basqasha rejeler belgilengen bolsa, xalıqaralıq shártnamada názerde tutılǵan rejeler qollanıladı. 4-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń mámleketlik uyımlar menen óz-ara qatnasıqları Mámleket mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń huqıqları hám nızamlı mápleriniń saqlanıwın támiyinleydi, olarǵa jámiyetlik turmısta qatnasıwı ushın teń huqıqıy imkaniyatlar jaratıp beredi. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń ayırım jámiyetlik paydalı baǵdarlamalarına mámleket járdem kórsetiwi múmkin. Mámleketlik uyımlar hám olardıń lawazımlı shaxslarınıń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısına aralasıwına, sonday-aq, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń mámleketlik uyımlardıń hám olardıń lawazımlı shaxslarınıń jumısına aralasıwına jol qoyılmaydı. 5-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń xalıqaralıq baylanısları Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem nızam hújjetlerine muwapıq xalıqaralıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerge kiriwi olar menen tikkeley xalıqaralıq baylanıslar ornatıwı, birge islesiw haqqında tiyisli kelisimler dúziwi múmkin.

II. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń huqıqıy statusı, huqıqları hám minnetleri

6-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń huqıqıy statusı Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem yuridikalıq shaxs bolıp tabıladı. (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem, eger onıń shólkemlestiriw hújjetlerinde basqasha rejeler belgilengen bolmasa jumıs múddeti sheklenbegen halda shólkemlestiriledi. 7-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń huqıqları Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem tómendegi huqıqlarǵa iye: óz aǵzaları hám qatnasıwshılardıń huqıqları hám nızamlı máplerin bildiriw jáne qorǵaw; jámiyetlik turmıstıń hárqıylı máselelerine baylanıslı inta menen shıǵıw, mámleketlik hákimiyat hám basqarıw uyımlarına usınıslar kirgiziw; mámleketlik hákimiyat hám basqarıw uyımlarınıń qararların islep shıǵıwda nızam hújjetlerinde názerde tutılǵan tártipte qatnasıw; óz jumısı haqqında málimleme tarqatıw; ǵalaba xabar quralların shólkemlestiriw hám belgilengen tártipte baspa jumısın ámelge asırıw; ustavta belgilengen wazıypalardı atqarıw ushın isbilermenlik strukturaların shólkemlestiriw; óz simvolikasın shólkemlestiriw; óz jumısına baylanıslı máseleler boyınsha jıynalıslar, konferenciyalar ótkeriw; nızam hújjetlerine muwapıq wákilxanalar ashıw hám filiallar shólkemlestiriw. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem nızam hújjetlerinde názerde tutılǵan basqa da huqıqlarǵı iye. 8-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń wazıypaları Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler: nızam hújjetleri hám shólkemlestiriw hújjetlerine boysınıwı; óz mal-múlki hám pul qarjılarınan paydalanıwı, sonıń ishinde qarjılandırıw derekleri haqqındaǵı maǵlıwmat penen tanısıw erkinligin támiyinlewi; dizimge alıwshı uyım menen ilajlar ótkeriwdi kelisip alıwı (siyasiy partiyalar bunnan tısqarı) hám onıń wákiline ótkeriletuǵın ilajlarǵa erkin kiriw imkaniyatın beriwi; mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleri wákilleriniń shet mámleketlerge mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń jumısı menen baylanıslı saparları shólkemlestiriliwi haqqında dizimge alıwshı uyımdı xabardar etiwi; shet ellerden, xalıqaralıq hám shet el shólkemlerinen, shet mámleketlerdiń puqaralarınan yaki olardıń tapsırması menen basqa shaxslardan pul qarjıları hám mal-múlk alıwdı dizimge alıwshı uyım menen kelisip alıwı; dizimge alıwshı uyımǵa, mámleketlik salıq xızmeti uyımlarına hám mámleketlik statistika uyımlarına óz jumısı haqqında belgilengen tártipte esabatlar beriwi shárt. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń juwapkershiligine nızam hújjetlerine muwapıq basqa wazıypalar da kiriwi múmkin. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń ilajlar ótkeriwdi, sonday-aq shet ellerden, xalıqaralıq hám shet el shólkemlerinen, shet mámleketlerdiń puqaralarınan yaki olardıń tapsırması menen basqa shaxslardan pul qarjıları hám mal-múlk alıwdı dizimge alıwshı uyım menen kelisip alıw tártibi Ózbekstan Respublikası Ádillik ministrligi tárepinen belgilenedi. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 9-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń wákilxanaları hám filialları Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń wákilxanası ol turǵan jerden tısqarıda jaylasqan óz aldına bólim bolıp, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń máplerin bildiredi hám qorǵaydı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń filialı ol turǵan jerden tısqarıda jaylasqan óz aldına bólim bolıp, onıń barlıq wazıypaların yamasa wazıypalarınıń bir bólegin, sonıń ishinde wákilxana wazıypaların ámelge asıradı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń wákilxanaları hám filialları mámleketlik dizimnen ótkerilgen waqıttan baslap yuridikalıq shaxs statusına iye bolıwı múmkin. (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) Bas shólkemi Ózbekstan Respublikasınan sırtta jaylasqan xalıqaralıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleriniń hámde sırt ellerdiń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleriniń wákilxanaları hám filialları yuridikalıq shaxs bolıp tabıladı. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 10-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdi shólkemlestiriwdiń huqıqıy formaları Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler jámiyetlik birlespeler, jámiyetlik qorlar mákeme formasında, sonday-aq, nızamlarda názerde tutılǵan basqa da formada shólkemlestiriliwi múmkin. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler ózleriniń jumısın muwapıqlastırıp barıw, sonday-aq, ulıwma máplerin bildiriw jáne qorǵaw maqsetinde associaciyalar formasında birlespeler dúziwi múmkin. 11-statya. Jámiyetlik birlespe Ruwxıy yamasa basqa da materiallıq emes talaplardı qanaatlandırıw ushın óz mápleriniń ortaqlıǵı tiykarında nızamda belgilengen tártipte birlesken puqaralardıń ıqtıyarlı birlespesi jámiyetlik birlespe bolıp tabıladı. Jámiyetlik birlespe qatnasıwshıları usı birlespege múlk etip bergen múlklerine, sonıń ishinde aǵzalıq tólemlerine bolǵan huqıqların saqlap qalmaydı. Olar aǵza sıpatında qatnasıp atırǵan jámiyetlik birlespeniń minnetlemeleri boyınsha juwap bermeydi, al usı birlespe bolsa óz aǵzalarınıń minnetlemeleri boyınsha juwap bermeydi. 12-statya. Jámiyetlik qor Fizikalıq hám (yamasa) yuridikalıq shaxslar tárepinen ıqtıyarlı  tólemler tiykarında shólkemlestirilgen, qayırqomlıq, jámiyetlik, mádeniy, aǵartıwshılıq yamasa basqa da jámiyetlik paydalı maqsetlerdi gózleytuǵın, aǵzalıǵı bolmaǵan mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem jámiyetlik qor dep tán alınadı. Jámiyetlik qorǵa onıń shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) yamasa wásiyat etiwshisi tárepinen berilgen múlk qordıń menshigi boladı. Qor shólkemlestiriwshileri (shólkemlestiriwshisi) yamasa qor wásiyatnama boyınsha shólkemlestirilgende wásiyatnamanı orınlawshı qordıń minnetlemeleri boyınsha juwap bermeydi, al qor bolsa shólkemlestiriwshileriniń (shólkemlestiriwshisiniń) yamasa wásiyatnamanı orınlawshınıń minnetlemeleri boyınsha juwap bermeydi. Jámiyetlik qor hár jılı óz jumısı tuwralı esabın járiyalap barıwı shárt. 13-statya. Mákeme Sociallıq, mádeniy hám basqa da kommerciyalıq emes túrdegi wazıypalardı ámelge asırıw ushın fizikalıq hám (yamasa) yuridikalıq shaxslar tárepinen dúzilgen mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem mákeme dep tán alınadı. 14-statya. Xalıqaralıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem Óz ustavına hám Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Nızam hújjetlerine muwapıq Qaraqalpaqstan Respublikası aymaǵında hám bir yamasa onnan kóp sırt el mámleketi aymaǵında jumıs alıp barıwı múmkin bolǵan xalıqaralıq shólkem xalıqaralıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem dep esaplanadı.

III. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi dúziw tártibi

15-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi shólkemlestiriw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem onıń shólkemlestiriwshileriniń (aǵzalarınıń) qararı tiykarında nızam hújjetlerine muwapıq dúziledi. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń associaciyaları (awqamları) keminde eki mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń intası menen dúziliwi múmkin. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń inta bildiriwshileri yamasa shólkemlestiriwshileri shólkemlestiriwshi sezdin (konferenciyasın) yamasa ulıwma jıynalısın shaqıradı, onda ustav qabıl etiledi hám basshı uyımları dúziledi. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem mámleketlik dizimnen ótkerilgen waqıttan baslap dúzilgen bolıp esaplanadı. 16-statya.    Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń shólkemlestiriw hújjetleri Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń shólkemlestiriw hújjetleri tómendegilerden ibarat: shólkemlestiriwshiler (aǵzalar) tárepinen tastıyıqlanǵan ustav; qatnasıwshılar tárepinen dúzilgen shólkemlestiriw shártnaması hám olar tastıyıqlaǵan ustav - assocaciya ushın. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń shólkemlestiriw hújjetleriniń talapları mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń ózi ushın, onıń shólkemlestiriwshileri hám qatnasıwshıları (aǵzaları) ushın májbúriy bolıp tabıladı. Shólkemlestiriw shártnamasında tárepler (shólkemlestiriwshiler) mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń associaciyasın dúziw minnetlemesin aladı, onı dúziw tarawında birgelikte jumıs alıp barıw tártibin, oǵan óz múlkin beriw hám onıń jumısında qatnasıw, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısın basqarıw, shólkemlestiriwshilerdiń onıń quramınan shıǵıwı shártlerin belgilep beredi. Shólkemlestiriw shártnamasına shólkemlestiriwshilerdiń kelisiwine muwapıq basqa shártlerde kirgiziliwi múmkin. 17-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń ustavı Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń ustavında tómendegiler názerde tutıladı: mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń ataması maqseti hám wazıypaları, onıń shólkemlestiriw-huqıqıy forması, ol óz jumısın ámelge asıratuǵın aymaq; mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń strukturası hám basshı uyımları, zárúrlikke qaray onıń qadaǵalaw - tekseriw uyımları (jámiyetlik qorları ushın-májbúriy) yamasa auditorlardı (auditorlıq firmaları) tartıwdıń májbúriyligi; basshı uyımlardıń wákillik sheńberi hám olardı qáliplestiriw tártibi, olardıń wákillik múddetleri, turaqlı tiykarda isleytuǵın basshı uyım jaylasqan jer; (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) aǵzalıq belgilengen birlespeler ushın- aǵza bolıw hám aǵzalıqtan ayrılıw shártleri hám tártibi, aǵzalardıń huqıq hám minnetlemeleri; aqsha qarjıları hám basqa da múlkti qáliplestiriw derekleri, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem hám onıń quramlı bólimleriniń múlkti basqarıw boyınsha huqıqları; qayta shólkemlestiriw hám saplastırıw tártibi; ustavqa ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw tártibi. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń ustavında onıń simvolikalıq belgileriniń súwretlemesi bolıwı múmkin. Ustavta mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısına baylanıslı, nızam hújjetlerine qarsı bolmaǵan basqa da rejeler názerde tutılıwı múmkin.  18-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń shólkemlestiriwshilerine, qatnasıwshılarına (aǵzalarına) qoyılatuǵın ulıwma talaplar Eger nızam hújjetlerinde basqasha reje belgilengen bolmasa, 18 jasqa tolǵan fizikalıq shaxslar, sonday-aq, yuridikalıq shaxslar mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń shólkemlestiriwshileri, qatnasıwshıları (aǵzaları) bolıwı múmkin. (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) Jaslardıń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemine on tórt jasqa tolǵan shaxslar, balalardıń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemine bolsa on jasqa tolǵan shaxslar aǵza bolıwı múmkin. