Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń qararı
Xalıqtıń psixikalıq salamatlıǵın qorǵaw xızmetin jetilistiriw, psixikalıq jaǵdayı buzılıwın erte anıqlaw, olarǵa diagnoz qoyıw, psixikalıq jaǵdayı buzılǵan shaxslardı emlew sapasın arttırıw, tarawda nátiyjeli basqarıw sistemasın engiziw, ilimdi rawajlandırıw, kadrlar potencialın arttırıw hám psixiatriya mákemeleriniń materiallıq-texnikalıq bazasın bekkemlew, xalıqqa óz waqtında psixiatriya járdeminiń kórsetiliwin shólkemlestiriw maqsetinde:
- Densawlıqtı saqlaw ministrliginiń xalıqtıń psixikalıq salamatlıǵın qorǵaw xızmetin túp-tiykarınan jetilistiriw haqqındaǵı tómendegi usınısları maqullansın:
qánigelestirilgen
psixiatriya hám narkologiya járdemin kórsetiwdiń
birden-bir vertikal basqarıw sistemasın engiziw;
baslanǵısh buwın medicina mákemelerine psixikalıq salamatlıqtı qorǵaw xızmetlerin
integraciyalaw;
psixikalıq jaǵdayı buzılǵan shaxslardı
dári-dármaq penen mútájlikke bola tolıq támiyinlew;
xalıq, ásirese,
balalar hám óspirim jaslardıń psixikalıq salamatlıǵın bekkemlew;
kadrlar tayarlaw sistemasın jetilistiriw, qánigelerdi múnásip
xoshametlew hám nátiyjeli miyneti ushın qosımsha sharayatlar jaratıw;
psixiatriya mákemeleriniń
materiallıq-texnikalıq bazasın jáne de bekkemlew.
- Densawlıqtı saqlaw ministrliginiń 2023-jıl 1-iyuldan baslap Respublikalıq qánigelestirilgen narkologiya ilimiy-ámeliy medicina orayın, ámeldegi qarjılandırıw tártibin saqlap qalǵan halda, Respublikalıq qánigelestirilgen psixikalıq salamatlıq ilimiy-ámeliy medicina orayına (keyingi orınlarda – Oray) aylandırıw haqqındaǵı usınısına kelisim berilsin.
A) Oray:
qánigelestirilgen
psixiyatriyalıq, medicinalıq-psixologiyalıq hám
narkologiyalıq járdem kórsetiwdi jolǵa qoyatuǵını, bul baǵdarlarda joqarı texnologiyalıq materiallıq baza hám ilimiy mektepti qáliplestiretuǵını;
psixikalıq salamatlıqtı támiyinlew baǵdarındaǵı jumıslardı densawlıqtı saqlawdıń barlıq dárejelerinde
muwapıqlastıratuǵını hám qadaǵalaytuǵını;
b) aymaqlardaǵı psixikalıq hám narkologiya kesellikleri emlewxanaları hám dispanserleri Oraydıń aymaqlıq shólkemlestiriw-metodikalıq bólimleri esaplanatuǵını;
Oray, onıń Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar hám Tashkent qalasındaǵı aymaqlıq bólimleri medicinalıq joqarı, professional hám orta arnawlı bilimlendiriw mákemeleriniń tiyisli kafedraları ushın
tiykarǵı klinikalıq baza sıpatında jumıs alıp baratuǵını belgilep qoyılsın.
- 2023-jıl 1-avgusttan baslap:
rayon (qala)lıq kóp tarmaqlı oraylıq poliklinikalarda Xalıqtıń salamat turmıs tárizin qollap-quwatlaw hám fizikalıq belsendiligin arttırıw orayınıń rayon (qala)lıq bólimleri shtatların qısqartıw esabınan –
medicinalıq psixolog;
stacionar orınǵa iye bolmaǵan psixikalıq-nerv kesellikler
dispanserleri hám kuramın dispanser bolǵan psixikalıq kesellikler
emlewxanalarında – suicidolog;
stacionar orınǵa iye bolǵan psixikalıq kesellikler
dispanserleri hám psixikalıq kesellikler
emlewxanalarında – ámeldegi shtatlar sheńberinde
qabıllaw bólimi shıpakeri, náwbetshi psixiatr, medicinalıq psixolog yamasa
psixoterapevt shtatları engizilsin.
- Baslanǵısh buwın medicina mákemelerinde 2023-jıldıń aqırına shekem tómendegilerdi názerde tutatuǵın Jáhán densawlıqtı saqlaw shólkeminiń psixikalıq jaǵdayı buzılǵanda járdem kórsetiw boyınsha háreketler baǵdarlaması ámeliyatqa engizilsin:
psixikalıq jaǵdayı buzılıwın medicinanıń
baslanǵısh buwınınıń ózinde erte anıqlaw hám emlew ilajların kóriw;
baslanǵısh buwın medicina mákemeleriniń shıpakerleri hám basqa da medicina xızmetkerleriniń psixikalıq jaǵdayı buzılǵan shaxslardı
klinikalıq bahalaw, emlew hám baqlap barıw boyınsha kónlikpelerdi rawajlandırıw hám bilimlerin arttırıw.
