Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatınıń otız segizinshi jalpı májilisi haqqında málimleme

2023-jıl 14-mart kúni Tashkent qalasında Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatınıń otız segizinshi jalpı májilisi bolıp ótti. Senatorlar «Ózbekstan Respublikası Konstituciyası haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikası Konstituciyalıq nızam joybarı boyınsha referendum ótkeriw haqqındaǵı máseleni kórip shıqtı. Bıyıl 10-mart kúni Nızamshılıq palatasınıń májilisi ótkerilip, onda Konstituciyalıq nızam joybarı boyınsha referendumdı belgilew hám onı ótkeriw haqqında qarar qabıl etildi. Qararda, onıń Konstituciyaǵa muwapıqlıǵın anıqlaw ushın onı Konstituciyalıq sudqa jiberiw hám onıń juwmaǵın alıw da belgilengen edi. Konstituciyalıq sud usı jılı 13-mart kúni óz májilisin ótkerip, joqarıdaǵı qarardı úyrendi hám onı Konstituciyaǵa muwapıq dep taptı. «Ózbekstan Respublikasınıń referendumı haqqında»ǵı Nızamǵa muwapıq, Konstituciyalıq nızam joybarı Senatta kórip shıǵıldı. Májiliste atap ótilgenindey, konstituciyalıq reformalar mámleket turmısınıń barlıq tarawlarında bolıp atırǵan túpkilikli ózgerislerdiń úzliksiz bólegi bolıp, olardıń bekkem huqıqıy tiykarın jaratadı hám Tiykarǵı nızamımızdı jámiyettegi búgingi real waqıyaǵa hám jedel reformalarımızdıń logikasına beyimlestiredi. Xalqımızdıń, ekspert hám qánigelerdiń usınısları, xalıqaralıq hám sırt ellerdiń tájiriybesi inabatqa alınǵan. «Konstituciyanıń birden-bir dáregi hám avtorı xalıq bolıwı kerek» ideyası tiykarında Konstituciyalıq nızam joybarı boyınsha ulıwma xalıqlıq dodalaw ótkerilip, jámi xalıqtan onı jetilistiriw boyınsha 220 mıńnan aslam usınıslar kelip túsken hám olardıń hár tórtewinen birewi joybardan orın alǵan. Konstituciyalıq nızam joybarın tayarlaw procesinde BMSh, EQBSh, ShBSh, Evropa Awqamı, Túrkiy mámleketler shólkemi hám basqa da xalıqaralıq shólkemler tárepinen qabıl etilgen 400 den artıq xalıqaralıq hújjetler, 190 ǵa shamalas mámleketlerdiń konstituciyaları puxta tallandı. Konstituciyalıq nızam joybarı xalıqaralıq ekspert hám qánigelerdiń qatnasıwında bir neshe márte dodalandı. 10 ǵa shamalas sırt el hám xalıqaralıq ekspertizalardan ótkerilip, olar tárepinen de qollap-quwatlandı. Ózbekstan mámleketiniń huqıqıy statusı boyınsha principiallıq normalar kirgizilmekte. Birinshi márte Konstituciyada Ózbekstan suveren, demokratiyalıq, huqıqıy hám sociallıq mámleket ekenligi ózgermes qaǵıyda sıpatında bekkemlenbekte. Bul principial norma janajan Watanımızdıń ǵárezsizligin qásterlep saqlaw hám jáne de bekkemlew, «Insan qádiri ushın» principine tiykarlanǵan reformalardı jedel dawam ettiriw hám huqıq ústinligin támiyinlewge qaratılǵan. Ózbekstan xalıqaralıq qatnasıqlarda tatıw qońsıshılıq hám strategiyalıq birge islesiwge sadıq qaladı Ózbekstannıń tınıshlıq súyer sırtqı siyasattı ámelge asırıwı, mámleketlerdiń suveren teńligi, kúsh qollanbaw yamasa kúsh penen qáwip salmaw principleri menen bir qatarda mámleketlerdiń aymaqlıq pútinligi principiniń de tán alınıwı elimizdiń xalıqaralıq huqıqtıń ulıwma tán alınǵan ideyalarına sadıq isenimli sherik sıpatındaǵı dárejesin jáne