Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń qararı
Mámleketimizde sońǵı jılları analar hám balalar salamatlıǵın qorǵaw hám xalıqtıń reproduktivlik salamatlıǵın jáne de bekkemlew baǵdarında keń kólemli ilajlar ámelge asırılmaqta. Atap aytqanda, 2017-2022-jılları analar ólimshiligi kóresetkishi
1,5 esege, náresteler ólimi bolsa
1,3 esege azayıwına erisildi.
Az ushırasatuǵın (orfan) hám basqa da rasalıq-genetikalıq keselliklerge shatılǵan balalardı biypul dári quralları, medicinalıq ásbap-úskeneler hám arnawlı azıq-awqat ónimleri menen támiyinlew engizilip, olarǵa medicinalıq hám sociallıq járdem kórsetiw kólemi keńeytildi.
Rayon (qala)lıq medicina birlespelerinde
balalar anesteziologiya-reanimaciya bólimleri sonday-aq, kúni-túni qıstawlı medicinalıq járdem kórsetiwshi pediatriya postları, sonday-aq, poliklinikalarda
balalar bólimleri shólkemlestirildi.
Barlıq «medicina brigadaları» quramına birgeliktegi pediatriya miyirbiykesi hám akusher
shtatları ajıratıldı. Balalar, hámiledar hám tuwıw jasındaǵı hayallardı zárúr
vitamin kompleksleri, yod preparatı, temir hám foliy kislotası menen biypul támiyinlew engizildi.
Xalıqtıń reproduktivlik salamatlıǵın bekkemlew, analar hám balalar salamatlıǵın qorǵaw, medicina mákemeleriniń nátiyjeli basqarıw sistemasın jaratıw maqsetinde:
- Densawlıqtı saqlaw ministrliginiń 2023-jıl 1-oktyabrden baslap:
Respublikalıq qánigelestirilgen akusherlik hám ginekologiya ilimiy-ámeliy medicina orayı, Respublikalıq xalıqtıń reproduktivlik salamatlıǵı orayı, Respublikalıq «Ana hám bala skrining» orayı tiykarında
Respublikalıq qánigelestirilgen ana hám bala salamatlıǵı ilimiy-ámeliy medicina orayın (keyingi orınlarda – Oray);
aymaqlıq perinatal, xalıqtıń reproduktivlik salamatlıǵı sonday-aq, «Ana hám bala skrining» orayları tiykarında Oraydıń
14 aymaqlıq filialların shólkemlestiriw haqqındaǵı usınıslarına kelisim berilsin.
- Tómendegilerdi názerde tutıwshı analar salamatlıǵın qorǵawdıń jetilistirilgen medicinalıq profilaktika hám patronaj sisteması engizilsin:
a)
baslanǵısh medicinalıq-sanitariyalıq járdem mákemelerinde «medicina brigadaları»:
ózlerine biriktirilgen aymaqlarda hámiledar hayallardı anıqlaydı, olardı esapqa alıw hám kúndelikli tekseriwden ótiwin shólkemlestiredi;
rayon (qala)lıq kóp tarmaqlı oraylıq poliklinikalarınıń «Hayal-qızlar másláhátxanası» bólimi menen birgelikte hámiledar hayallardıń jaǵdayın
turaqlı monitoring etip baradı hám qáwipli faktorları anıqlanǵanda Oraydıń aymaqlıq filiallarına jiberedi;
tuwıwdan keyingi dáwirde ana hám balanıń
kúndelikli patronajın alıp baradı hám
qálemegen hámiledarlıqtıń aldın alıw ilajların kóredi;
reproduktivlik jastaǵı xalıq hám hámiledar hayallar arasında medicinalıq mádeniyat, kesellikler profilaktikası hám salamat shańaraqtı rejelestiriw boyınsha
úgit-násiyatlaw jumısların alıp baradı;
b) Oraydıń
Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar hám Tashkent qalasındaǵı aymaqlıq filialları:
qáwipli faktorları anıqlanǵan hayallardı medicinalıq tekseriwden ótkeredi, olardı emleydi hám zárúr jaǵdaylarda respublika dárejesindegi medicina mákemelerine baǵdarlaydı;
nekeleniwshiler, hámiledar hám tuwıw jasındaǵı hayallar hám nárestelerdi molekulyar medicinalıq-genetikalıq tekseriwlerden ótkeredi;
rasalıq kesellikler anıqlanǵan balalardı
arnawlı dári quralları hám azıq-awqat ónimleri menen támiyinleydi;
salamat shańaraqtı rejelestiriw hám qálemegen hámiledarlıqtıń aldın alıw ilajların ámelge asıradı;
v)
Respublikalıq perinatal orayı:
erte tuwıw qáwpi bolǵan hámiledarlarǵa, sonday-aq, múddetine jetpesten (22-28 háptelik) tuwılǵan nárestelerge barlıq túrdegi medicinalıq xızmetler kórsetedi;
