QARAQALPAQSTAN RESPUBLIKASÍ JOQARǴÍ KEŃESINIŃ JIGIRMA TOǴÍZÍNShÍ SESSIYASÍ HAQQÍNDA MÁLIMLEME
3113
Usı jıl 16-dekabr kúni Nókiste Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń jigirma toǵızınshı sessiyası bolıp ótti.
Sessiyaǵa Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi Senatı aǵzaları, ministrlikler, mákeme hám kárxanalardıń, huqıq qorǵaw uyımlarınıń basshıları hám ǵalaba xabar qurallarınıń wákilleri qatnastı.
Sessiyanı Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń Baslıǵı M.Erniyazov kiris sóz benen ashtı hám alıp bardı.
Deputatlar sessiyanıń Sekretariatın sayladı hám kún tártibin tastıyıqladı.
Atap ótilgenindey, Prezidentimizdiń basshılıǵında alıp barılıp atırǵan reformalar, anıq maqset jáne wazıypalardı ózinde jámlegen Párman hám qararlar, Baǵdarlamalar turmısımızda áhmiyetli orın tutpaqta. Sonı da ayrıqsha atap ótiw kerek, Prezidentimizdiń hár bir saparı úlken dóretiwshilik islerge tiykar bolmaqta.
Prezidentimizdiń respublikamızǵa usı jıldıń avgust ayındaǵı saparınan soń 14 trillion 805 milliard sumlıq 697 joybardı ámelge asırıw, usınıń esabınan 14 mıńnan aslam jańa jumıs ornın jaratıw wazıypası belgilep berilgen edi. Sonnan búgingi kúnge shekem 455 milliard sumlıq 111, yaǵnıy bıyılǵı jıldıń ózinde 16 procent joybar iske túsirildi.
Bul joybarlardıń eń baslılarına toqtap ótetuǵın bolsaq, Nókis rayonında jılına 300 tonna balıq jetistiretuǵın balıqshılıq klasteri jolǵa qoyıldı. Nókis qalasında shpric hám medicinalıq buyımlar islep shıǵaratuǵın «Nukus med tex» kárxanası, Elilikqala rayonında «El abad máhálle» fermer xojalıǵında jılına 1200 tonna un ónimlerin islep shıǵaratuǵın liniya, Taqıyatas hám Ellikqala rayonlarınıń hár birinde 4 gektarlıq gidroponika usılındaǵı zamanagóy ıssıxanalar iske túsirilip, jumıs basladı. Usılar menen bir qatarda eń iri obektlerden esaplanǵan «Nókis Siti» kompleksi ushın jer maydanı ajıratılıp, bas rejesi bekitildi. Qala hám rayonlarımız farmacevtika, elektrotexnika, neft-ximiya sanaatı, toqımashılıq, turizm, sharwashılıq, baǵshılıq, awıl xojalıǵı hám basqa da tarawlarǵa qánigeleskeni, Moynaq rayonında hár ayda 5-6 obekttiń, Konstituciya bayramı kúnleri qala hám rayonlarımızda 50 den aslam obekttiń iske túsirilgeni ekonomikamızdıń bekkemlenip, xalqımızdıń turmıs dárejesi jaqsılanıp atırǵanınan dárek beredi.
Búgingi kúnde isbilermenlikti bunnan bılay da rawajlandırıw boyınsha bir qatar jumıslar ámelge asırılmaqta. Bıyılǵı jıldıń ózinde «Hár bir shańaraq-isbilermen», «Jaslar-keleshegimiz» Mámleketlik baǵdarlamaları tiykarında 312 milliard sumnan aslam jeńilletilgen kredit qarjıcı berildi. Respublikamızǵa 180 million dollarlıq kólemdegi investiciya tikkeley alıp kelinip, Germaniya, Qıtay, Qubla Koreya, Yaponiya, Túrkiya, Latviya, Polsha, Belorus hám basqa da mámleketlerge 150 den aslam túrdegi ónim eksportqa shıǵarıldı. Usı jıldıń ózinde Tunis, Bolgariya hám Singapur mámleketlerine ónimler eksportqa shıǵarılıp, ishki imkaniyatlarımız keńeymekte.
Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirzieyov 2018-jıldıń 15-16-noyabr kúnleri respublikamızǵa saparı waqtında elimizdiń hár bir aymaǵında birewden jańa tiptegi Prezident mekteplerin shólkemlestiriw, bul jumıstı Qaraqalpaqstannan, Nókis qalasınan baslawdı usınıs etken edi. Bul boyınsha búgingi kúni Tashkent, Namangan, Xiywa qalalarınan keyin Nókis qalasında Prezident mektebi ashıldı. Bul mekteptiń qurılısı ushın jergilikli byudjet esabınan 83 milliard sum qarjı ajıratılıp, eń zamanagóy sharayatlar jaratıldı. Zamanagóy joybar tiykarında 168 orınǵa mólsherlengen eki qabatlı oqıw imaratı, usınsha orınǵa mólsherlengen úsh qabatlı jataqxana, barlıq qolaylıqlarǵa iye miymanxana, gimnastika hám sport zalları, júziw basseyni, asxana, sabaq tayarlaw xanaları oqıwshılardıń iygiligine tapsırıldı. Barlıq zárúr úskeneler Qıtay Xalıq Respublikası hám Túrkiya mámleketinen alıp kelindi.