de arttıradı. Senatorlar tárepinen qońsılarımız benen aramızdaǵı 25 jıllıq «muzdı eritiw» ańsat bolmaǵanı, bul júdá úlken siyasiy erk-ıqrar, mashaqatlı miynet talap etkeni, tek ǵana tuwısqan Qazaqstan menen 30 jıllıq shegara mashqalası sheshilgeni esabınan, 2 millionnan aslam úlke xalqı óz jaqınları hám tuwısqan-tuwǵanları menen erkin bardı-keldi etiw imkaniyatına iye bolǵanı ayrıqsha atap ótildi. Insan huqıqları menen erkinliklerin támiyinlew – mámlekettiń joqarı minnetlemesi etip belgilenbekte Joybarda insan huqıqları menen erkinlikleri támiyinlew – mámlekettiń ullı minnetlemesi sıpatında belgilep qoyılmaqta. Senatorlar bul norma pútkil Konstituciya mazmunına sińdirilgenin atap ótti. Atap aytqanda, insan huqıqları menen erkinlikleri nızamlar, mámleketlik uyımlar hám olardıń lawazımlı shaxsları jumısınıń mazmun-mánisin belgileydi, dep sáwlelendirilmekte. Sonıń menen birge, insan hám mámleketlik uyımlar arasındaǵı payda bolatuǵın tartıslı jaǵdaylar insan paydasına baǵdarlanıwı huqıqıy tásir ilajları nızamlı maqsetke erisiw ushın jeterli hám proporcional bolıwı kerek ekenligi belgilenbekte. Bul qaǵıydalar insan huqıqlarınıń ústinligin támiyinleydi, mámleketlik uyımlardıń óz wazıypaların insan huqıqlarına ámel etken halda ámelge asırıwda juwapkershiligin arttıradı hám insanǵa belgilengen normasınan artıq huqıqıy tásir ilajları qollanılıwınıń aldın aladı. Joybarda «insan-jámiyet-mámleket» principi tiykarında insan huqıqları baǵdarındaǵı normalar derlik 3,5 esege kóbeymekte. Atap aytqanda, hár kim erkinlik hám jeke qol qatılmaslıq huqıqına iye ekeni, hár bir shaxs jazıwları, telefon arqalı sóylesiwleri, pochta, elektron hám basqa da xabarları sır saqlanıw huqıqına iye ekenligi, bul huqıqtıń shekleniwi hám turaq jayda tintiw ótkeriwge tek ǵana sud qararına tiykarlanıp jol qoyıwı haqqında jınayat procesinde shaxsqa qol qatılmaslıǵı kepilliklerin bekkemlewshi norma kirgizilmekte. Mámleketlik Internet jáhán málimleme tarmaǵınan paydalanıwdı támiyinlew ushın sharayatlar jaratıwı birinshi márte Konstituciya dárejesinde belgilep qoyılmaqta. Sociallıq ádalat hám tilekleslik principine qaratılǵan sociallıq mámleket belgileri óz kórinisin taptı Ózbekstandı sociallıq mámleket, dep belgilew – bunnan bılay mámlekettiń tiykarǵı siyasatı sociallıq qorǵalmaǵan yamasa járdemge mútáj qatlamdı qollap-quwatlawǵa, bilimlendiriw, densawlıqtı saqlaw, sociallıq xızmetler hám jámiyettegi sociallıq teńsizlikti jumsartıwǵa qaratılıwınan dárek beretuǵını atap ótildi. Konstituciyada mámlekettiń sociallıq minnetlemelerine baylanıslı normalar úsh esege artpaqta, atap aytqanda, kámbaǵallıqtı qısqartıw, bántlikti támiyinlew, jumıssızlıqtan qorǵaw boyınsha mámleket ózine bir qatar jańa minnetlemeler alatuǵını belgilenbekte. Dodalawda mámleket ózine mayıplıǵı bolǵan shaxslardıń sociallıq, ekonomikalıq hám mádeniy tarawlar obektleri menen xızmetlerinen tolıq paydalanıwı ushın sharayatlar jaratıw, olardıń jumısqa jaylasıwına, tálim alıwına járdemlesiw, xalıqtıń sociallıq jaqtan járdemge mútáj kategoriyalarınıń turmıs sapasın arttırıw boyınsha minnetlemesin alıp atırǵanlıǵı da sociallıq mámleketke tán