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemge aǵza bolıw, aǵzalıqtan shıǵıw shártleri hám tártibi sonıń ishinde jasına qaray aǵzalıqtan shıǵıw shártleri tiyisli mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń ustavları menen belgilenedi. Rásmiy hújjetlerde ana yamasa mına mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemge aǵzalıq yamasa onıń jumısında qatnasıwı kórsetiliwin talap etiwge jol qoyılmaydı. Puqaralardıń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemge qatnaslı yamasa qatnaslı emesligi olardıń huqıqları hám erkinliklerin sheklew ushın tiykar bola almaydı. Sırt el puqaraları hám puqaralıǵı bolmaǵan shaxslar Ózbekstan Respublikası puqaraları menen teń ráwishte mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń shólkemlestiriwshileri, qatnasıwshıları (aǵzaları) bolıwı múmkin. Qaraqalpaqstan Respublikasınıń nızamları hám xalıqaralıq shártnamalarda belgilengen jaǵdaylar oǵan kirmeydi. 19-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń simvolikası Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem bayraq, emblema, vımpel hám basqa da simvolikaǵa iye bolıwı múmkin. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń simvolikası mámleketlik simvolikaǵa usamawı kerek. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń simvolikası ustavqa muwapıq onıń basshı uyımı tárepinen tastıyıqlanadı hám mámleketlik dizimnen ótkeriliwi kerek. 20-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi qayta shólkemlestiriw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi qayta shólkemlestiriw onıń joqarı uyımınıń qararına muwapıq birlesiw, qosılıw, bóliniw, ajıralıp shıǵıw hám ózgertiw jolı menen ámelge asırıladı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi qayta shólkemlestiriw nızam hújjetlerinde názerde tutılǵan tártipte ámelge asırıladı.

 IV. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriw tártibi

21-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriw ádillik uyımları tárepinen ámelge asırıladı. Qaraqalpaqstan Respublikasında jumıs júrgizip atırǵan xalıqaralıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler bas shólkemi Ózbekistan Respublikasınan sırtta jaylasqan xalıqaralıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń sırt ellerdiń mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleriniń wákilxanaları hám filialları, rayon, qala, posyolka hám awıl aymaqlarında jumıs alıp baratuǵın mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler Qaraqalpaqstan Respublikası Ádillik ministrligi tárepinen dizimnen ótkeriledi. Qaraqalpaqstan Respublikasınıń rayon, qala, posyolka hám awıl aymaqlarında jumıs alıp baratuǵın mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler Qaraqalpaqstan Respublikası Ádillik ministrligi tárepinen dizimnen ótkeriledi. Ózbekistan Respublikası Ádillik ministrligi mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń sırt el puqaraları bolǵan xızmetkerleriniń, sonday-aq olardıń qaramaǵındaǵı shańaraq aǵzaların belgilengen tártipte akkreditaciyadan ótkeriwdi ámelge asıradı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi dizimge alǵan uyım onıń jumısı ustavta belgilengen maqsetlerge hámde Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Nızam hújjetlerine muwapıqlıǵın qadaǵalaydı. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 22-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriw ushın talap etiletuǵın hújjetler Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriw ushın dizimge alıwshı uyımǵa tómendegi hújjetler usınıladı: usı mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń basshı uyımı aǵzalarınıń hár biriniń familiyası, atı, ákesiniń atı, tuwılǵan jılı hám ornı, jasaw ornı hám mákan jayı kórsetilgen halda olar tárepinen qol qoyılǵan arza; mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń ustavı yamasa yuridikalıq shaxs bolǵan wákilxana yaki filial haqqındaǵı reje mámleketlik tilde eki nusqada; shólkemlestiriw shártnaması – mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń birlespeleri (awqamları) ushın; mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi dúziw haqqındaǵı shólkemlestiriw sezdi (konferenciyası) yaki ulıwma jıynalısınıń protokolı yamasa dúziwshilerdiń qararı (respublika hám wálayatlararalıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler ushın tiyisli wákilxanalar hám filialların shólkemlestiriw, basshılıq etiwshi uyımlardı hámde basqa uyımlardı qáliplestiriw haqqındaǵı maǵlıwmatlar da kórsetiledi); jaylasqan ornı mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń pochta mánzili sıpatında paydalanılıwı belgilengen kóshpes múlkke bolǵan múlk huqıqın yaki onnan paydalanıw huqıqın tastıyıqlawshı hújjet; mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi dúziw baslamashıları yamasa onıń shólkemlestiriwshileri haqqındaǵı maǵlıwmatlar; baslamashı puqaralardıń dizimi; bas mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem mámleketlik dizimnen ótkenligi haqqındaǵı gúwalıq nusqası – wákilxanalar hám filiallar ushın; dáslepki qarjılar jıynalǵanlıǵın tastıyıqlawshı hújjet – jámiyetlik fondlar ushın; wásiyatnamanıń notarial tastıyıqlanǵan nusqası – wásiyatnama boyınsha dúzilip atırǵan jámiyetlik fondlar ushın; mámleketlik bajı tólengenligi haqqındaǵı bank tólew hújjeti. Qosıp jiberiw, bóliw, ajıratıp shıǵarıw yaki ózgergen formada qayta shólkemlestiriw jolı menen dúzilip atırǵan mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler qosımsha túrde tómendegi hújjetlerdi usınadı: qayta shólkemlestirilip atırǵan shólkemlerge málim bolǵan barlıq kreditorlar jazba túrde xabardar etilgenliginiń hám qayta dúziw haqqında ǵalaba xabar qurallarında járiyalanǵanlıǵı usınısnaması; qayta shólkemlestirilip atırǵan shólkemlerdiń barlıq kreditorları hám qarızdarlarına bolǵan barlıq juwapkershilikleri, sonnan tárepler tartısıp atırǵan juwapkershilikleri boyınsha huqıqıy miyras haqqındaǵı qaǵıydalar kórsetilgen tapsırma akti (qosıp jiberiw hám ózgertiwde) yaki bólistiriw balansı (bóliw hám ajıratıp shıǵarıwda); mámleketlik dizimnen ótkerilgenligi haqqındaǵı guwalıqtıń túp nusqası, sonday-aq ishki isler uyımlarınıń shólkem móri hám shtampı joq etip taslanǵanlıǵı haqqındaǵı maǵlıwmatnaması (qosıp jiberiw, bóliw hám ózgertiwde). Mámleketlik dizimnen ótkeriw ushın hújjetler shólkemlestiriw sezdi (konferenciyası) yamasa ulıwma jıynalıs ótkerilgen kúnnen baslap eki ay ishinde, jámiyetlik birlespesi ushın bolsa bir ay ishinde usınıladı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń yuridikalıq shaxs bolǵan wákilxanaları hám filialların mámleketlik dizimnen ótkeriw wákilxana hám filial tárepinen usınılǵan, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń oraylıq basshı uyımı tárepinen tastıyıqlanǵan hújjetler tiykarında, sonday-aq, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń mámleketlik dizimnen ótkenligi haqqındaǵı guwalıqtıń nusqası tiykarında ádillik uyımları tárepinen ámelge asırıladı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń yuridikalıq shaxs bolmaǵan wákilxanaları hám filialların esapqa qoyıw mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń oraylıq basshı uyımları tárepinen usınılǵan hám tastıyıqlanǵan hújjetleri tiykarında, sonday-aq, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem mámleketlik dizimnen ótkenligi haqqındaǵı guwalıqtıń nusqası tiykarında ádillik uyımları tárepinen ámelge asırıladı. (02.03.2015-j. 28/III-sanlı, 28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı, 18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamları tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 23-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriw haqqındaǵı qarar Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriw ushın hújjetlerdi qabıl etip alǵan ádillik uyımı olardı bir ay múddet ishinde qarap shıǵadı hám mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriw haqqında yamasa mámleketlik dizimnen ótkeriwden bas tartıw haqqında qarar qabıl etedi hám qarar qabıl etilgen waqıttan baslap úsh kún ishinde shólkemlestiriwshilerge mámleketlik dizimnen ótkeriw haqqında guwalıq yamasa nızam hújjetleriniń qaysı rejeleri buzılǵanlıǵı mámleketlik dizimnen ótkeriwden bas tartıwǵa alıp kelgenligi haqqında anıq kórsetilgen hújjet beredi. (02.03.2015-j. 28/III-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 24-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń maǵlıwmatların yuridikalıq táreplerdiń birden-bir mámleketlik reestrine kirgiziw Mámleketlik dizimnen ótken mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler yuridikalıq shaxslardıń hámme tanısıp shıǵıwı ushın ashıq bolǵan birden-bir mámleketlik reestirine kirgiziledi. (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) Yuridikalıq shaxslardıń birden-bir mámleketlik reestrinde tómendegiler kórsetiledi; (18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) shólkemlestirilgen sáne; ataması hám jaylasqan ornı; basshı uyımları; wákiller sıpatında jumıs alıp barıwǵa wákillikli shaxslar; jumıs tarawı. 25-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriwden bas tartıw tiykarları Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriwden tómendegi jaǵdaylarda bas tartılıwı múmkin; mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń shólkemlestiriw hújjetleri Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikalarınıń Konstituciyalıq dúzimin zorlıq penen ózgertiwdi, suvereniteti, bir tutaslıǵı hám qáwipsizligine zıyan keltiriwdi puqaralardıń konstituciyalıq huqıq hám erkinliklerin kemsitiwlerdi, urıstı, sociallıq, milliy, rasalıq hám diniy qaslıqtı úgit-násiyatlaw, puqaralardıń densawlıǵı hám ruwxıylıǵına qaslıq etiwdi maqset etip qoyǵan bolsa; hújjetler dizim boyınsha tolıq usınılmaǵan yamasa olar tiyisli dárejede rásmiylestirilmegen bolsa; hújjetler ustav qabıl etilgen waqıttan baslap eki ay múddet ótkennen keyin usınılǵan bolsa; burın usı atamadaǵı mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem dizimnen ótkerilgen bolsa; mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi dúziwdiń nızamda belgilengen tártibi buzılǵan bolsa yamasa onıń shólkemlestiriw hújjetlerin nızamǵa muwapıq emes bolsa; dizimnen ótkeriw ushın usınılǵan shólkemlestiriw hújjetlerinde bilqastan nadurıs maǵlıwmatlar keltirilgenligi anıqlanǵan bolsa; mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń ataması yamasa simvolikası ádep-ikramlılıqqa, puqaralardıń milliy hám diniy sezimlerine tiyetuǵın bolsa; mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń shólkemlestiriw hújjetlerinde áskeriylestirilgen birlespeler dúziw názerde tutılǵan bolsa. Shólkemlestiriw hújjetlerinde Ózbekstan Respublikasınıń hám Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Konstituciyalarına hám nızamlarına qarsı rejeler bar bolǵan basqa jaǵdaylarda mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriwden bas tartılıwı múmkin. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi dúziw maqsetke muwapıq emes degen báne menen onı dizimnen ótkeriwden bas tartıwǵa jol qoyılmaydı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi dizimnen ótkeriwden bas tartılıwı, bas tartıw sebepleri saplastırılǵan jaǵdayda hújjetlerdi mámleketlik dizimnen ótkeriw ushın qaytadan usınıwǵa tosqınlıq bola almaydı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi dizimnen ótkeriwshi ádillik uyımına qaytadan tapsırılǵan múrájattı qarap shıǵıw hám bul múrájat boyınsha qarar shıǵarıw usı nızamda názerde tutılǵan tártipte ámelge asırıladı. 