Qaraqalpaqstandaǵı ózgerisler adamlardıń qálbinde ómirge, keleshekke úlken úmit oyatpaqta

Ózbekstan Respublikası Prezidenti SHavkat Mirziyoev orınlarda ámelge asırılıp atırǵandóretiwshilik jumısları, úlken joybarlardıń orınlanıwı menen tanısıw, xalıq penen pikirlesiw maqsetinde 20-avgust kúni Qaraqalpaqstan Respublikasına bardı. Mámleketimiz basshısı Moynaq rayonında Ámiwdárya deltasında kishi suw basseynlerin jaratıw boyınsha alıp barılıp atırǵan jumıslar menen tanıstı. 2019-2022-jıllarǵa mólsherlengen bul baǵdardaǵı joybar suw basseynlerin nátiyjeli basqarıw arqalı aymaqtıń sociallıq-ekonomikalıq jaǵdayın jaqsılawǵa qaratılǵan. Prezidentimiz aymaqta sharwashılıq hám balıqshılıqtı rawajlandırıw arqalı jumıs orınların, xalıqtıń dáramatın kóbeytiw boyınsha kórsetpeler berdi. Mámleketimiz basshısınıń Moynaqtı ekonomikalıq rawajlandırıw, Aral apatshılıǵın jábir kórgen aymaq turǵınlarınıń turmısın jaqsılaw boyınsha alǵa qoyǵan baslaması sheńberinde keyingi jıllarda bul jerde úlken jumıslar ámelge asırılǵanlıǵın atap ótiw kerek. Ótken jıldıń noyabr ayındaǵı saparı dawamında belgilengen wazıypalardan kelip shıqqan halda húkimettiń Moynaq rayonın jedel kompleksli sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıw baǵdarlaması qabıl etildi. Onda 2019-2021-jıllarda jámi 1 trillion 485 milliard sumlıq qurılıs-ońlaw jumısların ámelge asırıw názerde tutılǵan. Bul hújjettiń orınlanıwı sheńberinde qısqa waqıtta bir qatar obektler paydalanıwǵa tapsırıldı. Sonıń ishinde, rayon orayında 800 orınlıq amfiteatr, mámleketlik xızmetler orayı, muzıka hám kórkem óner mektebi, sport zal, jabıq basseyn qurıldı, mádeniyat orayı hám stadion, «Bozataw» awıl puqaralar jıyınındaǵı shańaraqlıq poliklinika rekonstrukciyalandı. «Moynaq porloq teks» JSHJ usı jıl iyul ayında tigiwshilik kárxanasın shólkemlestirip, 350 adamdı jumıs penen támiyinledi. Zamanagóy tigiw mashinaları ornatılǵan jańa kárxana jılına 1 million dana tayar tigiwshilik hám trikotaj ónimlerin islep shıǵarıw quwatlılıǵına iye. Házirgi kúnde prostınya, kórpe tısları hám arnawlı jumıs formaları tigilmekte. Usı jerde sawda dúkanı shólkemlestirilgen. Jańadan qurılıp atırǵan turaq jaylardan kárxana jumısshıları ushın kvartiralar ajıratılǵan. SHavkat Mirziyoev bul kárxananıń jumısı menen tanıstı, jumısshılar menen sáwbetlesti. – Moynaqta júz berip atırǵan ózgerisler, kózlerińizdegi turmısıńızdan qanaatlanıwıshılıq adamdı quwandıradı. Bul alıs-alıs aymaqlarǵa barıp ámelge asırıp atırǵan jumıslarımızdıń nátiyjesi bolıp tabıladı. Eger kimde-kim bizlerdiń reformalarımızǵa gúman etse, Moynaqqa kelip kórsin, – dedi Prezident. Mámleketimiz basshısı juwapkerlerge kárxananıń jumısın keńeytiw, ónim túrlerin kóbeytiw boyınsha kórsetpeler berdi. Bir waqıtları Moynaq balıqshılıq sanaatı menen belgili bolǵan. SHavkat Mirziyoev ótken jılı bul jerge kelip, bar suw basseynlerinde balıqshılıqtı qayta tiklew hám rawajlandırıw, sol arqalı xalıqtı turaqlı dáramat penen támiyinlew boyınsha usınıslar bergen edi. «Moynaq akva sanaat» kárxanası áne sol baslamanıń ámeliy nátiyjesi esaplanadı. Joybar bahası 20 milliard sum bolǵan bul kárxana keyingi ayda iske qosıladı hám jılına 4 mıń tonna balıqtı qayta islew quwatlılıǵına iye boladı. 