ekenligi atap ótildi. Hár bir insan turaq jaylı bolıw huqıqına iye ekenligi, mámlekettiń turaq jay qurılısın xoshametlew hám turaq jaylı bolıw huqıqın ámelge asırıw ushın sharayatlar jaratıw minnetlemesi belgilenbekte. Senatorlar tárepinen ótken jılı mámleketimizde 50 mıń shańaraq ushın jańa kvartiralar alıwǵa sharayat jaratıp berilgeni, bıyıl 90 mıń hám 2-3 jılda 200 mıń shańaraqtı úyli-jaylı etiw rejelestirilgenligi atap ótildi. Bul konstituciyalıq norma usı sheklerge erisiw hám bul baǵdardaǵı jumıslardı dawam ettiriw ushın kepil bolatuǵını atap ótildi. Xalıqtıń salamatlıǵın saqlawdıń konstituciyalıq tiykarları bekkemlenbekte Májiliste joybarda xalıqtıń salamatlıǵın saqlawǵa baylanıslı normalar 4 esege kóbeygenligine, atap aytqanda, birinshi márte hár bir insannıń salamatlıǵın saqlaw huqıqı hám xalıqtıń kepillengen biypul medicinalıq xızmetlerden paydalanıw huqıqı Konstituciya dárejesinde tán alınıp atırǵanlıǵına ayrıqsha itibar qaratıldı. Mámleket xalqına bir qatar medicinalıq xızmetlerdi biypul kórsetiw minnetlemesin óz moynına almaqta. 2023-jılı «Kepillengen xızmetler paketi» qayta kórip shıǵılıp, 20 túrdegi kesellikler boyınsha diagnostika, emlew hám profilaktika xızmetleriniń kólemi tolıq qamtıp alınıwı, kóp ushırasatuǵın 20 túrdegi kesellikler boyınsha baslanǵısh buwındaǵı biypul analiz túrleri – 15 den 25 ke shekem, tekseriwler – 10 nan 20 ǵa shekem, dáriler – 64 den 90 ǵa shekem arttırılatuǵını atap ótildi. Bilim alıw huqıqı hám muǵallimler – Konstituciya qorǵawında Joybarda birinshi márte joqarı bilimlendiriw shólkemlerine akademialıq erkinlik beriliwi, mámleketlik emes bilimlendiriw shólkemleriniń qollap-quwatlanıwı haqqındaǵı qaǵıydalar jaratılmaqta. Jańa redakciyadaǵı Konstituciyada tańlaw tiykarında mámleket esabınan biypul joqarı maǵlıwmat alınıwı kepillenbekte. Senatorlar 2017-jılǵa shekem joqarı oqıw orınlarına kiriw ushın mámleketlik grantlardıń sanı tek ǵana qısqarıp kelgenligi, keyingi altı jılda bul baǵdardaǵı jaǵday pútkilley ózgerip, grantlar sanı 2 esege kóbeyip, 40 mıńǵa jetkenin ayrıqsha atap ótti. Sonıń menen birge, óz aldına járdemge mútáj bolǵan balalar ushın bilimlendiriw shólkemlerinde inklyuzivlik tálim hám tárbiyanıń shólkemlestiriliwi, olardıń hámme qatarı ulıwma mekteplerde de oqıwınıń jolǵa qoyılıwı Jańa Ózbekstanda insan qádiri principiniń ámeliy belgisi bolıp esaplanadı. Joybarda mámleketlik mektepke shekemgi bilimlendiriw hám tárbiyanı rawajlandırıw ushın sharayatlar jaratıwı hám baslanǵısh professional bilim alıw biypul ekenligi de belgilenbekte. Dodalawda sońǵı altı jılda balalardıń baqsha menen qamtılıwı 27 procentten 70 procentke artqanı hám Konstituciyaǵa kirgizilip atırǵan jańa normalar bul baǵdarda jańa sheklerge erisiw imkaniyatın beretuǵını atap ótildi. Senatorlar tárepinen muǵallimlerdiń abırayı hám qádirin qorǵaw, olardıń sociallıq hám materiallıq abadanlıǵı, kásiplik jetilisiwine ǵamxorlıq etiw baǵdarındaǵı normaǵa ayrıqsha toqtap ótildi. Májiliste bul norma elimizde ótken altı jıl ishinde muǵallimniń qádirin kóteriw, onıń abırayı hám statusın joqarılatıw boyınsha ámelge asırılǵan jumıslardı bekkemlewi hám muǵallimlerdiń jámiyettegi jámiyetlik statusı hám abırayın jáne de arttırıwǵa xızmet etetuǵını atap ótildi. Májbúriy miynet talqılanıwınıń konstituciyalıq kepillikleri belgilenbekte Uzaq jıllar dawamında jámiyetimizde úlken mashqala bolǵan hám elimizdiń xalıqaralıq imidjine unamsız tásir etip kelgen májbúriy miynet tolıq saplastırıldı. 