26-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi dizimnen ótkeriwden bas tartılǵanlıǵı boyınsha shaǵım etiw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi mámleketlik dizimnen ótkeriwden bas tartqanlıǵı sonday-aq, dizimnen ótkeriw múddetleri buzılǵanlıǵı boyınsha sudqa shaǵım etiwge boladı. 27-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi qayta dizimnen ótkeriw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń shólkemlestiriw hújjetlerine kirgiziletuǵın ózgerisler hám qosımshalar %zbekistan Respublikası Ministrler Kabineti tárepinen belgilenetuǵın tártipte  mámleketlik dizimnen ótkeriliwi tiyis. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem xalıqaralıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemge yamasa onıń filialına aylandırılǵan jaǵdayda qayta dizimnen ótkeriliwi shárt. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen)

V. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısınıń ekonomikalıq tiykarları

28-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń múlki Imaratlar, qurılmalar, turaq jaylar, úskeneler, inventar, aqsha qarjıları, bahalı qaǵazlar hám basqa da múlkler mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń menshigi bolıwı múmkin. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń múlki nızam menen qorǵaladı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem óz minnetlemeleri boyınsha nızamǵa muwapıq óndiriw qaratılıwı múmkin bolǵan múlki menen juwap beredi. 29-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń múlkin qáliplestiriw derekleri Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń múlkin qáliplestiriw derekleri tómendegilerden ibarat bolıwı múmkin: kiriw hám aǵzalıq tólemleri, eger olar ustavta názerde tutılǵan bolsa; shólkemlestiriwshilerden, qatnasıwshılardan (aǵzalardan) bir márte hám turaqlı ráwishte keletuǵın túsimler; ıqtıyarlı múlk tólemleri hám qayrqomlıq járdemler; isbilermenlik jumısınan alınǵan, tek ǵana ustavlıq maqsetlerge jumsalatuǵın dáramatlar (payda); nızamlarda qadaǵan etilmegen basqa da túsimler. 30-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısınıń túrleri Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem nızam menen qadaǵan etilmegen hám óziniń shólkemlestiriw hújjetlerinde názerde tutılǵan maqsetlerge muwapıq bolǵan jumıstıń hár qanday túrin ámelge asırıwı múmkin. Bas shólkemi Ózbekstan Respublikasınan sırtta jaylasqan xalıqaralıq mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń hámde shet el mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemleriniń wákilxanaları hám filialları hámde bunday wákilxanalardıń (filiallardıń) xızmetkerleri Ózbekstan Respublikası aymaǵında hesh qanday siyasiy jumısta hám wákilxana yaki filialdıń ustavında belgilengen maqsetleri hám wazıypalarına tuwrı kelmeytuǵın basqa jumısta qatnasıwı múmkin emes. Olardıń siyasiy partiyalar hámde ǵalaba háreketler tárepinen ótkeriletuǵın ámeliy háreketler hám ilajlardı qarjılandırıwına, sonday-aq bunday shólkemlerdi dúziw baslaması menen shıǵıwına hámde usınday shólkemlerdi dúziwdi qollap-quwatlawına jol qoyılmaydı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem tárepinen ayrım jumıs túrleri tek licenziyalar tiykarında ǵana ámelge asırılıwı múmkin. Bunday jumıs túrleriniń dizimi nızam hújjetleri menen belgilenedi. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 31-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń isbilermenlik jumısı Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem nızam hújjetlerine muwapıq óz ustavlıq maqsetlerine sáykes keletuǵın sheklerde isbilermenlik jumısı menen shuǵıllanıwı múmkin.  32-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi salıqqa tartıw Nızam hújjetlerinde belgilengen tártipte salıqlar, jıyımlar hám byudjetke jáne byudjetten tıs fondlarǵa basqa da tólemler tóleydi, sonday aq jeńilliklerden paydalanadı.