200 tonna qaqlanǵan balıq, 780 tonna farsh, 400 tonna file, 9 million dana konserva islep shıǵaradı. Búgingi kúnde kárxana imaratınıń qurılısı juwmaqlanıp, texnologiyalıq úskeneler ornatılmaqta. Prezidentimiz «Moynaq akva sanaat»tıń potencialı, bul jerde tayarlanatuǵın ónim túrleri hám olardı eksportqa shıǵarıw imkaniyatları menen tanıstı. Balıq konservaların kóbeytiw hám sawdasın keńeytiw, jumıs orınların arttırıw boyınsha zárúrli kórsetpelerdi berdi. Sol jerde Qaraqalpaqstanda balıqshılıqtı rawajlandırıw, Aral teńiziniń qurıp qalǵan ultanında jasıl toǵaylıqlardı payda etiw hám regionda ekologiyalıq jaǵdaydı jaqsılaw baǵdarındaǵı joybarlar menen tanıstırıw bolıp ótti. Balıqshılıq-tábiyǵıy suw basseynleri kóp bolǵan Qaraqalpaqstan Respublikası ushın dáramatlı taraw. Tarawdı rawajlandırıw maqsetinde bar resurslardı esapqa alıp, qosımsha 17 joybar islep shıǵılǵan. Oǵan bola, balıq jetistiriw kólemin 15 mıń tonnaǵa, qayta islew dárejesin 36 procentke jetkeriw rejelestirilgen. Aral teńizi qurıwınıń unamsız aqıbetlerin azaytıw, regionda ekologiyalıq turaqlılıqtı támiyinlew maqsetinde úlken jumıslar ámelge asırılmaqta. Qánigelerdiń aytıwınsha 42 jıl dawamında barlıǵı bolıp 400 mıń gektar maydanǵa seksewil egilgen bolsa, 2018-2019-jıllardaǵı qısqı-báhárgi máwsimde derlik 500 mıń gektarda qorǵaw toǵaylıqları payda etildi. Toplanǵan tájiriybeden kelip shıǵıp, jáne eki jılda 700 mıń gektar jerdi jasıl aymaqqa aylandırıw múmkin ekenligi atap ótildi. Bul ushın toǵay xojalıqları tárepinen 2 mıń tonna tuqım, sonıń ishinde, 1,5 mıń tonna seksewil, 300 tonna qandım , 150 tonna qarabaraq hám 50 tonna shól ot-jem ósimlikleriniń tuqımın jıynaw, 100 million danadan aslam seksewil nálin tayarlaw, 100 kilometr aralıqtaǵı qumdı presslew, sonday-aq, shólistanlıqqa qarsı gúresiw boyınsha sırt mámleketlerdiń tájiriybesin úyreniw hám birge islesiwdi jolǵa qoyıw rejelestirilmekte. Usı ilajlar nátiyjesinde jaqın jıllarda Aral boyında ekologiyalıq jaǵdaydı turaqlastırıw, xalıqtıń sociallıq-ekonomikalıq jaǵdayın jaqsılaw, bántligin arttırıw, sharwashılıqtı rawajlandırıw ushın úlken imkaniyat jaratıladı. Rayonda qamıstan qurılıs materialların hám mebel islep shıǵarıwǵa baylanıslı joybar haqqında maǵlıwmat berildi. «Muynak LDSP» kárxanası tárepinen ámelge asırılıp atırǵan bul joybar jılına 50 mıń kub metr qırındı plita, 12 mıń kub metr kólemdegi mebel tayarlaw hám 2,5 million dollarlıq ónimdi eksportqa shıǵarıw imkaniyatın beredi. SHavkat Mirziyoev Moynaq rayonındaǵı Mádeniyat orayında qaraqalpaqstanlı belsendiler menen ushırastı. Mámleketimiz basshısı jıynalǵanlardı jaqınlasıp kiyatırǵan Ǵáerszizlik bayramı menen qutlıqlap, Qaraqalpaq eline óziniń jaqsı tileklerin bildirdi. – Qaraqalpaqstanda barlıq tarawda ózgeris bolıp atır. Bunıń negizinde usı elde jasap atırǵan ullı xalıqtıń miyneti, umtılısları bar. Sizler menen birgelikte úlken háreket basladıq. Hár bir aymaqtıń dártin úyreneyik, hár bir insannıń kewline kirip barayıq, erteńgi kúnine isenimin bekkemleyik, dep tereń reformalardı ámelge asırıp atırmız. Adamlar erteń emes, uzaq keleshekte emes, búgin jaqsı jasawı kerek, – dedi Prezident. Usınday jaqsı niyetler menen alıp barılıp atırǵan jumıslardıń nátiyjesi Moynaq rayonındaǵı ózgerislerde anıq kórinip atırǵanı atap ótildi. Aymaq qısqa waqıtta úlken dóretiwshilik, qurılıs maydanına aylandı, kórinisi pútkilley ózgerdi. Bul jergilikli xalıqtıń kewlin tolıp tastırdı. Adamlar belgili qosıqqa qosılıp «Bir kelip ketiń, Moynaǵımızǵa» dep aytpaqta. Óytkeni, Aralboyı xalqınıń turmısın jaqsılaw haqqındaǵı gáp-sózler