- Mektepke shekemgi hám mektep bilimlendiriwi ministrligi Densawlıqtı saqlaw ministrligi menen birgelikte oqıwshılarda ózin-ózi basqarıw, qıyın turmıslıq jaǵdaylardı jeńip ótiw kónlikpelerin qáliplestiriw, depressiya, qáweterli jaǵdaylar hám suicidlerdiń aldın alıw boyınsha arnawlı sociallıq-emocionallıq oqıw saatların (Social Emotional Learning, SEL) ulıwma orta bilimlendiriw mákemelerinde mektep baǵdarlamasındaǵı pánler hám sabaqlardan tısqarı processler sheńberinde jolǵa qoysın.
- Sonday tártip ornatılsın, oǵan muwapıq:
2023-jıl 1-sentyabrden baslap medicina xızmetkerlerin «psixiatriya», «sud psixiatriyası», «medicinalıq psixologiya» hám «narkologiya» baǵdarları boyınsha
qayta tayarlaw kurslarında oqıtıw qárejetleri Qábiletli hám maman medicina qánigelerin qollap-quwatlaw hám medicina mákemelerine tartıw qorınıń qarjıları esabınan ámelge asırıladı;
2023-2024-oqıw jılınan baslap
«Psixiatriya», «Medicinalıq psixologiya» hám
«Narkologiya» klinikalıq ordinatura hám magistratura qánigeliklerine qabıllaw tek ǵana
mámleketlik grant tiykarında ulıwma qabıllaw parametrleri sheńberinde ámelge asırıladı hám qabıllaw kórsetkishleri bul qánigeliklerge bolǵan
haqıyqıy talaptı úyreniw tiykarında qáliplestiriledi.
Densawlıqtı saqlaw ministrligi 2023-2024-jıllarda Qábiletli hám maman medicina qánigelerin qollap-quwatlaw hám medicina mákemelerine tartıw qorınıń qarjıları esabınan keminde
40 taraw qánigelerin abıraylı
sırt el medicina mákemeleri hám oraylarına mamanlıq arttırıw hám stajirovka ótew ushın jiberiw ilajların kórsin.
- 2023-jıl 1-iyuldan baslap rayon (qala)lıq kóp tarmaqlı oraylıq poliklinikalarda jumıs alıp barıp atırǵan psixiatr hám psixiatriya emlew mákemelerinde jumıs islep atırǵan psixiatr, medicinalıq psixolog, psixoterapevt hám suicidologlardıń lawazımlıq miynet haqısına ústeme muǵdarı 25 procentten 50 procentke arttırılsın.
- Ekonomika hám qarjı ministrligi:
Densawlıqtı saqlaw ministrligi menen birgelikte ambulatoriya sharayatında emleniw ushın psixikalıq jaǵdayı buzılǵan shaxslardı
jeńilletilgen tiykarda dári-dármaq quralları menen támiyinlewge 2023-jılı
qosımsha 10 milliard sum qarjı ajıratsın, 2024-jıldan baslap bolsa Mámleketlik byudjet parametrlerin qáliplestiriwde Densawlıqtı saqlaw ministrliginiń tiykarlanǵan esap-sanaqlarına tiykarlanıp zárúr qarjılardı názerde tutsın;
usı qararda belgilengen ilajlardı ámelge asırıwǵa baylanıslı qárejetlerdi 2023-jılı densawlıqtı saqlawǵa baylanıslı basqa da ilajlar ushın qárejetlerge názerde tutılǵan qarjılar esabınan hám 2024-jıldan baslap Mámleketlik byudjet parametrlerinde qarjılar ajıratılıwın názerde tutsın.
- Tómendegiler:
2023-2024-jıllarda xalıqtıń psixikalıq salamatlıǵın qorǵaw xızmetin rawajlandırıw boyınsha kompleksli ilajlar baǵdarlaması 1-qosımshaǵa muwapıq;
2023-2024-jıllarda psixiatriya mákemelerin medicinalıq úskeneler menen támiyinlew baǵdarlaması 2-qosımshaǵa muwapıq;
Balalardıń psixikalıq salamatlıǵın bekkemlew hám balalar psixonevrologiyalıq xızmetin jetilistiriw ilajları 3-qosımshaǵa muwapıq;
Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar hám Tashkent qalası balalar kóp tarmaqlı medicina orayları hám rayon (qala)lıq medicina birlespeleri ushın zárúr diagnozlaw hám neyroreabilitaciya ásbap-úskeneleriniń úlgi dizimi 4-qosımshaǵa muwapıq tastıyıqlansın.
- Ózbekstan Respublikası Húkimetiniń ayırım qararlarına 5-qosımshaǵa muwapıq qosımshalar kirgizilsin.
- Densawlıqtı saqlaw ministrligi eki ay múddette mápdar ministrlikler hám uyımlar menen birgelikte nızamshılıq hújjetlerine usı qarardan kelip shıǵatuǵın ózgerisler hám qosımshalar haqqında Ministrler Kabinetine usınıslar kirgizsin.
- Usı qarardıń orınlanıwın nátiyjeli shólkemlestiriwge juwapker hám jeke juwapker etip densawlıqtı saqlaw ministri A.Sh.Inoyatov belgilensin.
- Usı qarardıń orınlanıwın qadaǵalaw Ózbekstan Respublikasınıń Bas ministri A.N.Aripovqa hám Ózbekstan Respublikası Prezidenti keńesgóyiniń birinshi orınbasarı L.N.Tuychievke júklensin.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Sh.MIRZIYoEV
