Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń qararı
Respublikamızda xalıqtıń salamatlıǵın qorǵaw hám tuberkulyoz infekciyasınan qorǵaw, tuberkulyoz hám ókpeniń specifikalıq emes kesellikleri tarqalıwınıń aldın alıw boyınsha anıq maqsetke baǵdarlanǵan jumıslar ámelge asırılmaqta.
Atap aytqanda, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2019-jıl 13-fevraldaǵı «Qánigelestirilgen ftiziatriya hám pulmonologiya járdemin kórsetiw sistemasın jetilistiriw ilajları haqqında»ǵı PQ-4191-sanlı qararına muwapıq tómendegi jumıslar ámelge asırıldı:
2021-jılǵa kelip tuberkulyozden keselleniw kórsetkishi 100 mıń xalıqqa salıstırmalı túrde
35,2 ni, ólimshilik kórsetkishi bolsa
1 di qurap, 2019-jıldıń kórsetkishlerine qaraǵanda
9,3 hám 16,6 procentke azaydı;
sistemadaǵı multidisciplinar toparlar tárepinen kórsetilgen ruwxıy-sociallıq járdem nátiyjesinde emlew múddetlerine ámel etpegen nawqaslar sanı
2 esege azaydı;
qáwipli toparǵa kiriwshi
12 mıń shaxslarda tuberkulyozdiń latent túri anıqlanǵan hám profilaktikalıq emlew menen tolıq qamtıp alındı;
80 rayondaǵı baslanǵısh medicinalıq-sanitariyalıq járdem mákemelerinde zamanagóy operativ molekulyar-genetikalıq diagnozlaw usılı ámeliyatqa engizildi.
Sonıń menen birge, tuberkulyoz hám ókpeniń specifikalıq emes kesellikleriniń aldın alıw ilajların kúsheytiw hám 2022-jıl 18-mart kúni ótkerilgen Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń densawlıqtı saqlaw tarawı wákilleri menen
«Medicinadaǵı reformalar – insan qádiri ushın» atamasındaǵı ashıq formattaǵı sóylesiwi sheńberinde belgilengen wazıypalardıń orınlanıwın támiyinlew maqsetinde:
- Respublikalıq qánigelestirilgen ftiziatriya hám pulmonologiya ilimiy-ámeliy medicina orayı (keyingi orınlarda – Oray) ftiziatriya hám pulmonologiya keselliklerin profilaktika etiw, diagnozlaw hám usı tarawlardı joqarı tájiriybeli qánigeler menen támiyinlew boyınsha respublikamızdaǵı bas mákeme bolıp esaplanatuǵını belgilensin.
- Tómendegiler tuberkulyoz hám ókpe specifikalıq emes kesellikleriniń aldın alıw olardı skrining etiw hám erte anıqlaw, emlew hám tarqalıwına qarsı gúresiw boyınsha Oraydıń tiykarǵı wazıypaları etip belgilensin:
densawlıqtı saqlaw mákemelerinde qánigelestirilgen ftiziatriya hám pulmonologiya sistemaların aldıńǵı sırt el tájiriybesi tiykarında
jetilistiriw hám modernizaciyalaw;
ftiziatriya hám pulmonologiya baǵdarında wálayat (respublika)lıq, rayon (qala)lıq medicina mákemeleri arasında
sistemalı izbe-iz baylanıslılıqtı hám metodikalıq
vertikal basqarıwdı támiyinlew;
rayon (qala)lıq ftiziatriya mákemeleri janındaǵı emlew orınları hám shtat birlikleri sheńberinde kúndizgi stacionarlardı shólkemlestiriw arqalı xalıqqa maman ftiziatriya hám pulmonologiyalıq medicinalıq járdem kórsetiw
kólemin arttırıw sonday-aq, respublikalıq ftiziatriya reabilitaciya oraylarında ókpe specifikalıq emes kesellikleriniń emlewxanadan keyingi dáwirdegi
baqlawın shólkemlestiriw;