2009-jıldan berli mámleketimizge tamǵa bolıp kelgen Cotton Campaign xalıqaralıq koaliciyasınıń «paxta boykotı» 2022-jılı biykar etilgenligi de bul baǵdardaǵı jumıslarımızdıń ámeliy nátiyjesi boldı. Senatorlar balalardıń jetik rawajlanıwına unamsız tásir etetuǵın hár qanday balalar miynetiniń qadaǵan etiliwi Tiykarǵı nızamımızda tikkeley jazıp qoyılıp atırǵanlıǵı bul unamsız illettiń tariyxta qalıwı ushın kepil bolatuǵının atap ótti. Bazar mexanizmleri jáne de rawajlandırıladı hám jeke menshik múlkke qol qatılmaslıǵı kepillenedi Milliy ekonomika hám isbilermenlikti rawajlandırıw, mámlekette investiciyalıq ortalıqtı jaqsılaw hám múlktiń qorǵalıwın jáne de kúsheytiw tarawlarına da ayrıqsha itibar qaratılıp, mámleket tárepinen bazar qatnasıqların rawajlandırıw, ádil báseki ushın sharayat jaratıw, qolaylı isbilermenlik hám investiciya ortalıǵın támiyinlew, jek múlkke qol qatılmaslıǵın qorǵawdı támiyinlew mexanizmleri belgilenbekte. Jańa Ózbekstannıń Rawajlanıw strategiyasında 2030-jılǵa barıp xalıqtıń jan basına jalpı ishki ónimdi 1,6 esege hám dáramattı 4 mıń AQSh dollarınan arttırıw hám «dáramatı ortashadan joqarı bolǵan mámleketler» qatarına kiriw wazıypası qoyılǵan. Usınıs etilip atırǵan normalar bul sheklerge erisiw hám ekonomika tarmaqlarında turaqlı joqarı ósiw pátlerin támiyinlewge xızmet etedi. Joybarda múlkke qol qatılmaslıǵı hám onıń menen baylanıslı huqıqlardıń támiyinleniwi mámleket tárepinen kepilleniwi, múlk huqıqların sheklew tek ǵana sud qararı tiykarında bolıwı, tovarlar, xızmetler, miynet resursları hám qarjılardıń erkin háreketleniwi kepillenbekte. Bul bolsa, ekonomikanıń turaqlı ósiwi, abadan turmısımızdıń súyenishi bolıp esaplanǵan isbilermenlerimizdiń erkin jumısı ushın bekkem huqıqıy kepillik jaratatuǵını atap ótildi. Jaslar, balalar, hayal-qızlardıń huqıqları – mámleket qorǵawı astında boladı Joybarda insan huqıqları hám erkinlikleri, balalar, jaslardıń huqıqları, shańaraq máselelerine baǵıshlanǵan kepillikler kúsheytilmekte. Atap aytqanda, jaslar, balalar, hayal-qızlar, shańaraqqa  ǵamqorlıq etiw mámleket hám jámiyettiń eń áhmiyetli wazıypası sıpatında bekkemlenbekte. Mámleket tárepinen jaslardıń jeke, siyasiy, ekonomikalıq, sociallıq, mádeniy huqıqlarınıń qorǵalatuǵını belgilenbekte. Senatorlar jańa Ózbekstanda hayal-qızlardıń jámiyetlik-siyasiy belsendiligin arttırıw, huqıqları menen erkinliklerin támiyinlew, mámleketlik hám jámiyetlik jumıslarda qatnasıwı ushın keńnen imkaniyatlar jaratıw baǵdarında anıq qádemler qoyılǵanın atap ótti. Atap aytqanda, birinshi ret hayal-qızlardıń milliy parlamentimizdegi úlesi BMSh usınıslarına sáykes 32 procentke jetti. Hayal-qızlardıń úlesi mámleketlik xızmette – 33 procentti, ekonomika hám sanaat tarmaqlarında – 46 procentti, bilimlendiriwde – 74 procentti, medicinada – 77 procentti quramaqta. 