Ilajda Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesi Baslıǵınıń orınbasarı A.Davletov shıǵıp sóylep, jıynalǵanlardı 1-dekabr Qaraqalpaqstan Respublikasınıń «Mámleketlik til haqqında»ǵı Nızamı qabıl etilgeniniń 32 jıllıǵı bayramı menen Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesi hám Ministrler Keńesi atınan qızǵın qutlıqladı.
Atap ótilgenindey, til-hár bir xalıqtıń ruwxıy baylıǵı, qádiriyatlar negizi hám tiykarǵı qarım-qatnas quralı esaplanadı. Sonlıqtanda ázel-ázelden xalqımızda «Til millettiń aynası», «Til jasasa, millet jasaydı», «Tilge itibar-elge itibar» degen tereń mánili sózler biykarǵa aytılmaǵan.
Neshe ásirlerden beri ata-babalarımızdan miyras bolıp kiyatırǵan ana tilimiz xalqımızdıń ózligin kórsetiwde, elimizdiń jámiyetlik-siyasiy, ruwxıy-aǵartıwshılıq rawajlanıwında áhmiyetli orın iyelep kiyatırǵan biybaha baylıq, sonday-aq, elimizdiń tariyxın, milliy qádiriyatlarımızdı, úrp-ádet hám dástúrlerimizdi ózinde jámlegen ǵáziynemiz bolıp esaplanadı.
Álbette, milliy mádeniyatımız hám mánawayatımızdıń rawajlandıwında, onıń joqarı dárejege erisiwinde ana tilimizdiń ornı ayrıqsha áhmiyetke iye bolıp tabıladı. Sol sebepli, sońǵı jılları elimizde ana tilimizdi saqlawǵa, onı bunnan bılay da bayıtıwǵa mámleketlik siyasat dárejesinde itibar qaratılıp, bul baǵdarda iygilikli isler ámelge asırılmaqta.
Bunıń ayqın mısalı retinde, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi janında Mámleketlik tildi rawajlandırıw departamentiniń shólkemlestirilgeni, qaraqalpaq tilindegi jańa sózliklerdiń, sabaqlıqlar menen qollanbalardıń, kórkem-ádebiy kitaplardıń, monografiyalardıń baspadan shıǵarılıp atırǵanı, ana tilimizdi rawajlandırıwǵa baǵıshlanǵan ilimiy konferenciyalar menen basqada ilajlardıń shólkemlestirilip atırǵanın atap ótiwimizge boladı. Sonday-aq, ana tilimizdiń tazalıǵın saqlawda áhmiyetli orın tutatuǵın latın imlasındaǵı «Qaraqalpaq tiliniń orfografiyalıq sózligi»niń basıp shıǵarılıp, bilimlendiriw mákemeleri ushın qaraqalpaq tilindegi kórkem ádebiyatlardıń jetkerip beriliwi-bulardıń barlıǵı ana tilimizge degen joqarı itibar hám ǵamqorlıqtıń ayqın kórinisi bolıp tabıladı. Sonıń ushın da bıyılǵı jılı bul bayramnıń «Mártebeń bálent bolsın, ana tilim!» súreni astında ótkerilip atırǵanı tosınnan emes. Usı qutlı sáne múnásibeti menen respublikamızdıń barlıq orınlarında bayram ilajları, ushırasıwlar, ádebiy kesheler hám hár qıylı tańlawlar ótkerilmekte.
Sonı ayrıqsha atap ótiw kerek, usı jıldıń 16-iyul sánesinde Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesi Prezidiumı tárepinen «Qaraqalpaq tilin bunnan bılayda rawajlandırıw hám til siyasatın jetilistiriw ilajları haqqında»ǵı arnawlı qararı qabıl etildi. Usı qarar tiykarında 2021-2030-jıllarda qaraqalpaq tilin rawajlandırıw jáne til siyasatın jetilistiriw koncepciyası, usı koncepciyanı 2021-2023-jıllarda ámelge asırıw baǵdarlaması, latın jazıwına tiykarlanǵan qaraqalpaq álipbesine basqıshpa-basqısh tolıq ótiwdi támiyinlew boyınsha «Jol kartası» tastıyıqlandı jáne orınlanıwı qadaǵalawǵa alındı.
Sonday-aq, Ministrler Keńesi janında qaraqalpaq tilin rawajlandırıw qorın shólkemlestiriw, bilimlendiriw mákemelerinde ana tilimizdi oqıtıw sistemasın bunnan bılayda jetilistiriw, qaraqalpaq tiliniń zamanagóy málimleme-texnologiyaları hám kommunikaciyalarına belsene integraciyalanıwın támiyinlew, ana tilimizdiń xalıqaralıq kólemdegi ornı hám abırayın arttırıw, bul baǵdarda sırt eller menen birge islesiwdi rawajlandırıw, tildiń azadalıǵın saqlaw, onı bayıtıp barıw jáne xalıqtıń sóylew mádeniyatın arttırıw sıyaqlı bir qatar wazıypalar belgilep alındı.
Álbette, bul baǵdarda ámelge asırılıp atırǵan jumıslar ana tilimizdi bunnan bılay da rawajlandırıwda, onı abırayın ele de arttırıwda, jas áwladtı Watandı súyiwshilik, milliy qádiriyatlarımızǵa sadıqlıq ruwxında tárbiyalawda áhmiyetli orın iyeleydi. Házirgi globallasıw hám málimleme dáwirinde ana tilimizdi qásterlep saqlaw hám onı keleshek áwladqa sap halında jetkeriw-bárshemizdiń eń ádiwli parızımız bolıp tabıladı.
Ilajda Taxtakópir rayonındaǵı 6-sanlı qánigelestirilgen ulıwma bilim beriw mektebiniń qaraqalpaq tili hám ádebiyatı páni muǵallimi D.Qaniyazova jıynalǵanlardı bayram menen qutlıqladı. Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik universitetiniń studenti J.Turdıbaev óziniń ana tiline baǵıshlanǵan qosıǵın oqıp berdi.
Til bayramı múnásibeti menen joqarı oqıw orınlarınıń bir topar oqıtıwshıları menen ulıwma bilim beriw mektepleriniń qaraqalpaq tili hám ádebiyatı páni muǵallimlerine estelik sawǵaları tapsırıldı.
Bayram saltanatı mádeniy ilaj benen dawam etip, qatnasıwshılar názerine kórkem óner sheberleri hám jas atqarıwshılardıń yoshlı nama hám qosıqlar, ayaq oyınlar gúldástesi usınıldı.
D.ABIBULLAEV,
Qaraqalpaqstan xabar agentliginiń sholıwshısı.
M.HÁBIYBULLAEV tıń túsirgen súwretleri