Prezidentimizdiń baslaması menen Aral teńiziniń átirapında ekologiyalıq jaǵdaydı jaqsılaw maqsetinde, teńiz ultanında ótken máwsimde 1 million 125 mıń gektarǵa shamalas jer maydanı tayarlanıp, 500 mıń gektarǵa seksewil, qandim hám basqa da shólge shıdamlı ósimlikler egilgen bolsa, bıyılǵı jılı 700 mıń gektarǵa egiw rejelestirilip, bul boyınsha jumıslar baslap jiberildi. Bul jumıslarǵa wálayatlardan, qala hám rayonlarımızdan mıńǵa jaqın texnika hám mexanizmler, 4 dana kishi samolyot, 2500 den aslam jumısshı qatnasıwı kútilmekte. Olarǵa qolaylı sharayat jaratıw maqsetinde 74 dana vagon úy, tórt orında aviaciya qonıw maydanshası tayarlandı hám 120 kilometr jol tegislendi. Egis jumıslarına talap etiletuǵın 61 million dana seksewil, qandim hám basqa da ósimliklerdiń náli tayarlanǵan bolsa, buǵan qosımsha wálayatlardan 45 million danadan aslam nál alıp keliniwi kútilmekte. Búgingi kúnge 915 tonna tuqım tayarlanǵan bolsa, bul kórsetkishti 2400 tonaǵa jetkeriw názerde tutılmaqta. Bıyılǵı máwsimde samolyotlardıń járdeminde 9 mıń gektardan zıyat maydanǵa 35 tonnaǵa shamalas seksewil tuqımı egildi.
Prezidentimiz tárepinen jaratılıp berilgen imkaniyatlar nátiyjesinde ótken jılı byudjet prognozınıń artıqsha orınlanǵan bólegi esabınan 1 trillion sum qarjı xalqımızdıń iygiligine qaldırılıp, bul qarjılar awıllarımızdı abad etiw, kem támiyinlengen shańaraqlardı qollap-quwatlaw, mektepke shekemgi bilimlendiriw shólkemleri, ulıwma bilim beriw mektepleri, Mádeniyat úyleri, densawlıqtı saqlaw hám sport obektlerin ońlaw olardıń materiallıq-texnikalıq bazaların bekkemlew, eń awır aymaqlardı abadanlastırıw sıyaqlı iygilikli islerge jumsaldı. Bıyılǵı jılı byudjetke dáramatlar túsimin hám jumıslar kólemin ótken jılǵa salıstırǵanda 2,5 esege kóbeytiw, yaǵnıy byudjet prognozın 3,5 trillion sumǵa orınlap, sonnan 750 milliard sumlıq erkin qaldıq qarjısın qaldırıw rejelestirilmekte.
Usı jıldıń 30-noyabr kúni Oliy Majlis Senatında birinshi márte 2020-jıl ushın «Mámleketlik byudjet haqqında»ǵı Nızam qabıl etildi. Usı Nızamda respublikamızdıń barlıq iri kárxanalarınıń hám basqa da salıq tólemler tolıq ózimizde qaldırılmaqta.
Sessiyada Qaraqalpaqstan Respublikasınıń 2020-jıldaǵı Byudjetin tastıyıqlaw haqqındaǵı másele boyınsha respublika Qarjı ministri M.Sodiqov bayanat jasadı. Bul boyınsha Ózbekstan Respublikası Qarjı ministriniń orınbasarı Yo.Tursunov, Qaraqalpaqstan Respublikası Mámleketlik salıq basqarmasınıń baslıǵı Q.Xalmuratovlar shıǵıp sóyledi hám deputatlar tiyisli qarar qabıl etti.
Kún tártibindegi «Qaraqalpaqstan Respublikası mámleketlik sıylıqları haqqında»ǵı Qaraqalpaqstan Respublikası Nızamınıń (jańa redakciyada) joybarı tuwralı Joqarǵı Keńestiń komitet baslıǵı S.Turmanov bayanat jasadı. Bul másele boyınsha 30-sanlı «Manǵıt» saylaw okruginen deputat A.Yuldashev shıǵıp sóyledi hám tiyisli qarar qabıl etildi.