VI. Juwmaqlawshı rejeler

33-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń esabı hám esabatı  Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem óz jumısı nátiyjeleriniń esabın júrgizedi hám dizimnen ótkeriwshi uyımǵa, mámleketlik salıq xızmeti uyımlarına hám mámleketlik statistika uyımlarına belgilengen tártipte esabatlar tapsıradı. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 34-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısın toqtatıp qoyıw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısı Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Konstituciyası hám nızam hújjetlerin buzǵan jaǵdayda sud tárepinen toqtatıp qoyılıwı múmkin. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem tárepinen mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemler haqqındaǵı nızam hújjetleri buzılǵan jaǵdayda, sonday-aq, ustavlıq maqsetlerine qarsı háreketler islengende prokuratura uyımları yamasa ádillik uyımları kórsetilgen tártip buzılıwlar haqqında usı mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń basshı uyımlarına usınıs kirgizedi hám bul kemshiliklerdi saplastırıw múddetin belgileydi. Eger bul qaǵıyda buzılıwlar belgilengen múddette saplastırılmasa, mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısı prokuratura hám ádillik uyımlarınıń usınısı tiykarında sudtıń qararı menen altı ayǵa deyin bolǵan múddetke toqtatıp qoyıladı. Qaraqalpaqstan Respublikasınıń aymaǵında ayrıqsha jaǵday engizilgende mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısın toqtatıp qoyıw tártibi nızam hújjetleri menen belgilenedi. 35-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısın toqtatıp qoyıw aqıbetleri Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısı sudtıń qararı menen belgilengen múddetke toqtatıp qoyılǵan jaǵdayda onıń ǵalaba xabar quralları shólkemlestiriwshisi sıpatındaǵı huqıqları toqtatıp qoyıladı, oǵan ǵalaba ilajlar shólkemlestiriw, bank amanatlarınan paydalanıw qadaǵan etiledi, xojalıq jumısı miynet shártnamaları, óz háreketleri (háreketsizligi) aqıbetinde keltirilgen zıyannıń ornın ótew hám járiymalar tólewge baylanıslı shıǵınlar oǵan kirmeydi. Eger mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń jumısın toqtatıp qoyıwdıń sud tárepinen belgilengen múddeti dawamında ol óz jumısınıń toqtatılıwına sebep bolǵan tártip buzıwlardı saplastırsa, usı múddet tamam bolǵanan keyin mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem óz jumısın qaytadan baslawı múmkin. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem kórsetilgen qaǵıyda buzıwlardı saplastırmaǵan jaǵdayda onıń jumısın toqtatıp qoyıw haqqında sudqa usınıs kirgizgen uyım bul shólkemdi saplastırıw haqqında sudqa usınıs kirgiziwi múmkin. 36-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi saplastırıw Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi saplastırıw onıń joqarı uyımınıń qararına muwapıq yamasa sud tártibinde ámelge asırıladı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemniń shólkemlestiriwshileri, qatnasıwshıları (aǵzaları) yamasa mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi saplastırıw haqqındaǵı qarar qabıl etken uyım mámleketlik dizimnen ótkeriwshi ádillik uyımı menen kelisip saplastırıw kommisiyasın tayınlaydı. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemdi saplastırıw nızam hújjetlerinde názerde tutılǵan tártipte ámelge asırıladı. Kreditorlardıń talapları qanaatlandırǵannan keyin qalǵan múlk shólkem qatnasıwshıları (aǵzaları), sonday-aq, basshı uyımlardıń aǵzaları yamasa mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkemlerdiń xızmetkerleri arasında bólistiriliwi múmkin emes hám onnan belgilengen tártipte paydalanıladı. (28.12.2016-j. 119/XIII-sanlı QR Nızamı tiykarında ózgerisler kirgizilgen) 37-statya. Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem haqqındaǵı nızam hújjetlerin buzǵanı ushın juwapkershilik Mámleketlik emes kommerciyalıq emes shólkem haqqındaǵı nızam hújjetlerin buzıwda ayıplı bolǵan shaxslar nızamǵa muwapıq juwapker boladı.