tuberkulyoz hám ókpeniń specifikalıq emes kesellikleri boyınsha epidemiyalıq jaǵdaydı turaqlı tallaw, monitoringin alıp barıw, kesellikler tarqalıw tendenciaların prognozlaw, usınıslar qáliplestiriw sonday-aq, nawqaslardıń
milliy elektron reestrin júrgiziw;
tuberkulyoz hám ókpeniń specifikalıq emes kesellikleriniń aldın alıw, diagnozlaw hám emlewge qaratılǵan fundamental, ámeliy hám innovaciyalıq joybarlar sonday-aq, ilimiy izertlewler boyınsha
ekspert pikirin beriw;
ókpe
patologiyasınıń klinika aldınan belgilerin erte anıqlaw ushın jıllıq medicinalıq tekseriw sheńberinde
skrining baǵdarlamaların islep shıǵıw hám ámeliyatta qollanıw;
diagnozlaw hám emlewdiń joqarı texnologiyalı usılların ámeliyatqa engiziw arqalı Orayda hám aymaqlarda joqarı
texnologiyalıq xirurgiyalıq ámeliyatlardıń úlesin arttırıw;
sanlı texnologiyalar járdeminde nawqaslardı qollap-quwatlaw hám ambulator emlewdiń
videobaqlaw usılın keńeytiw;
kóp tarmaqlı oraylıq poliklinikalar janında
«Astma hám sozılmalı obstruktiv ókpe kesellikleri mektebi»n shólkemlestiriw arqalı ókpeniń specifikalıq emes keselliklerine shalınǵan nawqaslardıń turmıs sapasın jaqsılaw hám olardı kesellik kúsheyiwiniń aldın alıwǵa úyretiw;
aymaqlıq ftiziatriya hám pulmonologiya orayları janındaǵı emlew orınları hám shtat birlikleri sheńberinde
aralıqtan oqıtıw hám monitoring etiw innovaciyalıq orayların shólkemlestiriw.
- 2023-2026-jılları ftiziatriya hám pulmonologiya xızmetin rawajlandırıw boyınsha maqsetli kórsetkishler 1-qosımshaǵa muwapıq tastıyıqlansın.
- Densawlıqtı saqlaw ministrliginiń tómendegilerdi názerde tutıwshı ftiziatriya hám pulmonologiya sistemaların jetilistiriwge qaratılǵan usınıslarına kelisim berilsin:
a) tarawda bir pútin vertikal sistemanıń rayon buwının jaratıw maqsetinde rayon (qala)lıq kóp tarmaqlı oraylıq poliklinikalar quramındaǵı ftiziatriya bólimleri hám xanaları negizinde ftiziatr hám pulmonolog shtat birlikleri sheńberinde
ftiziopulmonologiya bólimlerin shólkemlestiriw;
b) wálayatlıq kóp tarmaqlı medicina oraylarında jumıs alıp baratuǵın bas pulmonolog shtatların emlew ornı fondı qaldırılǵan halda aymaqtaǵı ftiziatriya hám pulmonologiya oraylarına ótkeriw.
Densawlıqtı saqlaw ministrligi (A.Inoyatov) Ekonomika hám qarjı ministrligi (Sh.Kudbiev), Kámbaǵallıqtı qısqartıw hám bántlik ministrligi (B.Musaev) menen birgelikte
2023-jıl 1-iyulge shekem ftiziatriya keselliginiń ózgesheliklerin sonday-aq, ftiziatriya hám pulmonologiya sistemaların jetilistiriw processlerin inabatqa alǵan halda barlıq buwınlarda jańalanǵan shtat normaların tastıyıqlasın.
Orayǵa ftiziatriya hám pulmonologiya tarawında jumıs alıp barıp atırǵan mámleketlik medicinalıq mákemeler, sonıń ishinde, olardıń bólimleriniń jumıs kólemi hám mútájliginen kelip shıqqan halda emlew orınların qayta bólistiriw boyınsha tiykarlanǵan usınıslardı Densawlıqtı saqlaw ministrligine kirgiziw wákilligi berilsin;
v) túngi uyqınıń sapası hám dem alıw funkciyasınıń buzılıwların diagnozlaw hám emlew maqsetinde aymaqlıq ftiziatriya hám pulmonologiya oraylarına ajıratılǵan shtat birlikleri hám qarjılar sheńberinde
«Uyqı apnoe» orayların shólkemlestiriw.