ayrıqsha medicinalıq kórsetpelerge tiykarlanıp hámiledar hám nárestelerge Oraydıń aymaqlıq filiallarında konsultativ járdem beredi sonday-aq, zárúr jaǵdaylarda olarǵa medicinalıq stacionar járdem kórsetedi;
g)
Oray:
respublikalıq, aymaqlıq medicina mákemeleri hám rayon (qala)lıq medicina birlespelerinde hámiledar hayallar hám jańa tuwılǵan balalar skriningi, sonday-aq, reproduktivlik jastaǵı xalıq arasında ekstragental, tuwma hám rasalıq kesellikler profilaktikası, diagnostikası, emlew hám reabilitaciyası boyınsha
qánigelestirilgen hám joqarı texnologiyalıq diagnostika hám emlew ámeliyatların engizedi;
akusherlik-ginekologiya, medicinalıq-genetikalıq másláhát, salamat shańaraqtı rejelestiriw, molekulyar-genetikalıq tekseriw, plastikalıq hám estetikalıq ginekologiya, járdemshi reproduktivlik texnologiyalar xızmetlerin quraydı hám bul baǵdardaǵı jumıslardı muwapıqlastıradı;
reproduktivlik jastaǵı xalıq, hámiledar hayallar hám jańa tuwılǵan balalarǵa maman medicinalıq xızmet kórsete alatuǵın
kadrlar tayarlaw hám qayta tayarlawda qatnasadı;
reproduktivlik jastaǵı xalıq, hámiledar hayallar, jańa tuwılǵan balalar kesellikleri boyınsha
fundamental, ámeliy hám innovaciyalıq ilimiy izleniw hám
izertlewler alıp barıw, olardıń nátiyjelerin keńnen engiziw boyınsha usınıslar islep shıǵadı;
jas óspirimler arasında
reproduktivlik aǵzalar patologiyasınıń aldın alıw boyınsha medicinalıq-profilaktikalıq ilajların shólkemlestiredi;
sırt el ilimiy-izertlew medicina orayları, klinika hám bilimlendiriw mákemeleri menen birgelikte birgeliktegi ilimiy joybarlardı ámelge asıradı;
salamat shańaraqtı qáliplestiriw, analar hám balalar salamatlıǵın qorǵawda
aldıńǵı usıllar hám texnologiyalardı jolǵa qoyıw, tuwma hám rasalıq keselliklerdi erte prenatal hám neonatal dáwirde anıqlaw,
balalar ólimi hám tuwma mayıplıqtıń aldın alıw ilajların kóredi.
Densawlıqtı saqlaw ministrligi
2023-jıl 1-oktyabrden baslap baslanǵısh medicinalıq-sanitariyalıq járdem mákemeleriniń qánigelerin engizilip atırǵan jańa sistema boyınsha oqıtıwdı shólkemlestirsin.
- Oray Respublikalıq xalıqtıń reproduktivlik salamatlıǵı orayı, Respublikalıq «Ana hám bala skrining» orayı sonday-aq, Respublikalıq qánigelestirilgen akusherlik hám ginekologiya ilimiy-ámeliy medicina orayınıń;
Oraydıń aymaqlıq filialları tiyislisinshe aymaqlıq perinatal, xalıqtıń reproduktivlik salamatlıǵı sonday-aq, «Ana hám bala skrining» oraylarınıń barlıq huqıqları, minnetlemeleri hám shártnamaları boyınsha huqıqıy miyrasxorı bolıp esaplanatuǵını;
b) Oray hám onıń aymaqlıq filialları tuwıwǵa járdemlesiw tarawındaǵı medicina mákemeleriniń jumısına metodikalıq jaqtan basshılıq etetuǵını;
v) jańadan shólkemlestirilip atırǵan Oray quramındaǵı xalıqtıń reproduktivlik salamatlıǵı hám Respublikalıq «Ana hám bala skrining» orayı ushın ámelde belgilengen qarjılandırıw tártibi saqlap qalınatuǵını;
g) Oraydıń elektron gezek tiykarında emleniwge qaratılatuǵın hám jeńilletilgen kategoriyaǵa kiriwshi nawqaslardı emlew qárejetleri Mámleketlik medicinalıq qamsızlandırıw qorı arqalı qaplap beriletuǵını belgilensin.
- Tómendegiler:
Analar hám balalar sonday-aq, xalıqtıń reproduktivlik salamatlıǵın qorǵaw xızmetin jáne de rawajlandırıw boyınsha ilajlar baǵdarlaması 1-qosımshaǵa muwapıq;
2023-2027-jılları balalarda tuwma hám rasalıq keselliklerdi erte anıqlaw baǵdarlaması 2-qosımshaǵa muwapıq;
2023-2027-jılları tuwıw komplekslerinde qosımsha kirgiziletuǵın tuwıw orınlarınıń sanı 3-qosımshaǵa muwapıq;
Aymaqlıq medicinalıq mákemeler ushın salıp alınıwı rejelestirilgen medicinalıq úskenelerdiń bólistiriliwi 4, 4a-4o-qosımshalarına muwapıq tastıyıqlansın.