ótken ásirdiń 50-jıllarınan berli aytılıp atırǵan bolsa da, belgili bir tayar jumısqa qol urılmaǵan edi. Keyingi eki jılda ámelge asırılǵan jumıslardıń nátiyjesinen bolsa, búgin aytıw kerek bolsa, Moynaq penen qaytadan tanısıwǵa tuwra kelmekte. SHavkat Miziyoevtiń baslaması menen BMSH qáwenderliginde Aralboyı regionı ushın kóp sheriklik tiykarındaǵı Trast fondı dúzildi. Ózbekstan Respublikası Prezidenti janındaǵı Aralboyı xalıqaralıq innovaciyalıq orayı, Aralboyında innovaciyalardı qollap-quwatlaw qorı shólkemlestirildi. Teńizdiń qurıǵan ultanında qorǵanıw toǵayları, Ámiwdárya deltasında kishi suw basseynleri qurılmaqta. Mámleketimiz basshısınıń 2017-jıl 28-feraldaǵı qararına muwapıq, Moynaq rayonın sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıw hám xalıqtıń bántligin támiyinlew boyınsha bir qatar jumıslar ámelge asırıldı. Usı jıldıń segiz ayında 8 baqsha, 7 mektep, 4 sport obekti, 6 medicina mákemesi hám 8 mádeniyat obekti qurıldı hám ońlandı. Bunnan tısqarı 20 kóp qabatlı turaq jaylar qurılmaqta. Olardıń barlıǵı adamlarda qabıl etilip atırǵan qararlardıń turmıslıq ekenligine isenim, erteńgi kúnge úmit oyatpaqta. Ushırasıwda Nókis qalası hám barlıq rayonlardan kelgen wákiller Moynaqtaǵı ózgerislerge háwesi kelgenligin aytıp, ózleri jasaytuǵın jerdegi kemshilikler, sheshimin kútip atırǵan áhmiyetli máselelerdi tilge aldı. Olardı sheshiw boyınsha juwapkerlerge tapsırmalar berildi. – Úlken-úlken imaratlar, zamanagóy texnika menen maqtanıw kerek emes. Aqıllı, bilimli, pidayı perzentlerdi tárbiyalasaq, olar Watanǵa sadıqlıq penen xızmet etse eń úlken baylıq, baxıt mine usı, – dedi mámleketimiz basshısı. Prezidentimiz Tebinbulaq káni tiykarında kán-metallurgiya kompleksin qurıw joybarı menen tanıstı. Mámleketimiz basshısınıń 2018-jıl 12-yanvardaǵı qararında usı investiciyalıq joybardı ámelge asırıw ilajları belgilep berilgen. Komplekste jılına 900 mıń tonna armatura, 225 mıń tonna sım, 375 mıń tonna ugolok, shveller, 22 mıń tonna vanadiy shlagı hám basqa da metall ónimleri islep shıǵarıladı. Ónimlerdiń 35 procentin eksportqa shıǵarıw rejelestirilgen. Kánniń rezervi 1,1 milliard tonnanı quraydı. Joybardı tayarlaw hám ámelge asırıwǵa Germaniyanıń «DMT-Group Consulting» hám Avstriyanıń «Horst Wiesinger Consulting» kárxanaları tartılǵan. Qánigelerdiń dáslepki esap-sanaqlarına bola, joybar tolıq iske túskennen keyin 33 million tonna ruda qazıp alınıp, onnan 1,5 million tonna temir elementin alıw názerde tutılǵan. Prezidentimizge usı joybardıń áhmiyeti hám keleshegi haqqında hár tárepleme maǵlıwmat berildi. Taraw juwapkerleri hám sırt elli qánigelerdiń pikirine qaraǵanda, bul joybar ózin tolıq aqlaydı. Onıń ámelge asırılıwı mámleket ekonomikasınıń rawajlanıwında, sonıń ishinde, qara metall islep shıǵarıw hám qayta islew kólemin arttırıwda ayrıqsha áhmiyetke iye. SHavkat Mirziyoev sırt el kompaniyalarınıń qánigeleri menen sáwbetlesti. Kompleks qurılısına ilimiy jaqtan puqta qatnas jasaw, metalldan ónim islep shıǵarıw tarawında ózine tán mektep jaratıw kerek ekenligin atap ótti. Mámleketimiz basshısı joybardıń texnikalıq-ekonomikalıq tiykarların hár tárepleme kemshiliksiz islep shıǵıw, onı ámelge asırıwǵa jaslardı kóbirek tartıw boyınsha kórsetpeler berdi. Prezidentimiz SHavkat Mirziyoevtiń Qaraqalpaqstan Respublikasına saparı dawam etpekte.

Matnazar ELMURADOV, Alouddin ǴAFFAROV, ÓzAnıń arnawlı xabarshıları