- Sonday tártip ornatılsın, oǵan muwapıq, 2023-jıldan baslap hár jılı:
a) tómendegiler:
latent tuberkulyoz infekciyasına skrining tekseriwler sanı
1 millionǵa shekem;
latent tuberkulyoz infekciyasına shatılǵan shaxslardı emlewdiń qamtılıwı
21 mıńǵa shekem;
tuberkulyoz mikrobakteriyasın bir waqıttıń ózinde 1- hám 2-qatar tuberkulyozge qarsı dári qurallarına rezistentlikti anıqlaytuǵın operativ gen-molekulyar diagnozlaw qamtılıwı
120 mıńǵa shekem;
tuberkulyoz benen kesellengen
18 mıńǵa shekem nawqaslardı dári quralları menen támiyinlew, sonıń ishinde:
1-qatar (dárige seziwsheń tuberkulyoz benen kesellengen nawqaslar) boyınsha –
15 mıńǵa shekem;
2- hám 3-qatarlar (dárige rezistent tuberkulyoz benen kesellengen nawqaslar) boyınsha –
3 mıńǵa shekem jetkeriledi;
b) 2023-jıl 1-martqa shekem rayon (qala)lıq medicinalıq birlespeler tárepinen baslanǵısh medicina mákemelerine biriktirilgen xalıqtıń arasınan tuberkulyoz benen keselleniwge beyimligi bolǵan
qáwipli toparǵa tiyisli shaxslar dizimi dúziledi;
v) rayon (qala)lıq medicinalıq birlespe qánigeleri tárepinen tuberkulyoz benen keselleniw qáwipli toparına tiyisli:
shaxslar (jas óspirimler hám jası úlkenler)
rentgenologiyalıq tekseriwden;
balalar
immunologiyalıq tekseriwden ótkeriledi;
g) jazanı orınlaw mákemelerinde saqlanıp atırǵan ayıplanıwshılar menen tikkeley baylanısta bolǵan Ishki isler ministrligi jazanı orınlaw mákemeleri hám qarawıl áskerleriniń xızmetkerlerinde latent tuberkulyoz infekciyasın erte anıqlaw maqsetinde jıllıq profilaktikalıq medicinalıq tekseriwler sheńberinde tiyisli skrining ilajları ótkeriledi.
Densawlıqtı saqlaw ministrligi menen birgelikte latent tuberkulyoz infekciyaları shaxslarda diagnostika procesin túp-tiykarınan jaqsılaw ushın
eki ay múddette qáwipli toparların skrining etiw ushın test-diagnostikumların satıp alıw hám 2023-jıldan baslap skrining etiwdiń jıllıq grafigin tastıyıqlawdı názerde tutıwshı usınıslardı Ministrler Kabinetine kirgizsin.
6.Densawlıqtı saqlaw ministrligi (A.Inoyatov):
2023-jıl 1-martqa shekem densawlıqtı saqlaw sistemasın sanlastırıwǵa ajıratılǵan qarjılar esabınan Densawlıqtı saqlaw ministrligi shólkemlestiriwindegi «IT-Med» juwapkershiligi sheklengen jámiyeti tárepinen
Ftiziatriya kesellikleriniń birden-bir elektron reestri (keyingi orınlarda – Reestr) islep shıǵılıwın, sonday-aq, keleshekte onıń texnikalıq hám programmalıq qollap-quwatlanıwın támiyinlesin;
2023-jıl 1-iyulge shekem Orayda Reestr júrgiziliwin, onıń sistemasındaǵı aymaqlıq bólimler hám respublika, wálayat hám rayon (qala) dárejesinde ftiziatriya tarawında jumıs alıp barıp atırǵan mámleketlik mákemeler, sonıń ishinde, olardıń bólimlerinde Reestr engiziliwin hám óz-ara integraciyasın jolǵa qoysın.
- «Ókpe salamatlıǵı» mobil brigadası sheńberinde aymaqlardaǵı alıs, shetki ekologiyalıq jaqtan qolaysız aymaqlarda jasawshı xalıqqa biypul medicinlıq tekseriw sheńberinde skrining ilajları ótkerilsin.
Densawlıqtı saqlaw ministrligi «Ózavtosanaat» AJ menen birgelikte «Isuzu» mikroavtobusı bazasında alıs, shetki hám tawlı aymaqlarǵa mólsherlengen qánigelestirilgen avtotransport quralınıń texnikalıq parametrlerin islep shıqsın hám tastıyıqlasın.