2 mıńǵa shamalas hayal-qızlarımız mámleketlik hám jámiyetlik shólkemlerde basshılıq lawazımlarında xızmet etpekte. Senatorlar joybarda xalqımızdıń 18 millionnan aslamın quraytuǵın jaslar máselesine baǵıshlanǵan arnawlı bap kirgizilip atırǵanı ayrıqsha áhmiyetke iye ekenin ayrıqsha atap ótti. Atap aytqanda, jaslardıń huqıqlarınıń qorǵalıwın támiyinlew, jámiyetlik hám mámleketlik turmısta belsene qatnasıwın hoshametlew, olardıń ruwxıy, intellektuallıq, dóretiwshilik, fizikalıq hám ádep-ikramlılıq jaqtan rawajlanıwı, óz huqıqların ámelge asırıwı ushın sharayatlardı jaratıw minnetlemesin mámleket óz moynına almaqta. Bul qaǵıydalar jaslar turmısta ózlerin tolıq túrde kórsetiw imkaniyatın támiyinleytuǵını atap ótildi. Puqaralardıń ekologiyalıq huqıqların qorǵawǵa baylanıslı normalar konstituciyalıq bekkemlenbekte Puqaralardıń ekologiyalıq huqıqların támiyinlewge baǵıshlanǵan arnawlı huqıqıy normalar, atap aytqanda, mámleket tárepinen qorshaǵan ortalıqtı jaqsılaw, tiklew hám qorǵaw, ekologiyalıq teńsalmaqlılıqtı saqlaw, Aralboyı regionınıń ekologiyalıq sistemasın qorǵaw hám tiklew boyınsha ilajlar kóretuǵını belgilenbekte. Májiliste bul konstituciyalıq norma jańa Ózbekstannıń Rawajlanıw strategiyasında belgilengen 2026-jılǵa shekem qayta tikleniwshi energiya dárekleriniń úlesin 25 procentke jetkeriw, ekonomika tarmaqlarınıń hawaǵa shıǵaratuǵın zıyanlı gazler kólemin jalpı ishki ónim esabında 10 procentke qısqartıw sıyaqlı maqsetlerge erisiw ushın tiykar bolatuǵını atap ótildi. Usı múnásibet penen senatorlar puqaralardıń ekologiyalıq huqıqların támiyinlew hám qorshaǵan ortalıqqa zıyanlı tásiriniń aldın alıw maqsetinde mámleket qala qurılısı jumısı tarawında jámiyetlik qadaǵalawdı ámelge asırıw ushın sharayatlar jaratadı, dep atap ótti. Puqaralıq jámiyeti institutları hám ǵalaba xabar qurallarına baylanıslı normalar jáne de rawajlandırılmaqta Puqaralıq jámiyeti institutlarınıń ornı hám statusı konstituciyalıq jaqtan jáne de kúsheytilmekte, dáslepki márte puqaralıq jámiyeti institutlarına baǵıshlanǵan óz aldına bap kirgizilip, puqaralıq jámiyeti institutlarına sıpatlama berilmekte jáne olardıń kepillikleri belgilenbekte. Puqaralıq jámiyeti institutların qollap-quwatlaw ilajların ámelge asırıw, olardıń sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıwǵa baylanıslı baǵdarlamalardı islep shıǵıw hám ámelge asırıwdaǵı qatnasıwın támiyinlew Húkimettiń eń áhmiyetli wazıypaları sıpatında belgilenbekte. Senatorlar ótken 6 jılda puqaralıq jámiyeti institutların mámleket tárepinen qollap-quwatlaw kólemi 25 esege arttırılǵanı, mayıplıǵı bolǵan shaxslardıń 472 jámiyetlik birlespesi, 150 milliy mádeniy oraylardıń jumısın byudjetten qarjılandırıw sistemasınıń engizilgenin hám konstituciyalıq normalar bul baǵdardaǵı jumıslardı jańa basqıshqa alıp shıǵıwǵa xızmet etetuǵının atap ótti. Konstituciyamızda ǵalaba xabar quralları jumısınıń erkinligi, olardıń málimlemeni izlew, alıw, onnan paydalanıw hám onı tarqatıwǵa bolǵan huqıqları kepillenbekte. Sonday-aq, ǵalaba xabar quralları, jurnalistlerdiń jumısına tosqınlıq etiw yamasa aralasıw juwapkershilikke sebep bolatuǵını anıq