- Aymaqlarda analar hám balalar salamatlıǵın qorǵaw, xalıqtıń reproduktivlik salamatlıǵın bekkemlew ilajları baǵdarlamasın ámelge asırıw boyınsha ayrıqsha «jol kartaları» tastıyıqlanǵanlıǵı maǵlıwmat ushın qabıl etilsin.
Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi Baslıǵı, wálayatlar hám Tashkent qalası hákimlerine «jol kartaları»nda belgilengen ilajlardı óz waqtında hám nátiyjeli orınlaw boyınsha jeke juwapkershilik júklensin.
- Densawlıqtı saqlaw ministrligi 2024-jıl 1-sentyabrge shekem Orayda zamanagóy hám xalıqaralıq standartlarǵa juwap beretuǵın eń aldıńǵı diagnostika hám emlew standartların ámeliyatqa engizip, járdemshi reproduktivlik texnologiyalar usılların jolǵa qoysın.
- Oray járdemshi reproduktivlik texnologiyalar usılların qollanıw boyınsha zamanagóy klinikalıq protokollar hám standartlar islep shıǵatuǵını hám usı baǵdardaǵı barlıq medicina shólkemleriniń jumısın metodikalıq jaqtan muwapıqlastıratuǵını;
2024-jıl 1-oktyabrden baslap
hár jılı 100 ge shekem jeńilletilgen kategoriyaǵa kiriwshi shaxslarǵa mámleketlik hám mámleketlik emes medicina shólkemleri tárepinen járdemshi reproduktivlik texnologiyalar usılları tabıslı qollanılǵanda bul ámeliyattı ámelge asırıwǵa baylanıslı qárejetler Mámleketlik byudjet qarjıları esabınan Mámleketlik medicinalıq qamsızlandırıw qorı arqalı qaplap beriletuǵını belgilep qoyılsın.
Densawlıqtı saqlaw ministrligi úsh ay múddette násilsizlik sebepli perzentsiz bolǵan shańaraqlarǵa, sonıń ishinde, jeńilletilgen kategoriyaǵa kiriwshi shaxslarǵa járdemshi reproduktivlik texnologiyalar usılların qollanıw tártibin Ministrler Kabinetine kirgizsin.
- Densawlıqtı saqlaw ministrligi Ózbekstan Milliy teleradiokmpaniyası menen birgelikte salamat shańaraqtı qáliplestiriw, analar hám balalar salamatlıǵın qorǵaw, tuwma hám rasalıq keselliklerdi erte prenatal hám neonatal dáwirde anıqlaw, balalar ólimi hám tuwma mayıplıqtı azaytıw, tuwma hám rasalıq keselliklerge shatılǵan balalar tuwılıwınıń aldın alıwdıń áhmiyeti hám zárúrligi haqqında xalıq arasında keńnen túsinik jumısların shólkemlestiriw ilajların kórsin.
- Tómendegiler 2026-jıl 1-yanvarǵa shekem bajıxana bajısınan azat etilsin:
usı qararǵa 1 hám 2-qosımshalarǵa muwapıq tastıyıqlanǵan baǵdarlamalar sheńberinde Densawlıqtı saqlaw ministrligi hám «Salamat áwlad ushın» húkimetke qaraslı bolmaǵan xalıqaralıq qayırqomlıq fondı tárepinen Ózbekstanda islep shıǵarılmaytuǵın, belgilengen tártipte tastıyıqlanǵan dizim boyınsha shetten alıp kiriletuǵın joqarı texnologiyalıq diagnostika medicina úskeneleri, komplektlewshi buyımlar, reagentler, zárúr materiallar, dári quralları hám balalar ushın arnawlı azıq-awqat ónimleri;
fenilketonuriyaǵa shatılǵan balalar ushın Ózbekstan Respublikasında islep shıǵarılmaytuǵın arnawlı azıq-awqat ónimleri.
- Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń ayırım qararlarına 5-qosımshaǵa muwapıq ózgerisler kirgizilsin.
- Densawlıqtı saqlaw ministrligi mápdar ministrlik hám uyımlar menen birgelikte bir ay múddette nızamshılıq hújjetlerine usı qarardan kelip shıǵatuǵın ózgerisler hám qosımshalar haqqında Ministrler Kabinetine usınıslar kirgizsin.
- Usı qarardıń orınlanıwın nátiyjeli shólkemlestiriwge juwapker hám jeke juwapker etip densawlıqtı saqlaw ministri A.Sh.Inoyatov hám densawlıqtı saqlaw ministriniń orınbasarı I.E.Bositxanova belgilensin.
Qarardıń orınlanıwın dodalap barıw, orınlaw ushın juwapker uyımlardıń jumısın muwapıqlastırıw hám qadaǵalaw Ózbekstan Respublikası Bas ministri A.Aripovqa júklensin.
Ózbekstan Respublikası
Prezidenti Sh.MIRZIYoEV
Tashkent qalası,
2023-jıl 8-sentyabr