8. Oraydıń tómendegi usınıslarına kelisim berilsin:
Oray janındaǵı emlew orınları hám shtat birilikleri sheńberinde respirator kesellikler boyınsha zamanagóy baǵdarlardı esapqa alǵan halda fundamental hám ámeliy innovaciyalıq izertlewlerdi ózinde jámlegen
Shokir Alimov atındaǵı ilimiy mektep shólkemlestiriw;
Oray quramında
Milliy referens laboratoriya shólkemlestiriw. Onda, Milliy referens laboratoriyanı qurıwǵa baylanıslı qárejetler Mámleketlik byudjet qarjıları esabınan, úskenelew menen baylanıslı qárejetler bolsa sırt el grantı qarjıları esabınan qaplanatuǵını belgilensin;
Oraydıń hám qáwenderlik qarjıları esabınan jergilikli hám sırt el mikrobiologiyalıq laboratoriya qánigeleri ushın
ilimiy-ámeliy trening orayınıń jumısın jolǵa qoyıw;
Orayǵa, aymaqlardaǵı ftiziatriya hám pulmonologiya oraylarına sonday-aq, jası úlkenler ushın mólsherlengen salamatlandırıw oraylarında Densawlıqtı saqlaw ministrligi menen kelisilgen halda mámleket tárepinen kepillengen biypul medicinalıq xızmetler hám dári quralları paketine kirgizilmegen medicinalıq xızmetlerdi
tólemli tiykarda kórsetiw.
Densawlıqtı saqlaw ministrligi (A.Inoyatov) Ekonomika hám qarjı ministrligi (Sh.Kudbiev) menen birgelikte 2023-jıldıń aqırına shekem Mámleketlik byudjet qarjıları esabınan qaplanatuǵın pulmonologiya járdeminiń kepillengen kólemleriniń dizimin tastıyıqlasın.
- 2023-jıl fevraldan baslap Oraydıń jumısında aralas-qarjılandırıw túri engiziletuǵını. Onda:
Oray quramındaǵı laboratoriya hám Tuberkulyoz strategiyasın anıqlaw, epidemiologiya, monitoring hám dáriler menedjmenti bólimin saqlawǵa baylanıslı qárejetler smeta tiykarında Densawlıqtı saqlaw ministrligine ajıratılǵan byudjet qarjıları sheńberinde qarjılandırılatuǵını;
Oray tárepinen jeńilletilgen kategoriyaǵa kiriwshi shaxslar jollama xat tiykarında kórsetilgen medicinalıq xızmetlerdiń qárejetleri bazalıq bahalar sheńberinde Mámleketlik medicinalıq qamsızlandırıw qorı arqalı belgilengen tártipte qaplap beriletuǵını belgilensin.
Densawlıqtı saqlaw ministrligi Ekonomika hám qarjı ministrligi menen birgelikte
bir ay múdette qalǵan respublikalıq qánigelestirilgen medicina orayların úyrenip shıǵıp, olardaǵı jumısı tikkeley nawqaslar menen baylanıspaǵan bólimler qárejetlerin qarjılandırıw boyınsha usınıs kirgizsin.
- Densawlıqtı saqlaw ministrligi sonday-aq, Ekonomika hám qarjı ministrliginiń usı qarar qabıl etilgenge shekem Oraydıń xızmetkerlerge miynet haqı hám oǵan teńlestirilgen tólemlerdi ámelge asırıw hám saqlaw qárejetlerin qaplaw esabınan Mámleketlik medicinalıq qamsızlandırıw qorı aldında payda bolǵan qarızdarlıǵın esaptan shıǵarıw haqqındaǵı usınısı maqullansın.
- Tómendegiler:
Ózbekstan Respublikası xalqına ftiziatriya hám pulmonologiya járdemin kórsetiw sistemasın rawajlandırıw boyınsha ilajlar baǵdarlaması 2-qosımshaǵa muwapıq;
2024-2026-jılları ftiziatriya hám pulmonologiya sistemasındaǵı mákemelerdi qayta ońlaw baǵdarlaması 3-qosımshaǵa muwapıq;
Ftiziatriya hám pulmonologiya sistemasındaǵı mákemelerdi zamanagóy diagnozlaw, emlew hám reanimaciya úskeneleri menen támiyinlew ilajlar rejesi 4-qosımshaǵa muwapıq;
2023-2025-jılları ftiziatriya hám pulmonologiya sistemasındaǵı salamatlandırıw oraylarındaǵı zamanagóy reabilitaciya, emlew hám laboratoriya úskeneleri menen támiyinlew ilajlar rejesi 5-qosımshaǵa muwapıq;
2023-2024-jılları «Ókpe salamatlıǵı» mobil brigadaların úskenelew ushın úskeneler dizimi 6-qosımshaǵa muwapıq tastıyıqlansın.