belgilep qoyılmaqta. Májiliste joybardaǵı bul normalar ǵalaba xabar quralları hám puqaralıq jámiyeti institutları jáne de belsendi bolıwı ushın keńnen imkaniyat hám kúshli qorǵaw támiyinlenetuǵını, jámiyette ashıq-aydınlıq hám nızamlılıq ortalıǵın, mámleket hám jámiyet arasındaǵı sóylesiwdi bekkemleytuǵını, kúshli jámiyetlik qadaǵalawdı jolǵa qoyıw, elimizde sóz hám málimleme erkinligin jáne de arttırıw ushın tiykar jaratılatuǵını atap ótildi. Mámleketlik hákimiyat sisteması túp-tiykarınan reformalanıp, parlamentarizm jáne de kúsheymekte Mámleketlik hákimiyattı dúziw tiykarları, nızam shıǵarıwshı hám atqarıwshı hákimiyat tarmaqlarınıń statusı, óz-ara qatnasıqları túp-tiykarınan jetilistirilmekte, mámleketlik hákimiyattıń joqarı uyımları arasındaǵı balans, teńsalmaqlılıq kúsheytilmekte. Parlament wákilleri kúsheytilip, Senattıń aymaqlıq wákillik palatası sıpatındaǵı statusı jetilistirilmekte. Ámeldegi Konstituciya boyınsha Nızamshılıq palatasınıń tolıq wákillikleri besew bolǵan bolsa, joybarǵa tiykarlanıp olardıń sanı 12 bolmaqta. Senattıń tolıq wákillikleri ámeldegi 14 ten 18 ge artpaqta. Joybarǵa muwapıq, aldınǵı sırt el tájiriybesi esapqa alınıp, Bas ministrdiń kandidaturasın kórip shıǵıw hám maqullaw wákilligi Nızamshılıq palatasınıń tolıq wákilligine ótkerilip atırǵanı, Bas ministrdiń kandidaturasın Nızamshılıq palatasına usınıwdan aldın Prezident tárepinen barlıq siyasiy partiyalardıń frakciyaları menen másláhátlesiw ótkeriw tártibi engizilip atırǵanı Bas ministr lawazımına talaban kórsetiw procesi bunnan bılay da demokratiyalastırılıp atırǵanı atap ótildi. Jańalanıp atırǵan Konstituciyada Bas prokuror, Esap palatası basshılıǵına talabanlar aldın Senatta kórip shıǵılıp, keyin Prezident tárepinen tayınlaw, sonday-aq, monopoliyaǵa hám korrupciyaǵa gúresiw uyımlarınıń basshıları Senat tárepinen saylanıw ámeliyatın engiziw usınıs etilip atırǵanı atap ótildi. Arnawlı xızmetlerdiń jumısı ústinen parlamentlik qadaǵalawdı kúsheytiw maqsetinde Mámleketlik qáwipsizlik xızmeti basshılarına talaban boyınsha aldın Senatta másláhátlesiwler ótkerilip, keyin Prezident tárepinen tayınlanıw tártibiniń engizilip atırǵanı bildirildi. Májiliste Senattıń jergilikli wákillik uyımlarınıń jumısına járdemlesiw wákilliginiń Bas nızamımızda bekkemlenip atırǵanı jergilikli Keńeslerge hákimniń basshılıq etiwge baylanıslı tártip biykar etilip atırǵan jańasha konstituciyalıq-huqıqıy sharayatta olardıń jumısın nátiyjeli shólkemlestiriwde ayrıqsha áhmiyet iyeleytuǵını, Senattıń aymaqlar  máplerin sáwlelendiretuǵın uyım sıpatında jergilikli Keńeslerdiń juwapkershilikli hám xalıqshıl bolıwı ushın juwapkershiligin arttıratuǵını atap ótildi. Senatorlar tárepinen Senatqa nızamshılıqqa baylanıslı usınıslardı nızamshılıq baslaması tártibinde tómengi palataǵa kirgiziw huqıqınıń berilip atırǵanı joqarı palatanıń nızamshılıq hám qadaǵalaw-analitikalıq jumıs nátiyjeliligin, sonıń ishinde, xalıqtı qıynap atırǵan máselelerdiń nızamlı sheshimin sheshiw boyınsha jumıs nátiyjeliligin arttırıwǵa xızmet etetuǵını atap ótildi. Jalpı májiliste Senat quramın ıqshamlastırıw arqalı onıń jumıs nátiyjeliligin arttırıw