Sessiyada, sonday-aq, «Qaraqalpaqstan Respublikasınıń ayırım Nızamlarına ózgerisler hám qosımshalar kirgiziw haqqında»ǵı Qaraqalpaqstan Respublikası Nızamınıń joybarı tuwralı Joqarǵı Keńestiń komitet baslıǵı S.Turmanov bayanat jasadı. Bul másele boyınsha 51-sanlı «Aqmanǵıt» saylaw okruginen deputat Q.Elmuratov shıǵıp sóyledi. Deputatlar bul másele boyınsha tiyisli qarar qabıl etti.
Kún tártibindegi «Huqıqbuzarlıqtıń aldın alıw hám olardıń profilaktikalıq jaǵdayı haqqında» másele kórip shıǵıldı. Bul boyınsha Qaraqalpaqstan Respublikası Ishki isler ministri A.Temirxanov esabatı tıńlandı hám tiyisli qarar qabıl etildi.
Sessiyada Qaraqalpaqstan Respublikası Qurılıs ministrligi tárepinen 2019-jılda alıp barılǵan jumıslar tuwralı másele boyınsha Qurılıs ministri J.Berdixanovtıń esabatı tıńlandı. Bul boyınsha Ellikqala rayonınıń hákimi, deputat S.Avezov shıǵıp sóyledi. Deputatlar bul boyınsha tiyisli qarar qabıl etti.
Kún tártibindegi «Puqaralardıń huqıqların qorǵaw, jınayatshılıqtıń aldın alıw hám oǵan qarsı gúresiw baǵdarında alıp barılıp atırǵan jumıslardıń barısı haqqında»ǵı másele kórip shıǵıldı. Bul boyınsha respublika prokurorı X.Karimovtıń esabatı tıńlandı hám tiyisli qarar qabıl etildi.
Sessiyada Puqaralardıń huqıqları menen erkinliklerin, sonday-aq kárxana mákeme, hám shólkemlerdiń huqıqları menen nızamlı máplerin sud arqalı qorǵawdı ámelge asırıw boyınsha Qaraqalpaqstan Respublikası Jınayat isleri boyınsha sudınıń baslıǵı G.Bazarbaevanıń málimlemesi tıńlandı. Deputatlar bul boyınsha tiyisli qarar qabıl etti.
Kún tártibindegi «Norma dóretiwshiligi hám huqıqtı qollanıw ámeliyatı tarawında 2019-jılda alıp barılǵan jumıslardıń barısı haqqında»ǵı másele kórip shıǵıldı. Bul boyınsha respublika Ádillik ministri S.Xudaybergenov málimleme berdi hám tiyisli qarar qabıl etildi.
Sessiyada Qaraqalpaqstan Respublikası Ekonomikalıq sudınıń baslıǵın saylaw haqqındaǵı másele kórip shıǵıldı. Ózbekstan Respublikası Prezidenti menen kelisilgen halda Qaraqalpaqstan Respublikası Konstituciyası hám «Sudlar haqqında»ǵı Ózbekstan Respublikası Nızamınıń talaplarına muwapıq Gawhar Zaripova Qaraqalpaqstan Respublikası Ekonomikalıq sudınıń baslıǵı etip saylandı hám tiyisli qarar qabıl etildi.
Sessiyada Ekonomikalıq sudtıń baslıǵı Gawhar Zaripova shıǵıp sóylep, deputatlar tárepinen bildirilip atırǵan isenimi ushın minnetdarshılıq bildirdi hám bunday juwapkerli wazıypanı atqarıwda óziniń kúsh-jigerin, bilimin hám tájiriybesin jumsaytuǵının atap ótti.
Sessiyada Joqarǵı Keńes Prezidiumı tárepinen sessiyalar aralıǵında qabıl etilgen tiyisli qararlardı tastıyıqlaw haqqında qarar qabıl etildi.
Usınıń menen Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesiniń jigirma toǵızınshı sessiyası óz jumısın juwmaqladı.
Sessiyanıń jumısına Ózbekstan Respublikası Mámleketlik salıq komiteti baslıǵınıń orınbasarı F.Umarov qatnastı.
Bul deputatlıq korpus ushın juwmaqlawshı sessiya bolıp tabıladı. Ótken 5 jıl dawamında ótkerilgen 29 sessiya májilisinde 156 másele kórip shıǵıldı. Atap aytqanda, Qaraqalpaqstan Respublikası Konstituciyasına ózgerisler kirgizildi hám 30 Nızam qabıl etildi. Ótken dáwirde ekonomikamızdıń barlıq taraw basshılarınıń 76 esabatı tıńlandı. Sonday-aq, ótken 5 jıl dawamında Joqarǵı Keńes komitetleri tárepinen 220 másele kórip shıǵıldı hám tiyisli sheshimler qabıl etildi.