Densawlıqtı saqlaw ministrligi Investiciyalar, sanaat hám sawda ministrligi menen birgelikte Germaniya rawajlanıw banki tárepinen usı qararǵa 4-qosımshaǵa muwapıq Orayǵa ajıratılıp atırǵan grant qarjıların tartıwda járdem bersin.
- Ekonomika hám qarjı ministrligi Densawlıqtı saqlaw ministrligi menen birgelikte Mámleketlik byudjet parametrlerin qáliplestiriwde hár jılı tuberkulyozge hám sozılmalı obstruktiv ókpe kesellikleriniń aldın alıw boyınsha ilajlardı ámelge asırıw, usı qararda názerde tutılǵan immunodiagnostika, tuberkulyozǵa qarsı dári quralları, laboratoriya reagentleri satıp alıw ushın zárúr bolǵan qarjılar ajıratılıwın támiyinlesin.
- Densawlıqtı saqlaw ministrligi (A.Inoyatov):
Qurılıs hám turaq jay kommunallıq xojalıq ministrligi menen birgelikte Densawlıqtı saqlaw ministrligine ajıratılǵan byudjet qarjıları sheńberinde Oraydıń imarat-obektlerin kapital ońlaw hám medicinalıq úskenelerdi sazlaw;
Investiciyalar, sanaat hám sawda ministrligi sonday-aq, Sırtqı isler ministrligi menen birgelikte usı qarar menen tastıyıqlanǵan ilajlar rejeleriniń orınlanıwı ushın xalıqaralıq finans institutlarınıń tarawǵa tiyisli grantların tartıw;
Qábiletli hám tájiriybeli medicina qánigelerin qollap-quwatlaw hám medicina mákemelerine tartıw qorınıń qarjıları esabınan tańlaw tiykarında saylap alınǵan 40 ǵa shekemgi ftiziatr hám pulmonologlardı 2023-2026-jıllar dawamında abıraylı sırt el medicina oraylarında tájiriybe arttırıwǵa jiberiw ilajların kórsin.
- Joqarı bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar ministrligi Densawlıqtı saqlaw ministrligi menen birgelikte tuberkulyoz hám ókpeniń specifikalıq emes kesellikleriniń aldın alıw, diagnozlaw hám emlewge qaratılǵan ilimiy jumıslar dissertaciya qorǵawına shekem Oraydıń tiyisli temadaǵı pikiri alınıwın támiyinlesin.
- Innovaciyalıq rawajlanıw agentligi, Densawlıqtı saqlaw ministrligi sonıń menen birge, Oraylıq ilimiy-izertlew joybarların ámelge asırıw ushın mámleket buyırtpasın qáliplestiriwde tuberkulyoz hám ókpeniń specifikalıq emes kesellikleriniń aldın alıw, diagnozlaw hám emlewge qaratılǵan joybarlar tańlawın járiyalasın.
- Ózbekstan Milliy málimleme agentligi hám Ózbekstan Milliy teleradiokompaniyası bir ay múdette 2023-jılǵa mólsherlengen tuberkulyoz hám ókpeniń specifikalıq emes keselliklerin profilaktikalaw, diagnoz qoyıw, emlew hám reabilitaciya processlerine jámiyetshilikte unamlı pikirdi qáliplestiriw, ǵalaba xabar quralları hám sociallıq tarmaqlarda keń túrde úgit-násiyatlaw jumısların alıp barıwǵa qaratılǵan maqalalar járiyalaw, tematikalıq telekórsetiwler kórsetiw boyınsha media-reje qabıl etsin.
- Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń hám Ózbeksan Respublikası Húkimetiniń ayırım hújjetlerine 7-qosımshaǵa muwapıq ózgerisler hám qosımshalar kirgizilsin.
- Densawlıqtı saqlaw ministrligi mápdar ministrlikler hám uyımlar menen birgelikte eki ay múddette nızamshılıq hújjetlerine usı qarardan kelip shıǵatuǵın ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw haqqında Ministrler Kabinetine usınıslar kirgizsin.
- Usı qarardıń orınlanıwın nátiyjeli shólkemlestiriwge juwapker hám jeke juwapker etip densawlıqtı saqlaw ministri A.Sh.Inoyatov belgilensin.
Qarardıń orınlanıwı ushın juwapker uyımlardıń jumısın muwapıqlastırıw hám qadaǵalaw Ózbekstan Respublikasınıń Bas ministri A.N.Aripovqa hám Ózbekstan Respublikası Prezidenti keńesgóyiniń birinshi orınbasarı L.N.Tuychievke júklensin.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Sh.MIRZIYoEV