maqsetinde senatorlar sanı ámeldegi 100 den 65 ke ózgerip atırǵanı, onda Senattı qáliplestiriwdiń ámeldegi tártibi, sonıń ishinde, orınlardan teń wákillikti saqlap qalınatuǵını dodalandı. Bul norma Senat jumısın mámleketimizde ámelge asırılıp atırǵan hákimshilik reformalardıń mazmun-mánisine teń modernizaciyalaw imkaniyatın beretuǵını atap ótildi. Hákimler xalıq deputatları Keńeslerine basshılıq etpeytuǵını belgilenbekte Hákimlerdiń xalıq deputatları Keńeslerine basshılıq etiw institutın saplastırıw haqqındaǵı norma hákimiyat wákilliklerin bóliniw principin jergilikli dárejede engiziwge, jergilikli Keńeslerdiń jumıs nátiyjeliligin, hákimlerdiń xalıq wákilleri aldındaǵı juwapkershiligin arttırıwǵa hám aymaqlarda xalıqtıń máplerin tolıq támiyinlewge xızmet etetuǵını atap ótildi. Sonıń menen birge, tiyisli normativlik-huqıqıy bazanı tayarlaw, jergilikli wákillik hám atqarıwshı mámleketlik hákimiyat uyımları jumısınıń izbe-izligi hám úzliksizligin támiyinlew maqsetinde, bul tártip Tashkent qalası hám wálayatlarda 2024-jıldaǵı gezektegi wákillik uyımlarına saylaw nátiyjeleri boyınsha, rayon hám qalanıń mámleketlik hákimiyat wákillik hám atqarıw uyımlarına 2026-jıl 1-yanvardan qollanılıwı maqsetke muwapıq ekeni atap ótildi. Sud hákimiyatı ǵárezsizliginiń kepillikleri kúsheytilmekte Senatorlar jańa redakciyadaǵı Konstituciyaǵa sudlar jumısı ǵárezsizliginiń kepilliklerin kúsheytiw, sudyalardıń qol qatılmaslıǵı hám belgili jumıslar boyınsha esap beriwshi bolmawı, olardıń qáwipsizligin támiyinlew boyınsha áhmiyetli normalardıń kirgizilip atırǵanı ádil sudlawdı tolıq hám biyǵarez ámelge asırıw ushın áhmiyetli kepillik bolatuǵının atap ótti. Ásirese, sudlardıń jumısın qarjılandırıw tek ǵana Mámleketlik byudjetten ámelge asırılıwı hám ol ádil sudlawdı tolıq, biyǵarez ámelge asırıw imkaniyatın támiyinlewi kerek ekeni haqqındaǵı konstituciyalıq norma haqıyqıy ádil hám biyǵarez sud sistemasın qáliplestiriwge xızmet etedi. Puqaralarǵa sud tárepinen ózine qollanılǵan nızamnıń Konstituciyaǵa muwapıqlıǵı haqqında Konstituciyalıq sudqa múrájat etiw huqıqınıń máplerin jáne de isenimli qorǵaw imkaniyatın beredi. Májiliste Konstituciyanıń jańa redakciyası sociallıq, demokratiyalıq-huqıqıy hám haqıyqıy xalıqshıl mámleketshilik tiykarların jaratatuǵını, xalıqtıń abadanlıǵın arttırıwı, insan huqıqları menen máplerin, qádir-qımbatın jáne de arttırıw hám turmıstıń barlıq tarawların liberallastırıwda áhmiyetli faktor bolatuǵını hám Jańa Ózbekstannıń rawajlanıwında jańa dáwirdi baslap beretuǵını atap ótildi. Bul ózgerisler hám qosımshalardıń nátiyjesinde Konstituciyanıń statyaları ámeldegi 128 den 155 ge kóbeyip, normalar kólemi 65 procentke arttı. Bul ózgerisler hám qosımshalardıń sanı hám mazmunı Konstituciyanı jańa redakciyada qabıllaw zárúrliginen dárek beretuǵını atap ótildi. Dodalawlar nátiyjesinde senatorlar tárepinen «Ózbekstan Respublikası Konstituciyası haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikası Konstituciyalıq  nızam joybarı boyınsha Ózbekstan Respublikası referendumın ótkeriw haqqında»ǵı qarar qabıl etilip, oǵan bola referendum 2023-jıl 30-aprel kúnine belgilendi.